Zęby mleczne wyrzynają się w określonej kolejności, chociaż zawsze mogą zdarzyć się odstępstwa od reguły. Czas pojawiania się zębów w głównej mierze warunkuje genetyka. Wraz z jego zakończeniem dziecko powinno mieć łącznie 20 zębów – po 10 na górze i na dole.
W jakiej kolejności pojawiają się zęby mleczne u dzieci?
W pierwszej kolejności, zazwyczaj między 6 a 12 miesiącem życia, pojawiają się siekacze (jedynki) – najpierw dolne, potem górne. Do 18 miesiąca dziecko zazwyczaj ma także siekacze boczne (dwójki) – górne pojawiają się jako pierwsze. Zęby trzonowe pierwsze (czyli czwórki) rosną między 10 a 19 miesiącem, a kły (trójki) wyrzynają się dopiero między 15 a 24 miesiącem. Zęby trzonowe drugie (piątki) pojawiają się ostatnie – między 21 a 31 miesiącem życia dziecka.
Zęby mogą pojawić się w zmienionej kolejności, co nie powinno wzbudzać niepokoju u rodziców, jeżeli dziecko rozwija się prawidłowo. W uzębieniu mlecznym nie wyrastają zęby przedtrzonowe, pojawiają się dopiero w uzębieniu stałym.
Kiedy wypadają zęby mleczne?
Pierwsze mleczaki wypadają w 5 roku życia dziecka. Głównie za sprawą wypychających je zębów stałych, ale także na skutek rozrostu szczęki dziecka. Zęby nie wypadają jednocześnie, proces ich zastąpienia stałymi trwa kilka lat. Najszybciej wypadają zęby o płytkim korzeniu, a najpóźniej kły i może się zdarzyć, że wypadną dopiero około 12 roku życia. Cały proces wymiany zębów często kończy się dopiero około 18 roku życia wraz z pojawieniem się ósemek, czyli tzw. zębów mądrości. Zdarza się również, że ząb mleczny wypadnie, mimo że nie ma pod nim zawiązki zęba stałego. Nie jest to powód do niepokoju – nowy ząb powinien się w krótkim czasie pojawić w wolnym miejscu.
Zęby mleczne u dzieci wypadają zbyt wcześnie – jaka jest przyczyna?
Wszystkie zęby mleczne prędzej czy później wypadają. Kolejność, w jakiej zastępują je zęby stałe zapewnia prawidłowy rozwój szczęki i poprawny zgryz. Jeżeli zęby wypadają zbyt szybko, może być to skutkiem rozwijającej się choroby np. cukrzycy, łuszczycy lub choroby dziąseł. Wymagana jest wówczas poszerzona diagnoza lekarska. Jeżeli dziecko straci przedwcześnie mleczny ząb np. na skutek urazu, przydatne może okazać się czasowe stosowanie aparatu, który będzie zabezpieczał przestrzeń między zębami do momentu pojawienia się zęba stałego.
Alarmujące jest również zbyt późne wypadanie mleczaków. Jeżeli dziecko traci zęby dopiero po 8 roku życia, mogą mieć na to wpływ względy genetyczne, ale także niebezpieczne dla zdrowia niedobory witaminy D, krzywica, mukowiscydoza, celiakia, jak również wady genetyczne czy problemy z tarczycą. W niektórych przypadkach problemem jest wada szczęki, w której nie wytwarzają się zalążki zębów stałych.
Czy zęby mleczne mają korzenie?
Budowa zębów mlecznych jest bardzo podobna do budowy zębów stałych. Są to zęby, których korzeń znajduje się poniżej linii dziąsła i jest stosunkowo długi, ale znacznie cieńszy niż zęba stałego. Korzenie zębów trzonowych są szerzej rozstawione niż w przypadku zastępujących je zębów stałych. Błędne przekonanie, że zęby mleczne nie mają korzeni, bierze się stąd, że korzenie zanikają na skutek nacisku ze strony zalążków zębów stałych. W chwili wypadania zęba wypchniętego przez jego stały odpowiednik korzeń jest już często zupełnie niewidoczny.
Różnice występują także w warstwie szkliwa, która w przypadku zębów mlecznych jest dwukrotnie cieńsza niż stałych i zdecydowanie mniej zmineralizowana. Zęby mleczne są znacznie bielsze niż stałe i mają tzw. linię porodową, czyli granicę między szkliwem zmineralizowanym jeszcze w okresie płodowym a tym zmineralizowanym już po porodzie.
Czy zęby mleczne bolą?
Zęby mleczne są mocno unerwione i podobnie jak stałe bolą. Kolejnym mitem jest, że nie trzeba ich leczyć, ponieważ i tak wypadną. Najczęstszą chorobą, która dotyka zęby mleczne, jest próchnica wywołana przez bakterie. Jej rozwój w zębach mlecznych przekłada się na jakość zębów stałych. Mleczaki nigdy nie wypadają wszystkie naraz. Jeśli próchnica zaatakowała ząb mleczny, to zaatakuje również rosnący obok ząb stały. Bakterie wywołujące próchnicę prowadzą nie tylko do stanów zapalnych zęba, tkanki przyzębia czy jamy ustnej, ale mogą przerodzić się w ogólnoustrojowe stany zapalne, które uszkadzają najważniejsze narządy np. mózg, serce czy płuca. Dlatego niezmiernie ważna jest dbałość o higienę jamy ustnej oraz kontrola dentystyczna zębów mlecznych i odpowiednie reagowanie.