Karoshi – co to takiego? Przyczyny i przypadki śmierci z przepracowania

Fot. BrianAJackson / Getty Images

Karoshi to określenie stworzone na potrzeby nazwania zjawisko śmierci z przepracowania. Najwięcej doniesień na ten temat pochodzi z Japonii, Korei Południowej i Chin. Za główną przyczynę karoshi uważa się pracoholizm, czyli uzależnienie od pracy będące podłożem wielu zaburzeń kondycji fizycznej.

Pracoholizm, wypalenie i choroby zawodowe czy niekorzystne warunki pracy to tematy, które bezpośrednio łączą się z karoshi, czyli śmiercią z przepracowania. Karoshi to zjawisko, do którego najczęściej dochodzi w Japonii, gdzie z roku na rok odnotowuje się tendencję wzrostową przypadków śmierci z przepracowania. Szacuje się, że w skali roku karoshi jest przyczyną zgonu ponad 10000 Japończyków.

Co to takiego karoshi?

Karoshi to ekstremalne negatywne zjawisko związane z pracą, które rozumie się jako śmierć z przepracowania. Określenie to po raz pierwszy pojawiło się w latach 80. ubiegłego wieku w pochodzących z Japonii doniesieniach naukowych. Problem przepracowania i związanych z tym zagrożeń na początku lat 90. XX wieku pojawił się na wokandzie Komisji Praw Człowieka Narodów Zjednoczonych.

Oprócz karoshi specjaliści wyróżniają samobójstwo spowodowane nękaniem przez przełożonych i przepracowaniem, czyli ijime oraz determinowane depresją i chęcią uwolnienia się od cierpienia, czyli karojisatsu.

Jakie mogą być przyczyny karoshi?

Na karoshi zdaniem specjalistów może mieć wpływ wiele czynników. Głównym podłożem śmierci z przepracowania jest nadmierne wyczerpanie organizmu. Stan ten stwierdza się przeważnie u osób uzależnionych od pracy, czyli pracoholików. Doświadczają oni wewnętrznego i niekontrolowanego przymusu wykonywania obowiązków zawodowych. Ich zachowanie przejawia się kompulsywnym zaangażowaniem w pracę. W sytuacji niemożności jej podejmowania odczuwają negatywne emocje i ogólny dyskomfort. Pracoholicy ignorują potrzeby odpoczynku oraz zachowania równowagi między pracą i prywatnym życiem. Wykonywanie nadmiernej ilości obowiązków zawodowych oddziaływać może niekorzystnie na kondycję fizyczną organizmu i doprowadzić do rozwoju różnych chorób, w tym m.in. choroby niedokrwiennej serca, udaru mózgu, zawału serca, które mogą doprowadzić do śmierci.

Z karoshi wiąże się także problem wypalenia zawodowego, które przejawia się depersonalizacją, poczuciem wyczerpania, spadkiem nieefektywności pracy. W sposób szczególny stwierdza się je u osób, których praca związana jest z niesieniem pomocy innym ludziom, jak pracowników socjalnych, służby zdrowia, strażaków itd. Wśród innych przyczyn śmierci z przepracowania wymienia się także: stres organizacyjny, długie i nieregularne godziny pracy, niską kontrolę pracy, brak wsparcia, wysokie wymagania efektywności, życie w duchu samopoświęcenia, perfekcjonizm neurotyczny, czyli ustalanie sobie nierealnie wysokich celów.

Polecamy: Choroby cywilizacyjne – definicja i przykłady. Jak im zapobiegać?

Jakie objawy daje udar? Dowiesz się tego z filmu:

Zobacz film: Jak wygląda leczenie pacjentów po udarze? Źródło: 36,6.

Karoshi – Japonia w czołówce krajów śmierci z przepracowania

Najwięcej przypadków karoshi stwierdza się w Azji, zwłaszcza w Japonii. Pierwszy udokumentowany przypadek karoshi pochodzi z 1969 roku, kiedy 29-letni pracownik działu wysyłkowego zmarł w wyniku udaru mózgu powstałego z przepracowania. Jakiś czas temu w mediach podano informację na temat śmierci 34-letniego Japończyka zajmującego się produkcją artykułów spożywczych. Przyczyną zgonu był atak serca po 110-godzinnym tygodniu pracy. Kolejny przypadek to historia 22-letniej pielęgniarki zmarłej na zawał po przepracowaniu 34-godzinnego dyżuru.

Rosnąca liczba przypadków karoshi stała się podłożem dla debaty na temat nieludzkich praktyk stosowanych w wielu zakładach pracy w Japonii. Realizowana tam kultura pracy ma nieco ulec zmianie. Wiele firm proponuje ograniczenie liczby wykonywanych miesięcznych nadgodzin. Osobom obarczonym ryzykiem śmierci z przepracowania oferowana jest pomoc w ramach działającej w Japonii Rady Obrony Ofiar Karōshi.

Polecamy: Ból głowy z tyłu – jakie może mieć przyczyny? Jak sobie z nim radzić?

Karoshi nie tylko w Japonii

O przypadkach śmierci z przepracowania słyszy się niestety coraz częściej w innych niż Japonia krajach. Jedną z głośniejszych w ostatnich latach była historia karoshi 21-letniego Niemca, który odbywał staż w londyńskim banku i 35-letniej szwedki pracującej w branży IT.

Niestety coraz częściej mówi się i pisze o ryzyku karoshi w Polsce. Przywołać należy przypadek śmierci 36-letniego szefa marketingu z oddziału globalnego koncernu chemicznego. Mężczyzna zmarł na zawał serca na skutek codziennej wielogodzinnej pracy i braku urlopu. Należy też zwrócić uwagę na śmierć 44-letniej lekarki, która zmarła po czterodobowym ciągu pracy.

Bibliografia:

  1. Żemigała M., Zjawisko śmierci z przepracowania, „Studia i Prace WNEiZ US”, 2018, 52(3), s. 177–186.
  2. Ke D.S., Overwork, Stroke, and Karoshi – death from Overwork, „Acta Neurologica Taiwanica”, 2012, 2 (21), s. 54–59.
  3. Jarema M., Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny, PZWL, Warszawa 2016.
  4. Bird A., Encyclopedia of Japanese Business and Management, London 2002.
Data aktualizacji: 25.02.2019,
Opublikowano: 25.02.2019 r.

Komentarze (0)

Trwa dodawanie...
Komentarz dodany!
Komentarz nie mógł zostać dodany
Zmiana czasu na zimowy. Dlaczego przestawiamy zegarki? Jak zmiana czasu wpływa na organizm?

Zmiana czasu z letniego na zimowy odbywa się zawsze w ostatni weekend października - w 2023 r. dzień zmiany czasu wypada z soboty 28.10 na niedzielę 29.10. W nocy przesuwamy zegarki o godzinę do tyłu, czyli z 3.00 na 2.00.  Zmiana czasu ma wielu zwolenników, ale są i przeciwnicy, którzy podkreślają, że jest niekorzystna dla zdrowia.

Czytaj więcej
Stres maluje się na twarzy. Jak wygląda twarz stresowa? 

Silny stres może zaburzać działanie całego naszego organizmu. Bardzo często zdarza się, że jego nadmiar odbija się na wyglądzie skóry. Co powinni zwrócić naszą uwagę? 

Czytaj więcej
Depresja po rozstaniu z partnerem – jak sobie z nią poradzić?

Depresja po rozstaniu z życiowym partnerem przydarza się wielu osobom. Czas, w którym trzeba pogodzić się z utratą – często nagłą – kogoś, z kim dzieliło się życie, marzenia i plany na przyszłość, przypomina nieco żałobę. To często poważny powód głębokiego kryzysu psychicznego.

Czytaj więcej
Powstała pierwsza tabletka na depresję poporodową. Kiedy lek trafi na rynek?   

Szacuje się, że z powodu depresji porodowej cierpi 15 proc. kobiet. W walce z tym stanem już niedługo może im pomóc pierwsza na świecie tabletka łagodząca objawy depresji. Co o niej wiadomo i kiedy lek trafi na rynek?

Czytaj więcej
Co to jest stres oksydacyjny? Objawy, przyczyny, leczenie i diagnostyka

Stres oksydacyjny powstaje na skutek zaburzonej równowagi pomiędzy występowaniem wolnych rodników oraz przeciwutleniaczy. Przyczyny tego są związane z paleniem papierosów, zanieczyszczeniem środowiska, jedzeniem smażonych i wędzonych potraw oraz przewlekłym stresem. Stres oksydacyjny powoduje takie choroby, jak cukrzyca, nowotwory, miażdżyca czy reumatoidalne zapalenie stawów.

Czytaj więcej
Masz kłopoty z zasypianiem? Poznaj techniki, dzięki którym zaśniesz nawet w 10 sekund!

Oglądasz w łóżku telewizję, a może sprawdzasz coś w telefonie? Takie zachowania mogą utrudnić zasypianie. Na szczęście istnieją techniki, które pozwalają zasnąć nawet w 10 sekund. Sprawdź, jak szybko zasnąć? 

Czytaj więcej
Psychiczne i somatyczne objawy depresji – kryteria diagnostyczne

Depresja jest jednym z najczęstszych zaburzeń psychicznych, a przy tym dolegliwością współcześnie tak powszechną, że uznaje się ją za chorobę cywilizacyjną. Typowe objawy depresji to trwałe obniżenie nastroju, anhedonia i brak energii. Towarzyszą im zwykle różnego typu dolegliwości somatyczne.

Czytaj więcej
Choroba Hashimoto – objawy psychiczne. Jak zapalenie tarczycy wpływa na psychikę?

Objawy psychiczne choroby Hashimoto przypominają zaburzenia depresyjne. Początkowo osoba chora smutku, przygnębienia, niezdolności do radości, problemów ze snem i utraty energii nie wiąże z nieprawidłową pracą tarczycy. Wahania nastroju są wskazaniem do wykonania badań hormonalnych.

Czytaj więcej
Zatrucie alkoholowe – objawy i leczenie. Zatrucie alkoholem etylowym i metylowym

Zatrucie alkoholowe zaczyna się po przekroczeniu stężenia 0,3‰ alkoholu we krwi. Jego skutki mogą być bardzo poważne – w skrajnych przypadkach może skończyć się śmiercią. Osobie z objawami zatrucia alkoholowego trzeba udzielić pierwszej pomocy i bezzwłocznie skontaktować ją z lekarzem.

Czytaj więcej
10 patentów na zdrowe święta

Święta to  okres radości i beztroski. Czasem jednak przygotowania do Bożego Narodzenia bywają bardzo stresujące. Dodatkowo czas obżarstwa nie sprzyja naszemu zdrowiu... Poznajcie 10 patentów na zdrowe i spokojne święta!

Czytaj więcej