Kardiomiopatia rozstrzeniowa jest jedną z najbardziej niebezpiecznych chorób serca. Większość przypadków jest idiopatyczna – powstaje spontanicznie i ma niejasne podłoże. Może być jednak powodowana również znanymi czynnikami chorobotwórczymi. Pacjenci, którzy znajdują się w grupie ryzyka, powinni być otoczeni odpowiednią opieką lekarską.

Kardiomiopatia rozstrzeniowa – podłoże choroby

Kardiomiopatia rozstrzeniowa (znana również jako kardiomiopatia zastoinowa lub przekrwienna) może występować w każdym wieku i daje szereg objawów, które znacznie wpływają na codzienne funkcjonowanie. 

Choroba zmienia budowę mięśnia sercowego – sam narząd ulega powiększeniu, natomiast ściany stają się cieńsze i słabsze, co stopniowo wpływa na wydajność serca i doprowadza do zmniejszenia ilości przepompowywanej krwi. 

Zazwyczaj zaburzeniu ulega praca lewej komory. Najpierw dochodzi więc do lewokomorowej niewydolności serca, a następnie niewydolności obu komór, co wiąże się ze śmiercią pacjenta. Kardiomiopatia rozstrzeniowa może mieć podłoże genetyczne lub być schorzeniem nabytym. Dotyczy 5–8 ludzi na 100 000, w większym stopniu mężczyzn niż kobiety.

Przyczyny kardiomiopatii rozstrzeniowej

W przypadku kardiomiopatii rozstrzeniowej dziedzicznej komórki mięśnia sercowego mają zapisany błąd w materiale genetycznym. Ich jądra komórkowe są zbyt duże, wskutek czego serce pracuje niewydolnie. W większości odnotowywanych przypadków da się jednak określić czynnik, który wywołał chorobę. Może nim być m.in.:

• przebyte zapalenie mięśnia sercowego o podłożu wirusowym (wywołane przez wirusy coxsackie b)
  
• alkoholizm
  
• zażywanie kokainy
  
• toksyny (np. rtęć i ołów)
  
• sarkoidoza
  
• wirus HIV
  
• ciąża (kardiomiopatia okołoporodowa)
  
• dystrofie mięśniowe.
  

Objawy kardiomiopatii rozstrzeniowej

Objawy kardiomiopatii rozstrzeniowej są charakterystyczne dla chorób serca i układu krążenia. Zazwyczaj rozwijają się powoli, wraz ze zmianami zachodzącymi w obrębie mięśnia sercowego. Powoduje je niewydolność lewokomorowa oraz zbyt mała ilość krwi, przetaczanej właśnie przez serce. W późniejszym etapie rozwoju choroby pojawiają się również objawy charakterystyczne dla niewydolności prawokomorowej. Chorzy na kardiomiopatię rozstrzeniową skarżą się na:

• zaburzenia rytmu serca
  
• zmiany zakrzepowo – zatorowe
  
• symptomy świadczące o niewydolności serca: łatwe męczenie się, niską tolerancję wysiłku, bóle i zawrtoy głowy, omdlenia, obrzęki kończyn dolnych
  
• kołatania serca
  
• zaburzenia rytmu serca, migotanie przedsionków
  
• duszności zarówno w trakcie wysiłku, jak i podczas odpoczynku
  
• wysoką potliwość
  
• bóle w klatce piersiowej
  
• zawroty głowy, omdlenia
  
• obrzęki kończyn dolnych
  
• wodobrzusze
  
• zaburzenia snu.
  

Leczenie kardiomiopatii rozstrzeniowej

Podstawą leczenia kardiomiopatii jest przede wszystkim postawienie właściwej diagnozy. Chorzy, którzy trafiają do gabinetów kardiologicznych, często zjawiają się w nich zbyt późno, dlatego bardzo ważne jest zwrócenie się do lekarza bezpośrednio po zaobserwowaniu pierwszych objawów problemów z sercem. Szczególnie powinny zatroszczyć się o to osoby, których bliscy chorowali na kardiomiopatię rozstrzeniową, ze względu na dziedziczność choroby. 

W diagnostyce wyjątkowo pomocne jest badanie echokardiograficzne serca (ECHO), które umożliwia uzyskanie obrazu narządu, w tym ocenę grubości jego ścian, ruchy w określonych fazach pracy oraz przepływ krwi. W niektórych przypadkach konieczne jest przeprowadzenie biopsji serca. Leczenie kardiomiopatii rozstrzeniowej ma na celu spowolnienie zmian i łagodzenie obserwowanych objawów.

Stosuje się przede wszystkim leki przeciwko arytmii serca, preparaty moczopędne, środki na nadciśnienie, poprawiające siłę skurczów oraz rozszerzające naczynia krwionośne. Często zaleca się również leki przeciwzakrzepowe, jeżeli choroba wiąże się z ryzykiem powstawania zakrzepów. W niektórych przypadkach wszczepia się stymulator mięśnia sercowego lub defibrylator, które zapobiegają nagłemu zatrzymaniu akcji serca. Jeżeli doszło do znacznego uszkodzenia mięśnia sercowego, konieczna może być również transplantacja serca.

Dieta w leczeniu kardiomiopatii rozstrzeniowej

Rokowania kardiomiopatii rozstrzeniowej nie muszą być złe – jeżeli pacjent zgłosi się do kardiologa odpowiednio wcześnie i będzie stosował się do wszystkich zaleceń, możliwe jest skuteczne hamowanie postępu choroby i normalne funkcjonowanie. Ważne będzie jednak zachowywanie odpowiedniej diety oraz stylu życia. Najlepszym dla serca jadłospisem jest bez wątpienia dieta śródziemnomorska, w której znajduje się dużo pieczywa (najlepiej jasnego i czerstwego), makaronów, warzyw, owoców, ryb i owoców morza. 

Nie bez znaczenia pozostaje również aktywność fizyczna – co prawda w niektórych przypadkach nie należy podejmować żadnych ćwiczeń, a choremu z powodu kardiomiopatii rozstrzeniowej przysługuje nawet renta. Większość osób może jednak spacerować i uprawiać sport rekreacyjnie, co pozwala stabilizować pracę serca – intensywność aktywności fizycznej należy omówić z lekarzem prowadzącym.