Kąpiel kwasowęglowa to zabieg z zakresu balneoterapii, czyli działu fizjoterapii, który zajmuje się rehabilitacją z użyciem wód leczniczych. Kąpiel kwasowęglowa wykonywana jest zwłaszcza w celu obniżenia poziomu ciśnienia tętniczego krwi. Zabieg przeprowadzać można kilka razy tygodniowo. Przeważnie chorego poddaje się całej serii liczącej około 12 kąpieli. Z zabiegu skorzystać można zwłaszcza w uzdrowiskach czy sanatoriach.

Czym jest kąpiel kwasowęglowa?

Kąpiel kwasowęglowa to zabieg balneoterapeutyczny, w którym zastosowanie ma dwutlenek węgla (CO2). Ze względu na sposób wysycenia wody tym gazem wyróżnia się kąpiel naturalną i sztuczną. W pierwszym przypadku z zabiegu skorzystać można w ramach leczenia uzdrowiskowego, w miejscach, w których występują wody wodorowęglanowe. Należą do nich m.in.: Złockie, Polanica-Zdrój, Żegiestów-Zdrój, Czerniawa-Zdrój, Nałęczów, Długopole-Zdrój, Piwniczna, Muszyna, Krynica, Kudowa-Zdrój. Zawartość CO2 w tym przypadku nie powinna być mniejsza niż 400 mg/dm3. Z kolei sztuczne kąpiele kwasowęglowe opierają się na wodzie gospodarczej z wprowadzonym do niej przy użyciu specjalnego saturatora CO2, którego zawartość nie powinna być mniejsza niż 750 mg/dm3.

Formy wykonywania kąpieli kwasowęglowych

Kąpiel kwasowęglowa to jeden z zabiegów leczniczych stosowanych w hydroterapii, który wykonuje się w formie:

• całościowych kąpieli, kiedy poziom wody sięga do linii sutkowej,
  
• półkąpieli, kiedy poziom wody sięga okolic spojenia łonowego,
  
• częściowych kąpieli kończyn górnych lub dolnych.
  

Kąpiel kwasowęglowa mokra trwa około 15 minut, a temperatura wody wynosi 33-34ᵒC. Ze względu na niekorzystne konsekwencje nadmiernie wdychanego unoszącego się nad wodą gazu na wanny nakłada się specjalne nakrycia oddzielające głowę chorego od oparów. Konieczne jest też zapewnienie sprawnej wentylacji pomieszczenia, w którym wykonuje się zabieg.

Czy kąpiele w zimnej wodzie są bezpieczne dla zdrowia? Dowiesz się tego z filmu:

Kąpiel kwasowęglowa – wskazania

Kąpiel kwasowęglowa wskazana jest w przypadku: zmian zwyrodnieniowych, zaburzeń ciśnienia tętniczego krwi, nieprawidłowości krążenia obwodowego, wczesnego stadium miażdżycy, zapalenia i bólów stawów kończyn, chorób reumatycznych, a także przy nerwicy, depresji, bezsenności, otyłości, chorobie Raynauda, schorzeniach układu oddechowego. W sposób szczególny zabieg polecany jest osobom chorym na cukrzycę, ponieważ poprawiając ukrwienie kończyn dolnych i obniżając poziom cukru we krwi, zapobiega rozwojowi stopy cukrzycowej. Kąpiel kwasowęglowa zalecana jest chorym na osteoporozę, chorobę Burgera, po urazach, poparzeniach, odmrożeniach, hipotonii i hipertonii, z obrzękami limfatycznymi, owrzodzeniem podudzi, zaburzeniami hormonalnymi. Stanowić może element odnowy biologicznej i regeneracji tkanek.

Działanie kąpieli kwasowęglowej na człowieka

Zabieg dwutlenkiem węgla, jakim jest kąpiel kwasowęglowa, prowadzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych, w konsekwencji czego usprawnia krążenie krwi i obniża ciśnienie tętnicze skurczowe i rozkurczowe. Część badaczy donosi, że do obniżenia ciśnienia tętniczego krwi dochodzi nie tylko u chorych zmagających się z nadciśnieniem, ale i niestety u osób z ciśnieniem w normie. Dodatkowo znosi opór obwodowy i umożliwia przesunięcie krwi na obwód. Zabieg hamuje nadmierną krzepliwość krwi, obniża poziom cholesterolu i glukozy w surowicy krwi. Niweluje skurcze mięśni gładkich i działa moczopędnie. Kąpiel kwasowęglowa wspiera pracę serca, gdyż obniża częstotliwość jego pracy i podnosi pojemność wyrzutową. Działa też korzystnie na układ oddechowy, gdyż rozszerza naczynia, przez co ułatwia oddychanie i wymianę gazową. Zabieg dodatkowo zapewnia relaks, odprężenie i uspokaja.

Polecamy: Kąpiele siarkowe – wskazania i przeciwwskazania. Jakie właściwości ma woda siarkowa?

Czym jest kąpiel kwasowęglowa sucha?

Inną formą jest kąpiel kwasowęglowa sucha, w trakcie której CO2 rozpuszczony zostaje w powietrzu. Kąpiel kwasowęglowa sucha wykonywana jest w specjalnie przygotowanej kapsule lub pomieszczeniach. Gaz unosi się na wysokości około 1 m od podłoża, a jego stężenie szacowane jest na średnio 1%. Badacze podkreślają, że jej działanie jest takie samo, jak mokrej kąpieli, przy czym w drugim przypadku CO2 oddziałuje intensywniej na organizm. Sucha kąpiel kwasowęglowa trwa około 20 minut. Wśród jej niewątpliwych plusów wymienia się większą higienę, brak konieczności rozbierania się chorego i korzystania z wanny, co może okazać się dość problematyczne dla osób z trudnościami w poruszaniu się. Dodatkowo śliskie posadzki w przypadku kąpieli mokrej grożą upadkiem, co jest szczególnie niebezpieczne dla ludzi w podeszłym wieku.

Kąpiel kwasowęglowa – przeciwwskazania

Wśród przeciwwskazań do kąpieli kwasowęglowych wymienia się m.in.: padaczkę, choroby nowotworowe płuc i nerek, niewydolność oddechową i krążenia, dializy nerek, hemofilię i inne schorzenia związane ze zbyt niską krzepliwością krwi, ciężką anemię. Zabieg nie powinien być przeprowadzany u kobiet w ciąży i podczas krwawienia miesiączkowego. Kąpiele kwasowęglowe nie powinny być łączone z innymi kąpielami leczniczymi. Godny podkreślenia jest fakt, że w przeciwieństwie od wielu innych zabiegów z zakresu hydroterapii, kąpiele kwasowęglowe mogą być stosowane u osób z wadami serca, po zabiegach kardiologicznych czy z rozrusznikami serca.

Bibliografia:

1. Kochański W.J., Balneologia i hydroterapia, Wrocław, Wydawnictwo AWF we Wrocławiu, 2002.

2. Ponikowska I., Kompendium balneologii. Kierunki i wskazania do leczenia uzdrowiskowego, Warszawa, Wydawnictwo Marszałek, 2004.

3. Straburzyńska-Lupa A., Straburzyński G., Fizjoterapia, Warszawa, PZWL, 2007.

4. Szafraniec R., Fryc W., Kochański M., Analiza wpływu pojedynczego zabiegu sztucznej wodnej kąpieli kwasowęglowej na parametry hemodynamiczne u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, „Fizjoterapia”, 2014, 22(4), s. 3-8.