Objawy wysokiego ciśnienia są bardzo uciążliwe w codziennym funkcjonowaniu. Problem ten dotyczy coraz większej grupy ludności. Odnotowuje się także wzrost częstości występowania nadciśnienia tętniczego u osób do 18 roku życia. Wysokość ciśnienia we wczesnym okresie życia istotnie wpływa na jego wartość w późniejszych latach. Badania donoszą, że im wyższe ciśnienie tętnicze po urodzeniu, tym wyższych jego wartości należy się spodziewać w wieku młodzieńczym i dojrzałym.

Co to jest nadciśnienie tętnicze?

Nadciśnienie tętnicze jest jedną z najczęściej występujących chorób cywilizacyjnych, polegającą na okresowym lub stałym podwyższeniu ciśnienia tętniczego krwi powyżej prawidłowych wartości 140/90 mmHg. W nomenklaturze medycznej określane jest jako hipertonia czy hipertensja. Szacuje się, że nawet 1/4 dorosłej populacji Polski zmaga się z objawami wysokiego ciśnienia. Nadciśnienie tętnicze dzieli się na:

• pierwotne (tzw. samoistne) – najpowszechniejsza postać nadciśnienia (stanowi blisko 90% przypadków), posiada niejasną etiologię, ale znanych jest wiele czynników sprzyjających jego powstaniu, takich jak otyłość, palenie tytoniu, niewystarczająca aktywność fizyczna i stres;

• wtórne (tzw. objawowe) – konsekwencja innego zaburzenia stanu zdrowia; jest najczęściej spowodowane chorobami nerek, nadczynnością tarczycy lub zwężeniem tętnicy nerkowej.

Wysokie ciśnienie – ból głowy

Bóle głowy to najczęściej występujący objaw u osób z wysokim ciśnieniem. Dolegliwości zlokalizowane są przeważnie w okolicy czołowej i potylicznej. Pojawiają się częściej u kobiet i osób z wyższym ciśnieniem rozkurczowym. Ból ma charakter pulsujący i może towarzyszyć mu uczucie sztywności karku. Nasila się w godzinach porannych, co jest prawdopodobnie konsekwencją podniesienia się ciśnienia tętniczego, które obniża się podczas snu. Ból głowy pojawia się w wyniku zmian ukrwienia i niedotlenienia mózgu na skutek zmniejszonego przepływu krwi i zmiany ciśnienia śródczaszkowego.

U kogo nadciśnienie pojawia się najczęściej? Odpowiedź znajdziesz w filmie

Objawy wysokiego ciśnienia krwi

Nadciśnienie tętnicze to przewlekła choroba, która stanowi istotną przyczynę obniżenia jakości życia, gdyż wywiera wpływ zarówno na wymiar subiektywny związany z pogorszeniem samopoczucia, jak i wymiar obiektywny, gdyż nierzadko uniemożliwia pełnienie dotychczasowych ról społecznych. Nadciśnienie tętnicze według ekspertów WHO jest jedną z najczęstszych przyczyn nadmiernej umieralności w populacji ogólnej.

Około 7,5 mln ludzi umiera co roku z powodu powikłań nadciśnienia tętniczego. Nieleczone dolegliwości prowadzą do udaru mózgu lub zawału serca jako konsekwencji postępującego rozwoju miażdżycy. Przez wiele lat nadciśnieniu tętniczemu mogą nie towarzyszyć żadne objawy, dlatego jest ono uważane za chorobę o podstępnym i utajonym przebiegu. Objawy wysokiego ciśnienia krwi są mało charakterystyczne. Wymienia się wśród nich zwłaszcza: nadmierną pobudliwość, bezsenność, pogorszenie tolerancji wysiłku, łatwe męczenie, uczucie kołatania serca i ból w klatce piersiowej, wewnętrzny niepokój, złe samopoczucie i ogólne rozbicie, czasem krwotoki z nosa, zaczerwienienie twarzy, szyi, klatki piersiowej, szumy i piski w uszach, zadyszkę, gorsze widzenie, nudności, wymioty, omdlenia, tachykardię (częstoskurcz napadowy) i nadmierną potliwość. Obserwuje się osłabienie siły mięśniowej, wielomocz i wzmożone pragnienie. Objawy wysokiego ciśnienia krwi to także wtórne zmiany w obrębie serca, takie jak uszkodzenie zastawek, przerost lewej komory i zaburzenia filtracji nerek.

Objawy wysokiego ciśnienia w ciąży

Nadciśnienie tętnicze stwierdza się u 7–10% kobiet w ciąży. Przekłada się ono pośrednio na stan kliniczny ciężarnej i płodu. Istnieją dwa podstawowe rodzaje nadciśnienia tętniczego u ciężarnych:

• uprzednio występujące – stwierdzone przed ciążą lub rozwijające się przed 20. tygodniem ciąży i utrzymujące się po 12 tygodniach od rozwiązania,

• wywołane ciążą – rozwija się po upływie 20. tygodnia ciąży i ustępuje do 12. tygodni od rozwiązania.

W ginekologii znany jest także tzw. stan przedrzucawkowy, gdy nadciśnienie współwystępuje z białkomoczem. Dochodzi wówczas do wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu płodu i niskiej masy urodzeniowej noworodków.

Nadciśnienie tętnicze predysponuje do przedwczesnego porodu. Wysokie ciśnienie w ciąży może dawać objawy takie jak: ograniczenie przepływu przez tętnice maciczne, upośledzenie wzrastania płodu (hipotrofia wewnątrzmaciczna), wcześniejsze starzenia się łożyska i zaburzenia tętna płodu podczas czynności skurczowej. Wysokie ciśnienie predysponuje do rozwoju zespołu HELLP (zaburzenia układu krzepnięcia, uszkodzenie funkcji wątroby, małopłytkowość) i rzucawki, czyli dysfunkcji ośrodkowego układu nerwowego.

Jakie objawy daje wysokie ciśnienie u dzieci?

Wzrasta liczba przypadków podwyższonego ciśnienia tętniczego u dzieci w każdym wieku, a zwłaszcza wśród tych w wieku szkolnym. Nadciśnieniem tętniczym u dzieci określa się wzrost wartości ciśnienia skurczowego i/lub rozkurczowego powyżej 95 percentyla, z uwzględnieniem pochodzenia etnicznego, płci i wzrostu. Ma zazwyczaj charakter wtórny. W dzieciństwie wysokie ciśnienie zazwyczaj nie daje objawów. Może się pojawić ból głowy bez charakterystycznych cech umożliwiających odróżnienie go od dolegliwości o innej etiologii. U niemowląt nadciśnienie tętnicze może się objawiać w postaci niewydolności serca.

Zobacz nasz film i dowiedz się jak działa układ krążenia

Bibliografia:

1. Widecka K., Nadciśnienie tętnicze u dzieci i młodzieży - coraz większy problem medyczny, „Choroby Serca i Naczyń”, 2004, 1(2), s. 89–96.

2. Klocek M., Dereń M., Balicka-Ślusarczyk B., Kawecka-Jaszcz K., Występowanie i lokalizacja bólów głowy u chorych na nadciśnienie tętnicze, „Nadciśnienie Tętnicze” 2011, 15(2), s. 102–111.

3. Wojciechowska M., Izdebska E., Profilaktyka nadciśnienia tętniczego, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu”, 2014, 20(4), s. 370–373.

4. Rywik S., Epidemiologia nadciśnienia tętniczego, „Przewodnik Lekarski”, 2001, 4(12), s. 54–57.

5. Zygmuntowicz M., Olszanecka-Glinianowicz M., Chudek J., Jakość życia osób z nadciśnieniem tętniczym, „Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii”, 2011, 7(3), s. 179–185.

6. Michalk D., Schönau E., Diagnostyka różnicowa w pediatrii, Wrocław, Elsevier Urban & Partner, 2013.

7. Rapacz A., Filipek B., Nadciśnienie tętnicze w ciąży, „Farmacja Polska”, 2009, 65(8), s. 581–585.

8. Tykarski A., Narkiewicz K., Gaciong Z. i wsp., Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym — 2015 rok. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego, „Nadciśnienie Tętnicze w Praktyce”, 2015, 1(1), s. 1–74.