Koronarografia, podczas której podawany jest środek cieniujący do tętnic wieńcowych, jest badaniem bezpiecznym. Ryzyko powikłań po jej wykonaniu jest stosunkowo niskie i wynosi poniżej 2%. Najbardziej narażeni na ich wystąpienie są starsi pacjenci z zaawansowaną niewydolnością nerek, u których po podaniu kontrastu wystąpić może nefropatia kontrastowa.
Na czym polega koronarografia serca?
Koronarografia serca, inaczej nazywana angiografią wieńcową, jest badaniem diagnostycznym stosowanym w kardiologii. Polega na ukazywaniu tętnic wieńcowych, zaopatrujących mięsień sercowy w bogato utlenowaną krew tętniczą. Za pomocą tej metody uwidaczniane mogą być także wytworzone w celach terapeutycznych pomosty aortalno-wieńcowe. Koronarografia należy do szerokiej grupy badań wykorzystujących promieniowanie rentgenowskie do obrazowania naczyń tętniczych po wcześniejszym, wybiórczym podaniu do ich wnętrza specjalnego środka cieniującego (kontrastu). Cewniki do podania kontrastu wprowadzane są przezskórnie, najczęściej do tętnicy udowej lub promieniowej. Następnie są one przemieszczane w świetle tętnic w kierunku serca. Ostatecznie ich końcówki umieszczane są w sercu, przy ujściach lewej oraz prawej tętnicy wieńcowej od aorty.
Po prawidłowym umieszczeniu cewników podawany jest środek cieniujący oraz wykonywane są serie zdjęć rentgenowskich, które uwidaczniają przebieg oraz zmiany, np. miażdżycowe, w naczyniach wieńcowych. Przed wykonaniem koronarografii należy wykonać elektrokardiografię (EKG) oraz badania laboratoryjne – morfologię krwi, stężenie kreatyniny i elektrolitów, a także parametry układu krzepnięcia (INR – współczynnik czasu protrombinowego i APTT – czas częściowej tromboplastyny po aktywacji). Zazwyczaj w celu złagodzenia bólu związanego z wprowadzeniem cewnika oraz uspokojenia pacjenta podawane są dożylne leki nasenne.
Jakie są wskazania, a także przeciwwskazania do wykonania koronarografii serca?
Badanie koronarograficzne wykonywane jest najczęściej w celu rozpoznania lub wykluczenia choroby wieńcowej (głównie zmian miażdżycowych w tętnicach wieńcowych) oraz oceny lokalizacji i zaawansowania tych zwężeń. Jest ono istotnym elementem w procesie wyboru metody leczenia inwazyjnego choroby. Koronarografia jest także badaniem diagnostycznym wykonywanym często pacjentom z zawałem serca, wadami zastawek serca czy niewydolnością serca.
Wśród głównych przeciwwskazań do wykonania koronarografii serca wymienić należy: zaawansowaną niewydolność nerek, gdyż podanie kontrastu może nasilić istniejące już zaburzenia; obrzęk płuc; czynne krwawienie z układu pokarmowego; niedawno przebyty udar mózgu czy ciężką skazę krwotoczną. Jednak jedynym bezwzględnym przeciwwskazaniem pozostaje brak uzyskania od pacjenta świadomej zgody na przeprowadzenie badania.
Koronarografia – ryzyko powikłań
Po wykonanej koronarografii średnie ryzyko wystąpienia powikłań jest bardzo niskie i wynosi poniżej 2%. Skutki uboczne, takie jak poważne krwawienie w miejscu wkłucia, a także pojawienia się groźnej dla życia arytmii serca po wprowadzeniu cewnika w jego okolice, zdarzają się w 0,4% przypadków. Ryzyko zgonu po przeprowadzeniu koronarografii szacowane jest na 0,1%. Przy odpowiedniej kwalifikacji i po prawidłowym przygotowaniu pacjentów badanie jest zatem bardzo bezpieczne.
Niekiedy po podaniu środka cieniującego podczas koronarografii występuje nefropatia kontrastowa, powodująca najczęściej przemijające pogorszenie czynności nerek. Dotyczy poniżej 0,5% osób zdrowych, natomiast u pacjentów z już istniejącymi zaburzeniami ryzyko jej wystąpienia wzrasta nawet do 40%. Dlatego u tych chorych niezwykle ważne jest zachowanie wszelkich środków ostrożności – podanie jak najmniejszej ilości kontrastu, dożylne nawodnienie roztworem soli fizjologicznej, podanie N-acetylocysteiny oraz czasowe odstawienie leków negatywnie wpływających na funkcjonowanie nerek.
Miejscowe powikłania, takie jak krwiak w miejscu wkłucia, powstanie tętniaka rzekomego czy przetoki tętniczo-żylnej, występują szacunkowo u około 3% pacjentów.
Ryzyko pojawienia się powikłań po koronografii serca wzrasta, gdy jest ona wykonywana ze wskazań nagłych. U chorych z bezpośrednim zagrożeniem życia, np. podczas zawału serca, ryzyko wzrasta czterokrotnie, a u pacjentów będących we wstrząsie jest zwiększone ponad sześciokrotnie. Także stopień zwężenia tętnic wieńcowych wpływa na bezpieczeństwo badania. Przy krytycznym zwężeniu pnia lewej tętnicy wieńcowej ryzyko wystąpienia powikłań jest dwukrotnie wyższe niż przy mniej zaawansowanych zmianach.
Zobacz film: Choroby serca
Bibliografia:
- Szczeklik A., Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, Kraków
2016.