Odwyk alkoholowy nie musi być przeprowadzany w ośrodku zamkniętym, ale w wielu przypadkach taka forma najlepiej się sprawdza. Osoba poddawana terapii ma wtedy zapewnione pełne wsparcie medyczne i psychologiczne, co ułatwia jej pozytywne przejście przez proces trzeźwienia i daje większe szanse na to, że nie powróci ona do nałogu.

Co to jest odwyk alkoholowy?

Jako odwyk alkoholowy określa się wszystkie działania medyczne i psychologiczne, które pomagają w walce z nałogiem. Niektóre osoby osiągają to, korzystając z pomocy rodziny, przyjaciół, grupy wsparcia czy sporadycznie chodząc na terapię psychologiczną. Dla większości uzależnionych takie rozwiązanie jest jednak niewystarcające i potrzebują oni bardziej złożonej pomocy. U niektórych konieczne jest także wsparcie medyczne ze względu na ryzyko wystąpienia zespołu abstynencyjnego, który w skrajnych przypadkach może stanowić zagrożenie dla życia.

Zobacz także: Jak pomóc alkoholikowi wyjść z nałogu

Odwykowa terapia alkoholowa

Istnieją różne formy odwykowej terapii alkoholowej, ale większość szkół przyjmuje, że najważniejsze w nich jest nie tyle zaprzestanie przyjmowania substancji, co zrozumienie mechanizmu uzależnienia i uwolnienie się od niego. W Polsce większość teorii leczenia alkoholizmu opartych jest na koncepcji Jerzego Mellibrudy, który zakładał istnienie kilku podstawowych mechanizmów:

• silnego oddziaływania psychofizycznego alkoholu,
  
• predyspozycji wewnętrznych (choroby, uszkodzenia ciała, brak umiejętności życiowych, pęd do autodestrukcji),
  
• predyspozycji zewnętrznych (przewlekłe sytuacje stresowe, zaburzenia relacji społecznych),
  
• mechanizmów podtrzymujących uzależnienie (regulowanie emocji poprzez alkohol, samozaprzeczenie, mechanizmy rozpraszania Ja).
  

Leczenie odwykowe alkoholików powinno przede wszystkim prowadzić do zrozumienia wymienionych mechanizmów prowadzących do nadużywania alkoholu i nabycia umiejętności unikania sytuacji, które mogą wywołać powrót do nałogu. Terapia powinna objąć całość problemów psychicznych człowieka, gdyż prawdopodobnie to one stanowią podstawę do autodestrukcyjnego trybu życia.

Na czym polega i ile trwa odwyk alkoholowy w ośrodku zamkniętym?

Odwyk zamknięty dla alkoholików gwarantuje wysoki poziom bezpieczeństwa. Można przejść przez kolejne etapy leczenia pod opieką lekarzy i psychologów.

Najtrudniejszy jest początek leczenia odwykowego, którym jest detoks, czyli oczyszczenie organizmu. Na tym etapie mogą wystąpić powikłania zdrowotne związane z odstawieniem alkoholu, takie jak pobudzenie nerwowe, przyspieszona akcja serca, podwyższone ciśnienie, bezsenność i drżenia mięśni. W rzadkich przypadkach pojawia się zespół abstynencyjny, który może zagrażać życiu chorego. Najczęściej podczas detoksykacji włącza się leczenie farmakologiczne w postaci leków uspokajających i wyrównujących zaburzone funkcje organizmu oraz uzupełnia niedobory mikroelementów i witamin.

Dalsza część odwyku obejmuje terapię indywidualną z psychologiem i sesje grupowe. W trakcie nich prowadzona jest działalność edukacyjna, która umożliwia zrozumienie, jak działa uzależnienie i jakie mechanizmy je wywołują. Ponadto uzależniony poddaje się psychoterapii pomagającej w poznaniu jego problemów, ograniczeń i wzorców zachowania. Prowadzone są także treningi umiejętności społecznych i komunikacyjnych, asertywności, radzenia sobie z trudnościami oraz sesje zapobiegania nawrotom. Ważnym czynnikiem leczniczym są procesy zachodzące podczas sesji grupowych oraz doświadczenie zrozumienia i pełnej akceptacji.

Zobacz też: Detoksykacja domowymi sposobami

Przymusowe leczenie odwykowe alkoholika

Zgodnie z polskim prawem możliwe jest przymusowe leczenie odwykowe alkoholika, o którym orzeka sąd. Podstawą do niego jest Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z 1982 r. Według niej obowiązkiem leczenia odwykowego objęte są osoby, u których nadużywanie alkoholu wywołuje:

• rozkład życia rodzinnego,
  
• demoralizację małoletnich,
  
• uchylanie się od pracy,
  
• regularne zakłócanie spokoju i porządku publicznego.
  

W przypadku orzeczenia o przymusowym leczeniu odwykowym osoba uzależniona nie ponosi jego kosztów. Wniosek o zastosowanie przymusu zgłaszają do sądu organy gminne, między innymi na podstawie skarg rodziny.

Jak wybrać odpowiednie ośrodki odwykowe dla alkoholików?

Najważniejszym atutem ośrodka odwykowego jest kompetencja lekarzy i psychologów, którzy będą pracować z uzależnioną osobą i to nią powinno się kierować przy wyborze placówki. Pod tym względem prywatny odwyk alkoholowy niekoniecznie musi być lepszy od zapewnionego przez NFZ lub fundację.

Wybierając ośrodek, warto wybrać taki, który znajduje się w pewnej odległości od miejsca zamieszkania, ponieważ istotą pozytywnego przejścia przez proces terapii jest oddzielenie się od codziennego życia, co może być trudne, gdy przebywa się kilka kilometrów od domu. Dla wielu osób istotne są również standardy ośrodka, wyżywienie czy oferta zajęć dodatkowych.

Bibliografia:

Psycho-bio-społeczna koncepcja uzależnienia od alkoholu, “Alkoholizm i Narkomania”, 28 (3), Jerzy Mellibruda, 1997

Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi [Dz.U. 1982 Nr 35 poz. 230]

"Formy pomocy osobom uzależnionym od alkoholu", Andrzej Święcki