Staw jest miejscem, w którym kości łączą się ze sobą. Stawy różnią się kształtem oraz zasięgiem ruchu. Mają m.in. jamę stawową, więzadła, maź i błonę maziową, chrząstkę szklistą oraz torebkę stawową (łac. Capsula articularis). Ta ostatnia to włóknista pochewka, która łączy ze sobą kości i zamyka jamę stawową. Torebka stawowa otacza staw niczym rękaw, jest więc dla niego osłoną. Składa się z warstwy zewnętrznej (włóknistej) oraz wewnętrznej (maziowej).

Uszkodzenie torebki stawowej

Z torebką stawową mogą być związane różne kontuzje. Uszkodzenie torebki stawowej zazwyczaj związane jest ze skręceniem stawu. Do tego typu urazów najczęściej dochodzi podczas uprawiania sportu bądź wskutek upadku. Najczęściej występującą kontuzją jest pęknięcie torebki stawowej w kostce (może oznaczać skręcenie stawu skokowego) oraz w kolanie. Niekiedy dochodzi również do uszkodzenia torebki stawowej w nadgarstku albo w palcu.

Objawy uszkodzenia torebki stawowej

Charakterystyczne objawy uszkodzenia torebki stawowej i skręcenia stawu to:

• znaczna opuchlizna (obrzęk),
  
• wylew podskórny (przy poważniejszych urazach),
  
• ból (jego intensywność zależy od stopnia urazu),
  
• podwyższenie temperatury ciała w miejscu urazu,
  
• ograniczenie ruchomości,
  
• odczuwanie niestabilności stawu (przy poważniejszych urazach).

Jak zbudowany jest układ kostny? Odpowiedź znajdziesz w filmie:

Skręcenie stawu

Wyróżnia się 3 stopnie skręcenia stawu skokowego:

• I (lekki) – dochodzi do niedużego naciągnięcia torebki stawowej oraz więzadeł. Obrzęk jest nieduży, ból nieznaczny i szybko ustępuje, raczej nie utrudnia przemieszczania się. Nie odczuwa się niestabilności stawu,
  
• II (umiarkowany) – dochodzi do pęknięcia torebki stawowej oraz częściowego rozerwania więzadeł. Obrzęk szybko się powiększa, pojawia się wylew podskórny, ból z początku jest znaczny, uniemożliwiający przemieszczanie się, jednak z czasem słabnie. Niestabilność stawu pojawia się zazwyczaj później,
  
• III (ciężki) – dochodzi do całkowitego rozerwania torebki stawowej oraz więzadeł. Obrzęk i wylew podskórny są znaczne, długo się utrzymują. Ból może być początkowo mniejszy niż w przypadku skręcenia II stopnia, jednak trwa dłużej i nasila się podczas próby wykonania ruchu. Przemieszczanie się jest zwykle niemożliwe. Odczuwalna niestabilność stawu.
  

Zapalenie torebki stawowej

W niektórych przypadkach rozwija się zapalenie torebki stawowej. Może tak się zdarzyć na skutek urazu, przeciążenia czy infekcji (wirusowej, bakteryjnej). Objawy zapalenia torebki stawowej to:

• dotkliwy ból stawu (narastający w nocy oraz podczas bezruchu),
  
• ograniczenie ruchomości,
  
• obrzęk,
  
• zwiększenie ciepłoty newralgicznego miejsca,
  
• wrażliwość na dotyk,
  
• pogorszenie samopoczucia.
  

Leczenie i rehabilitacja uszkodzonej torebki stawowej

Stopień uszkodzenia torebki stawowej można stwierdzić za pomocą badania ultrasonograficznego (USG). Czasem wykonuje się zdjęcie rentgenowskie (RTG), szczególnie w przypadku urazu stawu skokowego lub kolana.

Postępowanie przy pęknięciu bądź rozerwaniu torebki stawowej zależy od stopnia skręcenia. Jeśli uraz jest lekki, najczęściej wystarcza leczenie domowe. Kończynę z uszkodzoną torebką stawową należy odciążyć i chronić przed przeciążeniem. Miejsce, w którym doszło do kontuzji, trzeba schładzać. Kończyna powinna być unieruchomiona i uniesiona (w urazach stawu skokowego stopę należy trzymać na poduszce bądź zwiniętym kocu, natomiast w urazach stawu kolanowego kolano powinno znajdować się powyżej bioder, a stopa powyżej kolana). Unieruchomienie powinno trwać ok. 3–4 dni. W tym czasie podaje się leki przeciwzapalne oraz przeciwbólowe (doustnie i miejscowo). Jeśli obrzęk albo ból zaczną się nasilać, należy skontaktować się z lekarzem. Rehabilitacja po urazie I stopnia nie jest niezbędna, może jednak być zalecana. Stosuje się m.in. pole magnetyczne oraz ćwiczenia ruchowe.

Zazwyczaj znacznie poważniejsze są urazy w obrębie kolana. W przypadku naderwania torebki stawowej w tym miejscu lekarz może wykonać punkcję i zlecić kontrolę u ortopedy w celu sprawdzenia, czy w kolanie nie zbiera się płyn.

Kiedy warto odwiedzić ortopedę? Dowiesz się tego z filmu:

Jeśli doszło do urazu torebki stawowej II bądź III stopnia, kończynę unieruchamia się na ok. 2–3 tygodnie; najczęściej poprzez stabilizator stawu albo gips. W przypadku najpoważniejszych uszkodzeń noszenie stabilizatora wydłuża się o kolejne 3 tygodnie. Czasem konieczne jest przeprowadzenie operacji. Poważne urazy torebki stawowej oraz więzadeł wiążą się z koniecznością przeprowadzenia rehabilitacji. Stosuje się m.in. pole magnetyczne, krioterapię, leczenie prądem, jonoforezę, laseroterapię, ćwiczenia ruchowe. Celem tego typu zabiegów jest zmniejszenie bólu oraz powrót do pełnej sprawności.

W przypadku podejrzenia zapalenia torebki stawowej należy spotkać się z lekarzem, który wykona badanie fizykalne, USG i/lub RTG. Specjalista może także zlecić badanie laboratoryjne krwi w celu ustalenia przyczyny zapalenia. Zapalenie torebki stawowej leczy się, stosując farmakoterapię, masaże, ćwiczenia ruchowe, fizykoterapię.