Alkohol to najczęściej używana substancja psychoaktywna. Bywa, iż wraz z uzależnieniem od alkoholu występują zaburzenia depresyjne. Wyróżnia się pierwotny alkoholizm z wtórną depresją i pierwotną depresję z wtórnym alkoholizmem. Jak pomóc alkoholikowi? W terapii alkoholowej pomocne jest przede wszystkim wsparcie bliskich i specjalistyczna pomoc.

Jak pomóc alkoholikowi, który nie chce się leczyć?

Jak pomóc alkoholikowi to pytanie, które zadaje sobie niejeden członek rodziny alkoholowej. Przystąpienie do leczenia uzależnienia musi wynikać z woli alkoholika, który często nie przyznaje się do problemu.

Osoba uzależniona może skorzystać z pomocy Profesjonalnych Ośrodków Terapii Uzależnień i Współuzależnienia, Samopomocowych grup Wspólnoty Anonimowych Alkoholików lub Klubu Abstynenta. W placówkach tych korzysta się z pomocy terapeuty lub psychologa, grup wsparcia i terapeutycznych. Ich wykaz znajduje się na stronie internetowej Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA).

Aby osoba uzależniona poddała się leczeniu, należy dać jej do zrozumienia, jakie konsekwencje mają jego czyny. Jeżeli nie ma innego sposobu na to, jak pomóc alkoholikowi, który nie chce się leczyć, sprawę kieruje się do sądu z prośbą o nakaz przymusowego leczenia. Postępowanie wszczyna gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych na wniosek osoby zatroskanej. Do wszczęcia postępowania muszą zaistnieć dwie przesłanki:

• alkoholik trwa w nałogu bardzo długo i nie chce z własnej woli poddać się leczeniu,
• alkoholik swoim zachowaniem stwarza zagrożenie dla zdrowia i życia innych.

Zobacz też: Detoks alkoholowy w szpitalu

Jak pomóc alkoholikowi na głodzie?

Głód alkoholowy to nieodparta chęć spożycia alkoholu występująca w połączeniu z napięciem emocjonalnym i somatycznym, czemu towarzyszą bardzo intensywne myśli o alkoholu.

W jego leczeniu pomocne są spotkania grupy AA i sesje z terapeutą, które okażą się wartościowe, jeśli trzeźwiejący alkoholik będzie podchodził do nich poważnie i stosował się do zaleceń specjalisty. Odpowiedzią na pytanie „jak pomóc alkoholikowi wyjść z nałogu?” mogą być leki zmniejszające chęć spożycia alkoholu, jak:

• naltrekson, 
  
• akamprozat, 
  
• nalmefen. 
  

Rezultaty przynosi unikanie czynnika wyzwalającego głód, czyli sytuacji, które mogą go prowokować. Pozytywne efekty przynosi właściwa dieta – ograniczenie spożycia cukru, kofeiny i nikotyny. Warto prowadzić aktywny tryb życia i wykonywać ćwiczenia fizyczne wyzwalające endorfiny – hormony szczęścia. Innym sposobem radzenia sobie z myślami o piciu jest przypominanie sobie strat i nieprzyjemnych konsekwencji związanych z piciem.

Zobacz też: Detoksykacja alkoholowa naturalnymi sposobami

Jak pomóc alkoholikowi z depresją?

Związek zespołu zależności alkoholowej i zespołu depresyjnego został udowodniony naukowo. Nadmierne spożywanie alkoholu i reakcje depresyjne rozpatruje się dwojako. Z jednej strony uzależnienie bywa odpowiedzialne za stany depresyjne, z drugiej zaś, aby zniwelować objawy depresji, sięga się po alkohol jako alternatywę dla codziennych kłopotów i środek na poprawę samopoczucia.

Zależność przyczynowo-skutkową między tymi zaburzeniami stwierdza się, określając, czy nadużywanie alkoholu poprzedzało zaburzenia depresyjne, czy też depresja pojawiła się przed uzależnieniem. W pierwszym przypadku mówi się o pierwotnym alkoholizmie z wtórną depresją, a zespół zależności alkoholowej rozwijający się na podłożu wcześniej rozpoznanej depresji określany jest mianem alkoholizmu wtórnego, czyli objawowego. Do depresji dojść może także w przebiegu zespołu abstynencyjnego, czyli po nagłym zaprzestaniu spożywania substancji uzależniającej. Ponadto rozwinąć się może wśród osób uzależnionych zachowujących abstynencję jako objaw zawrotu, czyli stanu prowokującego do powrotu do spożywania alkoholu.

Depresji alkoholowej towarzyszą: przewlekły stres, lęki, bezsenność, bóle głowy, rozdrażnienie, brak apetytu, zaburzenie świadomości, pesymizm, przygnębienie, brak poczucia sensu życia, niska samoocena, brak wiary w siebie i poczucie winy.

Występujące razem uzależnienie od alkoholu i depresja to poważny problem medyczny. Często objawy depresji są dobrze maskowane przez problemy z alkoholem i trudno je rozgraniczyć. Celem ich leczenia jest trwała abstynencja i odzyskanie radości z życia bez alkoholu. Prowadzi się najczęściej psychoterapię wspartą farmakologicznie (leki przeciwdepresyjne). Ponieważ grupa uzależnionych to osoby o niskiej samoocenie i charakteryzujące się brakiem motywacji do działania, nieocenionym wsparciem są ich bliscy. Wspólne przezwyciężanie słabości ma większą szansę powodzenia.

Depresja w zestawieniu z alkoholizmem jest o wiele trudniejsza do wyleczenia. Towarzyszy jej wysokie ryzyko zachowań suicydalnych, degradacji społeczno-zawodowej i inwalidyzacji. Trudniej osiągnąć sukces w terapii – niechęć współpracy ze specjalistami, nieufność, nieregularne zażywanie leków, lekooporność, problematyczne stosowanie leków i picie alkoholu, co nasila objawy, skutkuje działaniami niepożądanymi i przedłuża czas trwania choroby.

Jak pomóc alkoholikowi po odwyku?

Jeśli osoba bliska uzależnionemu nie wie, jak pomóc alkoholikowi w domu, powinna polecić mu psychoterapię. Warto skorzystać z porad specjalisty, który pomaga zarówno osobom uzależnionym, jak i bliskim zmagającej się z uzależnieniem osoby. Wsparcie i świeże spojrzenie osoby spoza grupy uwikłanych w problem alkoholowy owocuje często korzystnymi rozwiązaniami i wspólnie ustalonymi strategiami postępowania.

Sprawdź gdzie możesz znaleźć placówki lecznictwa alkoholowego w Polsce.

Bibliografia:

Merikangas KR, Gelernter CS. Comorbidity for alcoholism and depression. Psychiatric Clinics of North America 1990; 13(4): 613-632.

Regier DA, Farmer ME, Rae DS, Locke BZ, Keith SJ, Judd LL, Goodwin FK. Comorbidity of mental disorders with alcohol and other drug abuse. Journal of the American Medical Association 1990; 264(19): 2511-2518.

Korpyś E, Bieńkowski P, Kostkowski W. Od motywacji do “Nagrody”. Eksperymentalne modele “głodu” i nawrotów picia alkoholu etylowego. Alkoholizm i Narkomania 2001; 14(1): 59-76.

Woronowicz B., Na zdrowie! Jak poradzić sobie z uzależnieniem od alkoholu, Media Rodzina, Poznań 2008.