Idealna metoda antykoncepcyjna powinna być skuteczna, wygodna i prosta w stosowaniu, lecz przede wszystkim bezpieczna dla organizmu kobiety. Nie wynaleziono jeszcze metody antykoncepcyjnej, która spełniałaby wszystkie powyższe warunki. W XXI wieku tabletki antykoncepcyjne uważane są za najczęściej stosowaną przez pary metodę zapobiegania nieplanowanej ciąży.

Tabletki antykoncepcyjne - co to takiego? Czy można je kupić bez recepty?

Tabletki antykoncepcyjne uważane są za jedną ze skuteczniejszych metod zapobiegania nieplanowanej ciąży. Są to doustnie przyjmowane środki hormonalne, których nie można nabyć bez recepty.

Zanim kobieta zdecyduje się na przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych konieczne jest wykonanie badania ginekologicznego, cytologii, badania piersi, pomiaru ciśnienia tętniczego, badanie czynności wątroby oraz układu krzepnięcia. To lekarz decyduje, jaki rodzaj antykoncepcji hormonalnej jest dla kobiety najlepszy, a tabletki antykoncepcyjne są zawsze dobierane indywidualnie.

Tabletki antykoncepcyjne dzielą się na: jednoskładnikowe, tzw. minipill i dwuskładnikowe. Minipigułki zawierają jeden hormon tj. gestagen. Tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe zawierają dwa rodzaje hormonów - estrogeny i gestageny. Estrogen zatrzymuje dojrzewanie pęcherzyka w jajniku. Progestagen zatrzymuje owulację, wydłuża transport jajowodowy, zagęszcza śluz (zmniejszając jego przepuszczalność dla plemników), uniemożliwia implantację w macicy i utrudnia transport komórki jajowej do jamy macicy.

Tabletki antykoncepcyjne - skutki uboczne

Stosowanie antykoncepcji hormonalnej nie jest obojętne dla organizmu kobiety. Dodatkowe hormony są dużą ingerencją w jego naturalną pracę. Nieodpowiednio dobrana metoda lub jej nieprawidłowe stosowanie skutkować mogą groźnymi konsekwencjami zdrowotnymi.

Najczęstsze powikłania związane ze stosowaniem tabletek antykoncepcyjnych to: duszność, silne bóle głowy, nadmierne owłosienie, kłopoty z oddychaniem, nudności, wymioty, wzdęcia, drażliwość, depresja, zmiany nastroju, zatrzymanie wody w organizmie, zwiększony apetyt, przetłuszczanie włosów, łojotok, grzybica pochwy, ból sutków, wzrost masy ciała, przedłużające się krwawienie, powiększenie mięśniaków macicy, podwyższone ciśnienie tętnicze, upławy, nadwrażliwość na światło, spadek libido, tkliwość i obrzmienie piersi.

Znacznie groźniejsze konsekwencje długotrwałego stosowania tabletek antykoncepcyjnych to: zawał serca, udar mózgu, zakrzepica żył głębokich, zator płucny, kamica dróg żółciowych, żółtaczka, polekowy brak miesiączki, zwiększone ryzyko rozwoju raka szyjki macicy i piersi, nowotwór wątroby, zmniejszona tolerancja glukozy (jako stan poprzedzający cukrzycę) oraz zaburzenia gospodarki tłuszczowej (wzrost złego cholesterolu).

Zobacz film i wybierz antykoncepcję dla siebie

Do grupy podwyższonego ryzyka pojawienia się skutków ubocznych tabletek antykoncepcyjnych należą kobiety o zwiększonym stężeniu lipidów we krwi, cierpiące na nadciśnienie, otyłe, zmagające się z cukrzycą, schorzeniami układu krążenia, padaczką, depresją, żylakami kończyn dolnych, rodzinnymi predyspozycjami do rozwoju raka piersi oraz szyjki macicy.

Dla tych kobiet, które nie mogą przyjmować tabletek dwuskładnikowych zalecane są minipigułki, które wskazane są także dla kobiet palących papierosy, po 35 roku życia, oraz młodych matek karmiących piersią (w trzecim tygodniu po porodzie).

Kobiety bezzwłocznie powinny skontaktować się ginekologiem, jeśli pojawią się następujące objawy: bolesność w klatce piersiowej, duszność, kłopoty z widzeniem, odkrztuszanie krwi, zasłabnięcia, zawroty i częste bóle głowy, omdlenia, silne bóle nóg, plamienia, krwawienie po stosunku, ból pod prawym żebrem po spożywaniu tłustych posiłków. Zazwyczaj lekarz zaleca wtedy zaprzestanie stosowania antykoncepcji hormonalnej.

Jak działają tabletki antykoncepcyjne?

Podstawową zasadą przyświecającą doustnej antykoncepcji hormonalnej jest systematyczność w ich przyjmowaniu. Należy pamiętać o kilku zasadach:

• pierwszą tabletkę z pierwszego opakowania zażywa się pierwszego dnia miesiączki,
  
• kolejne tabletki zażywa się codziennie przez kolejne 21 dni, najlepiej o stałej porze (maksymalna różnica to 3 godziny), do momentu ukończenia opakowania,
  
• po zażyciu tabletek z danego opakowania robi się 7 dni przerwy i nie przyjmuje się tabletek (występuje wtedy krwawienie z odstawienia, przypominające miesiączkę),
  
• działanie antykoncepcyjne występuje również w przerwie między dwoma opakowaniami,
  
• po upływie 7 dni napoczyna się kolejne opakowanie leku (nawet jeśli krwawienie nadal trwa).
  

Skuteczność tabletek antykoncepcyjnych

Tabletki antykoncepcyjne mają bardzo dużą skuteczność i gwarantują sporą ochronę przed nieplanowaną ciążą. Są wygodne w użyciu i nie zakłócają przebiegu aktu seksualnego. Skuteczność minipigułek jest bardzo wysoka - 0,7-1 według wskaźnika Pearla, podobnie jak skuteczność dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych - 0,1-3.

Za dodatkowe zalety tabletek antykoncepcyjnych uważa się: zmniejszone ryzyko rozwoju torbieli, likwidacja zespołu napięcia przedmiesiączkowego, mniejsze dolegliwości bólowe towarzyszące menstruacji, złagodzenie zmian trądzikowych, mniejsze ryzyko rozwoju osteoporozy, wysoką odwracalność efektu antykoncepcyjnego oraz regulację cyklu miesiączkowego.