Badania z 2016 r. przeprowadzone przez TNS Polska wykazały, że 66% ankietowanych Polaków stosuje jakiś rodzaj antykoncepcji. Najczęściej jest to prezerwatywa, tzw. kalendarzyk małżeński oraz pigułki antykoncepcyjne. Do metod zapobiegania ciąży zalicza się również globulki dopochwowe, które – oprócz pianek, żeli i kremów – należą do chemicznych metod antykoncepcji.

Globulki antykoncepcyjne – co to takiego? Zalety globulek

Dopochwowe globulki zalicza się do spermicydów. Zawierają substancję chemiczną nonoksynol-9 o działaniu plemnikobójczym; powoduje ona zniszczenie plemników, czego skutkiem jest ich niezdolność do zapłodnienia komórki jajowej. Globulki antykoncepcyjne stosuje się dopochwowo. Są dostępne w aptece bez recepty. Nie wymagają przeprowadzenia żadnych badań – przed rozpoczęciem ich używania warto się jednak skonsultować z lekarzem albo farmaceutą.

Globulek antykoncepcyjnych nie należy używać, jeśli kobieta, która po nie sięga, ma uczulenie na jakikolwiek składnik preparatu, a także jeśli występują krwawienia z pochwy, zapalenie pochwy czy zapalenie szyjki macicy. Kobiety w ciąży oraz karmiące piersią (a także podejrzewające, że mogą być w ciąży) przed zastosowaniem globulki powinny poradzić się lekarza. Nie zaleca się korzystania z dopochwowej globulki po porodzie (w okresie połogu). Poza tym w zasadzie nie istnieją żadne przeciwwskazania do stosowania tej metody antykoncepcyjnej. Globulki można aplikować w dowolnym momencie cyklu miesięcznego.

Globulki antykoncepcyjne są tanie i dodatkowo nawilżają pochwę, co jest nie bez znaczenia w przypadku kobiet skarżących się na suchość tej części ciała. Nie wpływają na płodność, tak jak np. pigułka antykoncepcyjna.

Globulki antykoncepcyjne – skuteczność

Skuteczność globulki antykoncepcyjnej nie jest wysoka w porównaniu np. z pigułką antykoncepcyjną czy metodami barierowymi (takimi jak prezerwatywa, kapturki czy krążki dopochwowe). Skuteczność globulki przy pełnym zastosowaniu wszystkich zaleceń szacuje się na 82%, natomiast przy typowym użyciu – na 71–72%.

Wskaźnik Pearla dla tej metody wynosi 8–36. Jest to wskaźnik opracowany w 1932 r. przez amerykańskiego biologa Raymonda Pearla, który określił skuteczność antykoncepcyjną. Wskaźnik podaje liczbę zapłodnień, do których doszło w ciągu roku u 100 badanych kobiet (obserwacji podlega około 1200 cykli miesięcznych). Im niższy wskaźnik, tym metoda skuteczniejsza. Rozbieżności przy podawaniu wskaźnika Pearla wynikają z różnych czynników wpływających na skuteczność antykoncepcji (jakość stosowanych środków, dokładne przestrzeganie zaleceń, dyscyplina partnerów itp.). Wskaźnik Pearla dla globulki antykoncepcyjnej oznacza, że w ciągu roku wśród 100 kobiet doszło do 8–36 nieplanowanych poczęć.

Obecnie Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) opowiada się za podawaniem skuteczności antykoncepcyjnej w procentach.

Globulki antykoncepcyjne – jak stosować?

Globulkę należy umieścić w pochwie (na głębokość palca) – na około 10–15 minut przed stosunkiem. Zaaplikowana globulka zaczyna się pienić, co stanowi mechaniczną oraz chemiczną barierę dla plemników.

Globulka zachowuje skuteczność antykoncepcyjną mniej więcej do 2 godzin. Jeżeli jednak nie dojdzie do ejakulacji w ciągu godziny od jej wprowadzenia, zalecane jest zastosowanie kolejnej globulki. Przed każdym kolejnym zbliżeniem (bez względu na czas, jaki minął od poprzedniego stosunku) należy wprowadzić nową globulkę. Ważne, aby po współżyciu przez około 6–8 godzin kobieta się nie podmywała – mogłoby to wypłukać środek z pochwy i znacząco obniżyć skuteczność antykoncepcyjną. Po zbliżeniu kobieta powinna założyć wkładkę higieniczną (globulka rozpuszcza się jeszcze po zakończeniu stosunku).

Wady stosowania globulek antykoncepcyjnych

Niewysoka skuteczność w zapobieganiu ciąży to główna wada globulek antykoncepcyjnych. Kolejną wadą tej metody jest ryzyko wystąpienia reakcji alergicznych. Może pojawić się pieczenie, zaczerwienienie oraz podrażnienie błony śluzowej pochwy, a także męskich narządów płciowych. Inne możliwe działania niepożądane to upławy, suchość pochwy, nadżerka narządów płciowych, trudność w oddawaniu moczu.

Globulki antykoncepcyjne nie zapewniają ochrony przed chorobami przenoszonymi drogą płciową (a ponieważ nonoxynol-9 u niektórych kobiet wywołuje podrażnienia pochwy, może to wręcz zwiększać ryzyko zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową i wirusem HIV). Ten aspekt oraz niska skuteczność powodują, że dopochwowe globulki najlepiej stosować z inną metodą zapobiegania ciąży, np. kalendarzykiem (pilnując dni płodnych i niepłodnych) oraz z prezerwatywą (globulka nie powoduje jej uszkodzenia).

Globulki antykoncepcyjne z jednej strony są łatwe w użyciu (nie trzeba ich przyjmować codziennie o stałej porze, tak jak np. pigułki). Z drugiej strony konieczność zastosowania globulki na 10–15 minut przed stosunkiem oraz duża ilość piany mogą zostać uznane za uciążliwe.

Preparat należy przechowywać w temperaturze pokojowej (poniżej 25 stopni), z dala od dzieci. Stosowanie globulek antykoncepcyjnych nie wpływa na obsługę samochodów czy maszyn.