Erytrocyty, czyli czerwone krwinki, to główny składnik krwi człowieka. Są one produkowane w szpiku kostnym. Żyją przez około 120 dni, po czym z naczyń krwionośnych trafiają do śledziony.

Erytrocyty w moczu – o czym świadczy ich obecność wykryta w badaniu ogólnym moczu?

Czerwone krwinki są odpowiedzialne za transport tlenu z płuc do pozostałych komórek organizmu. Zazwyczaj znajdują się w naczyniach krwionośnych i nie powinny być obecne w moczu. Dostają się tam, kiedy tzw. bariera filtracyjna (bariera krew-mocz) zostaje uszkodzona, np. przy krwawieniu do układu moczowego lub w przypadku zaburzenia funkcjonowania kłębuszków nerkowych. Wydalanie moczu z organizmu służy oczyszczeniu go z niepożądanych związków rozpuszczalnych w wodzie. Powstaje on w nerkach, a wszelkie związki chemiczne filtrują kłębuszki nerwowe.

Mocz przepływa przez nie do pęcherza moczowego, skąd wydostaje się na zewnątrz. Jeśli dojdzie do zachwiania równowagi w układzie moczowym, w moczu pojawiają się substancje, które zazwyczaj w nim nie występują lub są obecne jedynie w niewielkich ilościach. Dzieje się tak właśnie z erytrocytami. Ich maksymalna ilość w osadzie moczu to 3 krwinki czerwone w polu widzenia. Za dużo erytrocytów w moczu powoduje stan nazywany krwinkomoczem. Może powstać w dolnych drogach moczowych – pochodzą stamtąd erytrocyty świeże. Z kolei erytrocyty wyługowane są tworzone zazwyczaj w kłębuszkach nerkowych. Ze względu na kwaśne środowisko w układzie moczowym określenie pochodzenia czerwonych krwinek w moczu nie jest jednoznaczne. 

Kwaśny odczyn sprzyja bowiem wyługowaniu. Obecność erytrocytów we krwi określa się też za pomocą pojęcia szerszego niż krwinkomocz, a mianowicie krwiomoczem. Dotyczy ono zmiany widocznej w badaniu mikroskopowym i właściwości fizycznych moczu. Zbyt duża ilość erytrocytów w moczu może być spowodowana schorzeniami nerkowym, przednerkowymi i pozanerkowymi. Do pierwszej grupy należą: gorączka, stany zapalne, wady wrodzone, urazy, kolagenozy, nowotwory, gorączka oraz krwinkomocz idiopatyczny. Przednerkowe przyczyny istnienia krwio- bądź krwinkomoczu to wysokie ciśnienie tętnicze krwi, zaburzenia krzepnięcia, intensywny wysiłek fizyczny lub zastoinowa niewydolność krążenia. Do ostatniej grupy, pozanerkowych przyczyn pojawienia się czerwonych krwinek w moczu, należą takie schorzenia, jak kamica dróg moczowych, stany zapalne i nowotwory dróg moczowych bądź pęcherza. Krwinkomocz lub krwiomocz może też wywołać cewnikowanie pęcherza.

Erytrocyty w moczu dziecka

Dopuszczalna liczba erytrocytów w moczu dziecka to 1-2 krwinki czerwone w polu widzenia. U młodszych pacjentów krwinkomocz lub krwiomocz najczęściej jest skutkiem skazy krwotocznej lub zaburzeń metabolicznych. Rzadziej wywołują je te same przyczyny, co u dorosłych, czyli uszkodzenie dolnych części układu moczowego lub kłębuszków nerwowych. Pojawienie się krwinek czerwonych w moczu dziecka może być wywołane małopłytkowością lub skazą krwotoczną naczyniową. Diagnozuje się je w specjalistycznych badaniach laboratoryjnych oraz na podstawie objawów klinicznych.

Kolejną przyczyną obecności erytrocytów bywa hiperkalciuria, czyli nadmierne ilości jonów wapnia wydalanych wraz z moczem. Jest to choroba dziedziczna, która może prowadzić do bliznowacenia nerek bądź kamicy nerkowej. Rozpoznaje się ją na podstawie stężenia wapnia w dobowej zbiórce moczu bądź też wskaźnika wapniowo-kreatyninowego w drugiej porcji porannego moczu. Krwiomocz lub krwinkomocz pojawia się także w przebiegu hiperoksalurii. Jest to nadmierna ilość szczawianu usuwanego wraz z moczem. Aby zdiagnozować schorzenie, wykonuje się analizę mikroskopową osadu w moczu. Ma ono na celu potwierdzenie istnienia kryształów szczawianowych. Oznacza się także dobowe wydalanie kwasów glikolowego i szczawiowego w moczu. Erytrocyty w moczu u dziecka mogą pojawić się też na skutek zakażenia dróg moczowych bądź zapalenia wyrostka robaczkowego. W tym ostatnim przypadku oprócz krwi w moczu pojawiają się gorączka, wymioty i bóle brzucha. Występuje też podwyższona liczba leukocytów we krwi.

Erytrocyty i leukocyty w moczu

Obecność leukocytów w moczu jest normalnym zjawiskiem, jeśli ich ilość nie przekracza 5 w polu widzenia. Więcej białych krwinek może wskazywać na proces zapalny, który rozwija się w organizmie. Może on towarzyszyć takim chorobom, jak kłębuszkowe zapalenie nerek, kamica nerkowa, cewkowo-śródmiąższowe zapalenie nerek lub zakażenie układu moczowego. Schorzenia w obrębie układu moczowego, zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, objawiają się bolesnym oddawaniem moczu i pieczeniem w okolicach cewki moczowej. Ciągłe parcie na mocz może być ignorowane przez najmłodszych z powodu bólu, z jakim wiąże się jego wydalenie. Duża ilość leukocytów bywa też skutkiem intensywnego wysiłku fizycznego, gorączki lub niewydolności krążenia. Jest wykrywana także w przypadku istnienia ciał obcych w moczu, np. przy cewnikowaniu.