Produkty bogate w witaminę C to głównie owoce (np. cytryny, grejpfruty, melony, porzeczki), warzywa (kapusta, kalafior, cebula, szpinak) oraz ziarna soi i chrzan. Kwas askorbinowy jest dostępny w aptece bez recepty w postaci kapsułek lub rozpuszczalnego proszku.
Funkcje witaminy C w organizmie człowieka
Witamina C (kwas askorbinowy) to jeden z najważniejszych składników ludzkiego organizmu, który jest niezbędny do jego prawidłowego funkcjonowania. Substancja ta odgrywa znaczną rolę w metabolizmie lipidów. Witamina C przyczynia się do szybszego gojenia się ran, poprzez swój udział w syntezie kolagenu. Składnik ten wzmacnia układ odpornościowy, co skutkuje łagodniejszym przebiegiem chorób. Wykazano, że kwas askorbinowy usuwa wolne rodniki, dzięki czemu zmniejsza ryzyko wystąpienia nowotworów. Substancja szczególnie zapobiega powstawaniu raka jelita grubego, ponieważ blokuje rozwój nitrozoamin, które mają działanie rakotwórcze.
Jakie jest dzienne zapotrzebowanie na witaminę C?
Średnie dzienne zapotrzebowanie na witaminę C u dzieci wynosi około 2 mg na kilogram masy ciała. U dorosłych natomiast wynik ten wynosi 1 mg na kilogram. Tak więc dzienna dawka waha się pomiędzy 30 a 100 mg. Osoby chore na nadciśnienie tętnicze, cukrzycę lub palące papierosy powinny przyjmować więcej tej substancji (palacze w związku ze znacznym osłabieniem organizmu muszą przyjmować o około 40 mg więcej). Większą dawkę witaminy C powinni przyjmować też mieszkańcy dużych miast, gdzie jest się narażonym na więcej zanieczyszczeń i spalin, które to przyczyniają się do osłabienia odporności. Silny stres (często związany z mieszkaniem w dużej aglomeracji) też osłabia organizm, więc w tym przypadku należy przyswajać ok 20 mg więcej witaminy C. Również kobiety w ciąży i karmiące powinny przyjmować więcej tej substancji (około 1,4 mg/kg).
Objawy przedawkowania witaminy C – nudności, zgaga, ból brzucha
Ciężko jest spowodować nadmiar kwasu askorbinowego, ponieważ jest on wydalany razem z moczem. Jednak przyjęcie więcej niż 1000 mg witaminy C w ciągu dnia przez dłuższy czas może skutkować przedawkowaniem tej substancji. Powszechnie uważa się, że zbyt duże stężenie kwasu askorbinowego może przyczynić się do rozwoju kamicy nerkowej. W badaniu przeprowadzonym przez szwedzkich naukowców do spraw żywienia poddano próbie prawie 24 tysiące osób, którzy przez dłuższy czas przyjmowali znacznie wyższą dawkę witaminy C od dopuszczalnych norm. Dziesięć lat później przebadano tych samych pacjentów w kierunku obecności kamicy nerkowej. Okazało się, że wśród nich zachorowało tylko 31 osób, co stanowiło około 0,15% badanych (zobacz: http://orthomolecular.org/resources/omns/v09n05.shtml). Przedawkowanie witaminy C objawia się jedynie dolegliwościami układu pokarmowego, takimi jak bóle brzucha, piekące zgagi oraz nudności.
Jak uchronić się przed skutkami nadmiernego przyjmowania witaminy C?
Niektórzy wskazują na zbawienne właściwości kwasu askorbinowego w dawkach znacznie przekraczających dopuszczalne normy. Dzięki temu można pozbyć się nagłych infekcji wirusowych. Niekiedy zaleca się przyjmowanie nawet 2000 mg dziennie. Jednak taka dawka niesie za sobą zagrożenia, więc przyjmowanie substancji w takich ilościach powinno zawsze być skonsultowane ze specjalistą. Witamina C w czystej sproszkowanej formie najpierw trafia do jamy ustnej, gdzie przesadna jej dawka ma negatywne skutki dla szkliwa zębnego. Należy więc dokładnie przepłukać usta wodą, aby przywrócić właściwy odczyn jamy ustnej. Gdy kwas askorbinowy trafia do żołądka w dużych stężeniach, często powoduje zgagę i ból brzucha, czemu przeciwdziała się, podając buforowaną formę tej substancji (z dodatkiem sody) lub przyjmując ją rozpuszczoną w soku lub jedzeniu. Gdy natomiast nadmiar witaminy C powoduje przeczyszczenie organizmu, to znak, że trzeba ograniczyć jej przyjmowanie.
Niedobór witaminy C
Znacznie groźniejszy jest natomiast niedobór witaminy C. Pojawia się on zwykle u ludzi ciężko pracujących oraz będących na restrykcyjnej diecie. Osoby, które nie mają wystarczającej ilości tego składnika, są mniej odporne na choroby i gorzej je znoszą. Szybciej się też męczą, są bardziej senni i mają mniejszą motywację do działania. Często doświadczają niedokrwistości, a w skrajnych przypadkach chorują na szkorbut – chorobę objawiającą się obrzmieniem i krwawieniem dziąseł. Niedobór kwasu askorbinowego skutkuje również problemami z wytwarzaniem kolagenu oraz osłabieniem naczyń włosowatych.