Chociaż już w połowie kwietnia Ministerstwo Zdrowia zaleciło wznowienie szczepień obowiązkowych w ramach Programu Szczepień Ochronnych u dzieci, wydaje się, że wielu rodziców nadal nie wie co robić. Z czego wynikają ich wątpliwości obawy?
Szczepienia ochronne w czasie pandemii
Szczepienia ochronne stanowią najlepszą ochronę przed groźnymi dla dziecka chorobami. Niestety przez pandemię się koronawirusa SARS-CoV-2 w Polsce wszystkie szczepienia obowiązkowe wykonywane w ramach Programu Szczepień Ochronnych zostały odroczone.
W przypadku dzieci najważniejsze są szczepienia związane z kalendarzem szczepień ochronnych, refundowanych z budżetu państwa. Dotyczą one chorób, które zwłaszcza u dzieci są groźniejsze niż Covid-19 (jak np. odra). Obecnie dzieci rzadko chorują z powodu zakażenia koronawirusem, przypada na nie zaledwie 1-2 proc. tych infekcji.
Jak najszybciej powinny być zaszczepione maluchy, które mają jakiekolwiek zaległości w szczepieniach obowiązkowych. Możliwe jest podawanie kilka preparatów jednocześnie oraz w minimalnym odstępie czasowym, jaki tylko jest dopuszczalny.
- Badania potwierdzają bezpieczeństwo podawania wielu szczepionek jednocześnie i nie należy się tego obawiać. Mitem jest twierdzenie, że w ten sposób można doprowadzić do przeciążenia układu immunologicznego
– zapewniała dr hab. Ewa Augustynowicz z Narodowego Instytutu Zdrowia-PZH w Warszawie.
Opóźnienia w szczepieniach - jakie skutki?
Inni rodzice, którzy zawsze przestrzegali terminów szczepień niepokoją się, czy opóźnienia w realizacji programu szczepień wynikające z czasowej rekomendacji Ministerstwa Zdrowia nie wpłyną negatywnie na zdrowie dziecka. Tu obawy rozwiewa immunolog, prezes Fundacji Instytut Profilaktyki Zakażeń, dr Paweł Grzesiowski. Uspokaja zaniepokojonych rodziców i tłumaczy:
Większość tych szczepień można wykonać nawet z kilkutygodniowym opóźnieniem bez obawy, że może dojść do jakichkolwiek niekorzystnych skutków. To, w jaki sposób są kontynuowane szczepienia po okresie ich wstrzymania, zależy od wielu czynników, przede wszystkim od tego, na jakim etapie kalendarza szczepień przerwane były szczepienia i w jakim wieku jest dziecko. Nie może być jednak sytuacji, gdy kontynuacja nie nastąpi
Kto powinien się szczepić w pierwszej kolejności?
W pierwszej kolejności powinniśmy zaszczepić dzieci do 24. miesiąca życia. Szczepieniom powinni tez poddać się dorośli - kobiety w ciąży i osoby obciążone chorobami przewlekłymi, niezależnie od wieku. Są to takie schorzenia jak:
- schorzenia płuc,
- układu krążenia,
- cukrzycę,
- nowotwory,
- niewydolność nerek,
- zaburzenia odporności,
- osoby po 65. roku życia.
To przede wszystkim oni powinni zaszczepić się przeciwko grypie, pneumokokom, krztuścowi. Szczepienia przeciwko krztuścowi rekomenduje się też kobietom w ciąży.
Szczepienia zalecane - czy warto?
W przypadku dzieci, najnowsze zalecenia dotyczą głównie szczepień obowiązkowych, ale byłoby idealnie, gdyby rodzice pamiętali również o szczepieniach zalecanych.
Szczepienia przeciwko rotawirusom czy meningokokom powinny być, o co zabiegamy od lat, włączone do kalendarza szczepień obowiązkowych - zaznacza dr Paweł Grzesiowski.
Infekcja meningokokowa jest szczególnie niebezpieczna dla małych dzieci, ale do grup ryzyka należą wszyscy, którzy przebywają w dużych skupiskach. Wyizolowano ponad 12 grup serologicznych meningokoków. WPolsce najczęściej występują typy B i C, należące do najgroźniejszych, dlatego tak ważne jest stosowanie szczepionek przeciwko meningokokom. Infekcję rotawirusową przechodzi prawie każde dziecko do trzeciego, czwartego roku życia. Rocznie w naszym kraju mamy około pół miliona zachorowań na biegunkę rotawirusową u dzieci do piątego roku życia. Spośród nich około 10 procent wymaga hospitalizacji.
Dziś już wiadomo, że po infekcji rotawirusowej może dojść do odległych powikłań, może rozwinąć się np. cukrzyca typu 1.
- tłumaczy dr Grzesiowski.
Jak wyglądają szczepienia w czasie pandemii?
W czasie pandemii koronawirusa należy przede wszystkim zabezpieczyć miejsca, w których odbywają się obowiązkowe szczepienia, personel medyczny oraz osoby, w tym dzieci, które będą szczepione.
Jak tłumaczy dr Paweł Grzesiowski, szczepienia mają się odbywać w wydzielonych pomieszczeniach, w których nie mogą być przyjmowane osoby chore, z objawami infekcji. Dzieci są umawiane indywidualnie, na konkretną godzinę i przychodzą z jednym opiekunem, tak, by w poczekalni przebywało jak najmniej osób. Przed umówioną wizytą z rodzicem przeprowadza się wnikliwy wywiad, w którym powinna się znaleźć informacja nie tylko o stanie zdrowia dziecka, ale też osoby dorosłej, która będzie towarzyszyła dziecku podczas wizyty.
W takim wywiadzie powinna się ponadto znaleźć informacja o stanie zdrowia pozostałych domowników. Jeśli w domu przebywa osoba z infekcją dróg oddechowych, objęta kwarantanną lub poddana izolacji w warunkach domowych, szczepienie należy odroczyć
- wyjaśnia immunolog.
Najlepszy czas na szczepienia
Lato jest najlepszym czasem na szczepienia, uważa dr Paweł Grzesiowski. Dzieci zazwyczaj są zdrowe, nie chodzą do żłobków czy przedszkoli, mają ograniczone kontakty w grupach.
Za dwa miesiące czeka nas kolejny okres jesienno-zimowy, kiedy to zwykle pojawiają się infekcje układu oddechowego i grypa, a także zakażenia koronawirusem. Zapewne dzieci pójdą do żłobków, przedszkoli, szkół, gdzie łatwo o zakażenia wieloma wirusami i bakteriami otoczkowymi (pneumokoki, meningokoki). Dlatego o zabezpieczeniu się przed nimi należy pomyśleć już teraz. Szczepionki dają tę szansę
-podsumowuje lekarz.