Fizykoterapia, w której na organizm oddziałuje się różnymi bodźcami fizycznymi, wykorzystywana jest na szeroką skalę w leczeniu wielu schorzeń. Wśród zabiegów fizykoterapeutycznych dużą skutecznością i bezpieczeństwem cechuje się diatermia, czyli leczenie z wykorzystaniem ciepła.

Czym jest diatermia?

Słowo „diatermia” pochodzi z greki, gdzie dia oznacza ‘przez’, a thérme – ‘ciepło’. Diatermia, czyli terapia ciepłem, to sposób leczenia polegający na miejscowym ogrzewaniu tkanek. Uzyskuje się to przy użyciu silnego pola elektromagnetycznego. W diatermii rehabilitacyjnej przeprowadza się dwa rodzaje zabiegów:

• diatermię kondensatorową – wykorzystuje pole elektryczne; stosuje się ją, gdy celem jest nagrzanie tkanek płytkich (np. tkanki tłuszczowej),
  
• diatermię indukcyjną – wykorzystuje pole magnetyczne; stosuje się ją, gdy celem jest nagrzanie tkanek głębokich (np. mięśni).
  

Efekty terapii ciepłem

Terapia ciepłem pozwala na usunięcie stanów patologicznych z tkanek dzięki wyeliminowaniu z nich większości chorobotwórczych mikroorganizmów. Diatermia działa przeciwbólowo, usprawnia funkcjonowanie organizmu, zmniejsza napięcie mięśniowe, redukuje nadmierną pobudliwość nerwowo-mięśniową, podnosi naturalną odporność (poprzez zwiększenie ilości leukocytów i limfocytów we krwi), wyrównuje pH, poprawia krążenie, przyśpiesza procesy wchłaniania i komórkową przemianę materii, przyśpiesza proces gojenia się ran. Dzięki diatermii uelastycznieniu ulega tkanka łączna – skóra, ścięgna, mięśnie, więzadła itp.

Ze względu na wielkość fal i częstotliwość drgań elektromagnetycznych diatermia może być:

• mikrofalowa (stosowana rzadko),
  
• krótkofalowa (najpopularniejsza),
  
• długofalowa (wykorzystywana w chirurgii).
  

Diatermia krótkofalowa

Pola elektryczne i magnetyczne stosowane w diatermii krótkofalowej to drgania o częstotliwości 13,56 MHz i długości fali 22,12 m, o częstotliwości 27,12 MHz i długości fali 11,05 m oraz o częstotliwości 40,68 MHz i długości fali 7,38 m. W przypadku diatermii energia termiczna zostaje wytworzona wewnątrz tkanek, jest to więc ciepło endogenne – w przeciwieństwie do ciepła egzogennego, które do ustroju zostaje dostarczone z zewnątrz.

Dawkowanie ciepła podczas zabiegu diatermii:

• dawka I (atermiczna) – pod progiem odczuwania ciepła,
  
• dawka II (oligotermiczna) – bardzo łagodne odczuwanie ciepła,
  
• dawka III (termiczna) – odczuwanie przyjemnego ciepła,
  
• dawka IV (hipertermiczna) – odczuwanie silnego ciepła, jednak bez nieprzyjemnych, bolesnych wrażeń.
  

Diatermię krótkofalową wykorzystuje się w leczeniu:

• nerwobólów,
  
• dychawicy oskrzelowej,
  
• zapalenia stawów,
  
• reumatoidalnego zapalenia stawów,
  
• zwyrodnień kręgosłupa,
  
• stanów pourazowych,
  
• odmrożeń,
  
• nieprawidłowego ukrwienia jajników,
  
• bólów mięśni,
  
• przewlekłego nieżytu jelit/oskrzeli,
  
• przewlekłego zapalenia (m.in. krtani, zatok, ucha, przydatków, pęcherza moczowego),
  
• schorzeń układu oddechowego.
  

Ciepłolecznictwo z wykorzystaniem pola elektromagnetycznego wysokiej częstotliwości to całkowicie bezpieczny zabieg, istnieją jednak przeciwwskazania do jego przeprowadzenia, do których należą:

• ciąża (u kobiet),
  
• menstruacja (u kobiet),
  
• rozrusznik na sercu,
  
• żylaki,
  
• zapalenia okołostawowe,
  
• nowotwory,
  
• padaczka,
  
• uszkodzenia mózgu,
  
• ropnie/ropne stany zapalne,
  
• nieprawidłowe ukrwienie obwodowe,
  
• skłonność do krwawień,
  
• gruźlica płuc,
  
• wysoka gorączka.
  

Diatermia długofalowa

Diatermia długofalowa była powszechnie stosowana na początku XX w., emitowała pole w zakresie 500–750 kHz. Obecnie stosuje się ją w chirurgii. Tzw. nóż elektryczny znajduje zastosowanie w cięciu oraz koagulacji (łączeniu) tkanek. Wykorzystuje się częstotliwość ok. 0,5–1,75 MHz, moc rzędu 100–300 W. Dzięki diatermie chirurgicznej można przeciąć skórę oraz wyciąć narządy.

Gdzie i za ile wykonuje się zabiegi diatermiczne?

Zabiegi ciepłolecznicze wykonuje się w gabinetach rehabilitacyjnych. Pole elektromagnetyczne produkowane jest przez specjalne urządzenie. Długość zabiegu ustala specjalista – efekty dają już kilkuminutowe sesje z wykorzystaniem ciepła. W początkowych stadiach choroby stosuje się krótki czas zabiegu (3–4 minuty). W przypadku zaawansowanego stadium choroby zabieg wydłuża się zwykle do 10–15 minut. Zabiegi należy wykonywać codziennie bądź co drugi dzień. Nie powinno się stosować serii obejmujących więcej niż 15 zabiegów.

Terapia ciepłem może być refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia. W prywatnym gabinecie za jeden zabieg płaci się zwykle ok. 10–15 zł.

Bibliografia:

1. https://www.ur.edu.pl/file/77709/Rola+i+zastosowanie+DKF+w+fizykoterapii+-+Taradaj.pdf,

2. https://pl.scribd.com/doc/32484549/Fizykoterapia-T-Mika,

3. http://apgr.wssp.edu.pl/wp-content/uploads/2014/01/Krzysztof-Sokolowski-Agnieszka-Maruszewska-Dorota-Staniak.pdf.