Dermatofibroma należy do łagodnych zmian nowotworowych, znanych również pod inną nazwą – „włókniak twardy”. Jest to zmiana niegroźna, która nie ulega zezłośliwieniu. Włókniak twardy może pojawić się w wyniku urazu, stanu zapalnego lub ukąszenia. Standardowo usuwa się go w trakcie zabiegu dermatologicznego.

Czym są włókniaki twarde?

Włókniaki twarde są częstymi zmianami dermatologicznymi o charakterze łagodnych nowotworów, powstającymi zwykle na skórze twarzy, kończyn dolnych i górnych. Mogą pojawiać się pojedynczo lub rzadziej w skupiskach (w ten sposób częściej powstaje włókniak miękki). Włókniak twardy skóry jest skutkiem niewłaściwego rozrostu tkanki łącznej pod wpływem zaawansowanego wieku, zmian hormonalnych lub różnego rodzaju urazów i zmian zapalnych. W większości przypadków osiąga niewielkie rozmiary – od około 2 mm do 5 cm. Dermatofibroma nie jest groźna, może jednak powodować dyskomfort, szczególnie podczas noszenia obcisłych ubrań. Dlatego zaleca się, by w miarę możliwości usunąć guz za pomocą dostępnych technik u lekarza medycyny estetycznej lub dermatologa.

Włókniaki twarde dzieli się na trzy rodzaje:

• bliznowce;

• naczyniaki;

• histiocytomy.

Włókniaki twarde na nodze, rękach, karku czy twarzy zbudowane są z włókien kolagenowych oraz komórek tkanki łącznej. Mogą przybierać różne kształty, w tym najczęściej kulisty lub workowaty. Są ciemnobrązowe lub czarne. W większości przypadków nie dają żadnych objawów, stąd też bywają ignorowane i nieusuwane.

Przyczyny powstawania włókniaków twardych

W przeciwieństwie do włókniaków miękkich, włókniaki twarde są zmianami nabytymi w ciągu życia osobniczego. Na ich pojawianie się na skórze najczęściej wpływają zranienia, urazy czy miejscowe stany zapalne, w tym zapalenie mieszków włosowych. Inna przyczyna może tkwić np. w pęknięciu kurzajki czy ukąszeniu owada. Co więcej, wszystkie wymienione wyżej przypadki wpływają na rozrost już istniejących włókniaków. Nie mniej istotne są predyspozycje genetyczne i tym samym udowodniono, że zmiany powstają znacznie częściej u osób otyłych, cierpiących na cukrzycę oraz zespół Recklinghausena. Ze względu na dynamiczne wahania hormonalne, dermatofibroma pojawia się często u kobiet w ciąży.

Rozpoznawanie i usuwanie włókniaków twardych

Włókniak twardy nie daje żadnych objawów. Jeśli zlokalizowany jest poza zasięgiem wzroku, może być niezauważony przez lata. Osoby, które mają niewielkie włókniaki, rzadko decydują się na ich usunięcie. Na decyzję w większości wpływają jednak potrzeby estetyczne. Przy rezygnacji z usunięcia zmiany, należy ją obserwować i w razie wątpliwości zasięgnąć konsultacji z lekarzem dermatologiem. Obecnie istnieje wiele metod umożliwiających pozbycie się włókniaków twardych. Zabiegi są wykonywane rutynowo i w pełni bezboleśnie. Co więcej, doświadczony specjalista przeprowadza je szybko, a od razu po nich można wrócić do wykonywania codziennych czynności. Ceny zabiegów wahają się od kilkudziesięciu do kilkuset złotych, w zależności od wielkości zmiany oraz przychodni.

Do najczęściej wykonywanych zabiegów zalicza się:

• zabiegi chirurgiczne – polegają na całkowitym wycięciu zmiany oraz jej dokładnej ocenie histopatologicznej. Pacjent poddawany jest miejscowemu znieczuleniu, a całość trwa od 30 do 60 minut.

• Krioterapia, inaczej zamrażanie – obecnie jest najchętniej wybieraną metodą usuwania włókniaków twardych. Wykonuje się ją w każdym wieku, również u dzieci oraz kobiet w ciąży. Pojedynczy zabieg trwa krótko – do kilku minut. Nie pozostawia blizn.

• Laseroterapia – jest techniką, która ma pewne ograniczenia. Nie zaleca się jej kobietom w ciąży oraz osobom mającym stan zapalny wokół włókniaka twardego. Po zabiegu należy unikać bezpośredniej ekspozycji na promieniowanie słoneczne. Skóra przez mniej więcej miesiąc wymaga specjalistycznej pielęgnacji w celu regeneracji.

• Elektrokoagulacja – metoda z wykorzystaniem prądów o niewielkim natężeniu. Zmianę skórną razi się bodźcami o określonej częstotliwości. Tak jak w przypadku laseroterapii, elektrokoagulacja ma pewne ograniczenia. Nie jest przeznaczona dla osób z rozrusznikiem serca oraz problemami z krzepliwością krwi. Pozwala na szybkie i bezbolesne pozbycie się włókniaków twardych. Po zabiegu może pojawić się lekkie zaczerwienienie lub obrzęk skóry.

Zobacz także: Co to jest włókniak?

Bibliografia:

1. M. Sławińska, W. Biernat, R. Nowicki, & M. Sobjanek. 2018. Basal cell carcinoma arising within a giant dermatofibroma. Dermatology Review/Przegląd Dermatologiczny, 105(3), 451-455.

2. Stefania Jabłońska, Sławomir Majewski: Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. PZWL, 2005. ISBN 83-200-3367-5.