Dehydratacja krążków międzykręgowych to obecnie często występujący problem, który dotyka nie tylko starszą grupę społeczną. Do odwodnienia dysku dochodzi szczególnie w wyniku choroby zwyrodnieniowej stawów kręgosłupa oraz przeciążenia stawów i krążków znajdujących się pomiędzy kręgami. Leczenie opiera się na farmakoterapii, fizykoterapii, a w ostateczności zabiegu chirurgicznym.

Co to jest dehydratacja?

Dehydratacja to proces odwodnienia. Zatem dehydratacja krążków międzykręgowych oznacza zmniejszenie uwodnienia krążków międzykręgowych, w konsekwencji czego dochodzi do obniżenia ich wysokości. Proces ten zachodzi, ponieważ głównym składnikiem krążków międzykręgowych jest woda. Dotyczy przede wszystkim jądra miażdżystego. W wyniku dehydratacji dysk staje się cieńszy. Dochodzi do zmniejszenia się przestrzeni międzykręgowych. Stawy międzykręgowe kręgosłupa są narażone na działanie znacznie większych przeciążeń. Do dehydratacji krążków międzykręgowych zachodzi najczęściej w odcinku piersiowym i lędźwiowym kręgosłupa. Rozpoznanie opiera się na badaniu rezonansem magnetycznym, gdzie uwodnione części kręgosłupa powinny mieć kolor jasny, a w przypadku stwierdzenia dehydratacji uwodnienie jest małe, co powoduje, że dysk w rezonansie jest ciemny.

Przyczyny dehydratacji krążków międzykręgowych

Wśród głównych przyczyn dehydratacji krążków międzykręgowych wymienia się:

• choroby zwyrodnieniowe stawów kręgosłupa – są najczęstszą chorobą układu ruchu o niejasnej etiologii; charakteryzują się destrukcją chrząstki stawowej oraz podchrzęstnej warstwy kości; stanowią ważny problem medyczny, społeczny i ekonomiczny;
  
• przeciążenia stawów i krążków znajdujących się pomiędzy kręgami – prowadzą do zmian anatomicznych i strukturalnych stawów kręgosłupa;
  
• proces starzenia się organizmu – wiele badań potwierdza, że zmiany takie rozwijają wraz z wiekiem;
  
• destrukcyjne działanie czynników zewnętrznych (powodujących urazy, mikrourazy lub przepuklinę kręgosłupa), długotrwałe utrzymywanie niefizjologicznych pozycji, obniżoną aktywność ruchową i nadwagę.
  

Jakie objawy daje dehydratacja krążków międzykręgowych?

Objawy dehydratacji krążków międzykręgowych stanowią m.in.: protruzja (łagodna przepuklina jądra miażdżystego krążków międzykręgowych, której towarzyszą często silny stan zapalny, obrzęk tkanek i rwący ból) wywierająca ucisk na korzenie nerwowe zawarte w worku oponowym, ból pleców, który zazwyczaj promieniuje w kierunku kończyn dolnych, niedowłady kończyn, zaburzenia czucia, mrowienia, drętwienie, przykurcze mięśniowe, mniejsza siła kończyn górnych i ograniczona ruchomość kręgosłupa. Niewystarczająco nawodnione jądro miażdżyste nie spełnia funkcji amortyzacyjnej (prawidłowe ma konsystencję żelu, a w wyniku odwodnienia staje się włókniste). Dochodzi nierzadko do pojawienia się objawów korzeniowych. Dolegliwości te znacznie przyczyniają się do obniżenia sprawności i komfortu życia. Pojawiają się problemy z chodzeniem, siedzeniem i staniem. W ostateczności rozwija się dyskopatia. Jest to potoczna nazwa przepukliny jądra miażdżystego tarczy międzykręgowej kręgosłupa. Polega na uwypukleniu jądra miażdżystego, które powoduje ucisk i drażnienie korzeni rdzeniowych, rdzenia kręgowego lub innych struktur kanału kręgowego.

Symptomy wywołane dehydratacją krążków przypominają te rozwijające się w przebiegu lumbago (bólu okolicy lędźwiowej kręgosłupa) czy rwy kulszowej, barkowej i udowej.

Jak leczyć dehydratację krążków międzykręgowych?

Zaleca się konsultację z neurochirurgiem i ortopedą. Leczenie powinno być kompleksowe, uwzględniać farmakoterapię, edukację chorego, a także inne niefarmakologiczne metody leczenia. Terapia powinna się rozpocząć od wyeliminowania przyczyny odwodnienia dysku.

Polecamy: Wypuklina kręgosłupa - co to jest? Leczenie i rehabilitacja

Leczenie dehydratacji krążków międzykręgowych polega w pierwszej kolejności na podjęciu odpowiedniej rehabilitacji i fizykoterapii. Wskazuje się na pozytywne działanie elektroterapii, laseroterapii i naświetlania lampą Sollux. Zabiegi z zakresu fizjoterapii mają wpływ na stabilizację i korektę położenia przesuniętej części krążka międzykręgowego. 

Warto wiedzieć: Najczęściej występujące choroby kręgosłupa – przyczyny, objawy i leczenie

Do codziennych obowiązków trzeba wprowadzić systematyczne podejmowanie umiarkowanej aktywności fizycznej, która wzmocni mięśnie przykręgosłupowe. Najlepiej w tym celu sprawdza się pływanie. W przypadku osób otyłych konieczna jest redukcja masy ciała. Należy dbać o nieprzeciążanie kręgosłupa. Wszelkie ciężkie przedmioty trzeba podnosić w pozycji z pochylenia czy siedzenia bez podparcia. Niezbędne jest prawidłowe nawadnianie organizmu. Zaleca się, aby dzienna dawka dostarczanych płynów wynosiła co najmniej 1,5–2 litry. W przypadku wystąpienia dokuczliwych objawów klinicznych konieczne jest wprowadzenie farmakoterapii, która opiera się zwłaszcza na środkach o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym. Niewykluczone, że, gdy powyższe metody zawiodą, konieczny będzie zabieg operacyjny.

Bibliografia:

1. Kuciel-Lewandowska J., Paprocka-Borowicz M., Jagucka B. i wsp., Ocena skuteczności wybranych zabiegów fizjoterapeutycznych w leczeniu bólu w przebiegu choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa szyjnego, „Acta Bio-Optica et Informatica Medica. Inżynieria Biomedyczna”, 2012, 18(3), s. 194-199.

2. Stanisławska-Biernat E., Filipowicz-Sosnowska A., Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów, „Przewodnik Lekarza”, 2004, 11, s. 62–70.

3. Galinkowski W., Ciszek B., Wybrane zagadnienia morfologii i właściwości krążków międzykręgowych (część 1), „Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja”, 2004, 6(2), s. 141-148.

4. Woźniak K., Ratuszek-Sadowska D., Śniegocki M., Dyskopatia kręgosłupa w odcinku lędźwiowym u 10 - letniego dziecka - opis przypadku, „Journal of Education, Health and Sport”, 2015, 5(9), s. 351-362.

5. Borzęcki P., Wójtowicz-Chomicz K., Skowronek A., Kołłątaj W., Karwat I.D., Rehabilitacja chorych z dyskopatią odcinka lędźwiowego kręgosłupa, „Family Medicine & Primary Care Review”, 2012, 14(3), s. 345–348.