Czyrak, zwany również ropniem, gronkowcem czy wrzodem, to ropne zapalenie mieszka włosowego, które początkowo objawia się delikatnym zaczerwienieniem. Następnie pojawia się delikatny guzek, który po kilku dniach robi się biały, a pod skórą zaczyna zbierać się ropa. Jest to schorzenie dość powszechne, ale nie należy go bagatelizować. Źle leczony lub nieleczony w ogóle może mieć poważne komplikacje. Czyraki mają tendencję to nawracania i o ile jeden nie stanowi jeszcze zagrożenia, o tyle pojawiający się kilka razy do roku, pojedynczy lub gromadny (kilka czyraków obok siebie), może świadczyć o czyraczności.
Przyczyny i miejsca powstawania czyraków?
Czyraki najczęściej wywoływane są przez gronkowca złocistego, którego nosicielem jest co trzecia osoba na świecie. Występuje on na skórze, w mieszkach włosowych i na błonach śluzowych nosogardła i przewodu pokarmowego, a także na narządach płciowych. Przedostaje się do wewnątrz skóry przez drobne rany i zadraśnięcia albo przez włosy, atakując ich mieszki. Istnieją okoliczności, które sprzyjają rozwojowi czyraków. Są to: cukrzyca, złe odżywianie, problemy z systemem immunologicznym, niewłaściwa higiena, podrażnienia skóry substancjami chemicznymi. Zagrożone są też osoby otyłe, z chorobami nerek, wątroby, skóry (np. atopowe zapalenie skóry), AIDS, HIV oraz alkoholicy. Bardziej podatne są dzieci i osoby starsze. Najczęściej pojawiające się ropnie to:
- czyrak na owłosionej skórze głowy,
- czyrak na twarzy,
- czyrak pod pachą,
- czyrak w pachwinie,
- czyrak na pośladku,
- czyrak na szyi.
Czyrak pojawiający się na powiece nosi nazwę jęczmienia. Z kolei kilka wrzodów występujących obok siebie to czyrak gromadny (karbunkuł).
Jak wygląda czyrak?
Objawy czyraków są bardzo charakterystyczne. Na początku infekcji pojawia się zaczerwieniony, nabrzmiały, bolący guzek o średnicy około centymetra. Potem wrzód robi się większy i nieco bardziej miękki, ponieważ wypełnia się ropą. W zaawansowanym stadium choroby możemy zaobserwować czerwoną, bardzo bolesną i piekącą skórę wokół czyraka (świadczy to o infekcji). Mogą pojawiać się inne wrzody w okolicy pierwszego, ogólne złe samopoczucie, gorączka i powiększone węzły chłonne. Zwykle ropień otwiera się samoistnie i ropa wypływa lub zostaje wchłonięty przez organizm. Niemal zawsze po czyraku zostaje ślad w postaci białego zbliznowacenia, które ciężko zniwelować. Mimo iż czyrak zniknie, istnieje ryzyko, że pojawi się znów w tym samym miejscu.
Czyrak na twarzy, czyrak na nosie – zagrożenia
Jeśli ropny wrzód pojawi się na twarzy, pod żadnym pozorem nie można zaniechać leczenia. Czyrak na nosie, górnej wardze, oku albo uchu może spowodować septyczne zapalenie sąsiadujących żył i zapalenie opon mózgowych. W takim przypadku należy skontaktować się z lekarzem, a jeśli to konieczne, zastosować leczenie antybiotykiem.
Czyrak – leczenie
Niewielkie czyraki pojawiające się sporadycznie zwykle znikają samoistnie. Nie ma konieczności stosowania specjalnych środków zapobiegawczych, wystarczy skonsultować się z lekarzem i pilnować czy wrzód nie przeradza się w bardziej zaawansowane stadium. Leczenie czyraków domowymi sposobami nie jest wskazane, ponieważ istnieje ryzyko wystąpienia komplikacji. Nie należy ich samodzielnie rozdrapywać, nakłuwać czy wyciskać. W celu złagodzenia bólu można przykładać ciepłe kompresy, zwłaszcza gdy z wrzodu zaczyna sączyć się ropa. Ranę można przemywać antybakteryjnymi środkami lub spirytusem salicylowym. Jeśli jest to konieczne, należy nałożyć opatrunek z antybiotykiem.
W przypadku czyraczności, czyli występowaniu kilku wrzodów jednocześnie w jednym miejscu, lekarz może zlecić antybiotykoterapię doustną. Czyraki, niezależnie od tego czy pojawiły się na twarzy, uchu, szyi czy w miejscu intymnym, muszą być zawsze skonsultowane z lekarzem i odpowiednio leczone. Zaniedbany czyrak może doprowadzić do poważnych komplikacji zagrażających zdrowiu lub życiu, np. sepsy. Czasem lekarz zleca nacięcie czyraka i opróżnienie go. Zabieg wykonuje się w sterylnych warunkach. Po interwencji chirurgicznej konieczna jest terapia antybiotykowa, aby zakażenie nie przeniosło się na inne części ciała.
Czyrak – jak się przed nim ustrzec?
Przede wszystkim należy pamiętać, że czyraki są zaraźliwe. Jeśli dotkniemy miejsca, w których znajduje się wrzód, trzeba koniecznie umyć ręce, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się problemu. Po przebytej infekcji należy dokładnie wyprać pościel i wszystkie rzeczy, które miały kontakt z czyrakiem.