Trądzik odwrócony ma charakter przewlekły z okresami remisji i zaostrzeń. Leczenie go jest trudne i nie zawsze przynosi skuteczne rezultaty. Wydaje się, że oprócz postępowania medycznego rolę w redukcji objawów choroby odgrywa dieta.

Przeczytaj też: Czym objawia się trądzik hormonalny? Objawy, diagnoza, leczenie, pielęgnacja

Co to jest trądzik odwrócony?

Dzisiejsza dermatologia spotyka się z coraz bardziej dokuczliwymi i trudnymi do leczenia schorzeniami. Jedną z najpoważniejszych chorób skóry jest trądzik odwrócony (Acne inversa), czasem zwany zamiennie ropniami mnogimi pach (Hidradenitis suppurativa). Charakteryzuje się przewlekłym stanem zapalnym w obrębie skóry i objawia się pod postacią bolesnych guzków, które mają tendencję do powstawania przetok. Zmiany lokalizują się głównie w obrębie fałdów, czyli w miejscach nietypowych dla zwykłego trądziku: w okolicy odbytu, pośladków, pachwin, narządów płciowych, pach, na owłosionej skórze głowy. Najczęściej pojawiają się one u młodych, dojrzewających mężczyzn, choć mogą wystąpić po raz pierwszy w każdym wieku, również u kobiet. Powikłaniami schorzenia są zakażenia powstałych ran oraz bliznowacenie.

Schorzenie odbija się nie tylko na wyglądzie skóry, ale również na psychice. Trądzik odwrócony jest chorobą, która znacznie wpływa na jakość życia pacjenta. Osoby cierpiące na to zaburzenie częściej zapadają na depresję, odczuwają ciągły lęk, izolują się społecznie.

Trądzik odwrócony – przyczyny

Tworzenie się zmian zapalnych w trądziku odwróconym polega na zaczopowaniu ujścia mieszków włosowych w wyniku nadmiernego rogowacenia (hiperkeratozy), nietypowej dla zdrowego człowieka.

Przyczyna powstawania zmian w przebiegu trądziku odwróconego nie jest do końca poznana. Udało się dowieść rodzinnego występowania choroby, jednak wzór dziedziczenia jej nadal wymaga potwierdzenia. Wydaje się, że odpowiedzialne jest zaburzenie wrodzonej odporności komórkowej na fizjologiczną florę bakteryjną skóry.

Czynnikami ryzyka odwróconego trądziku są otyłość oraz palenie papierosów – nikotyna nasila proces hiperkeratozy. Należy również wspomnieć o zaburzeniach hormonalnych, które mogą mieć negatywny wpływ na stan skóry. Zauważono, że choroba rozpoczyna się zwykle w okresie dojrzewania, natomiast ustępuje po menopauzie. Wpływ na powstawanie zmian mogą mieć również androgeny, jednak u większości chorych wyniki są zwykle w normie.

Przeczytaj też: Czy medycyna estetyczna może pomóc w pozbyciu się blizn po trądziku?

Trądzik odwrócony – leczenie

Terapia schorzenia jest trudna i długotrwała, zwykle nie prowadzi do całkowitego wyleczenia. Według najnowszych wytycznych wycięcie chirurgiczne jest najskuteczniejszym wyborem w leczeniu trądziku odwróconego. Operacja polega na eliminacji zajętych obszarów skóry wraz z marginesem zdrowej tkanki, z zamknięciem ubytków przez samowygojenie, zszycie pierwotne, plastykę miejsca poddanego zabiegowi, z przeszczepem lub bez niego. Wycięcie chirurgiczne wykonywane jest za pomocą skalpela, skalpela elektrycznego lub lasera ablacyjnego. Gojenie skóry w przypadku pozostawienia rany do samowygojenia wynosi od 6 do 12 tygodni, przeszczep przyspiesza ten proces.

Leczenie zachowawcze trądziku odwróconego przynosi zwykle jedynie chwilowe efekty, jednak często pozostaje terapią stosowaną z wyboru lub ze względu na przeciwwskazania operacyjne. Zaleca się antybiotykoterapię ogólną lub miejscową. Z uwagi na krótkotrwałe działanie taką terapię powinno przeprowadzać się jedynie w trakcie zaostrzenia choroby lub jako leczenie okołooperacyjne. Najnowsze doniesienia wskazują również na możliwość leczenia lekami biologicznymi. Inne możliwości terapii zachowawczej to: stosowanie immunoglobulin, radioterapia promieniami X, terapia fotodynamiczna, kompresy z maści ichtiolowej, miejscowe wstrzyknięcia glikokortykosteroidów oraz krioterapia.

W przeciwieństwie do trądziku młodzieńczego izotretynoina nie jest lekiem skutecznym. Szczepionki z bakteryjnego materiału własnego, leki immunomodulujące również mają ograniczone działanie.

Przeczytaj też: Maseczka z płatków owsianych na trądzik – naturalna i tania pielęgnacja

Trądzik odwrócony a dieta

Obserwacja własna pacjentów wskazuje, że zbilansowana dieta w trądziku odwróconym, eliminująca żywność wysoko przetworzoną, wpływa korzystnie na przebieg leczenia. U osób otyłych konieczna jest natomiast utrata masy ciała, co powoduje zwykle stabilizację hormonalną w organizmie.

Obecnie nie ma jednoznacznych dowodów naukowych na korzystny wpływ eliminacji konkretnych rodzajów pożywienia na powstawanie zmian w przebiegu trądziku odwróconego. Wydaje się jednak, iż w niektórych przypadkach rezygnacja z nabiału, drożdży piwowarskich, zawartych m.in. w chlebie, piwie i pizzy, oraz eliminacja cukrów prostych może przynieść pozytywny skutek. Każde zmiany w codziennym jadłospisie powinny być przemyślane i skonsultowane z lekarzem. Należy pamiętać, że pozytywne skutki modyfikacji diety mogą pojawić się dopiero po kilku miesiącach.

Bibliografia:

• Bergler-Czop B. Trądzik odwrócony (acne inversa) – najczęstsze błędy w postępowaniu diagnostyczno-terapeutycznym. Dermatologia po Dyplomie. Nr 3/2014.
• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hidradenitis-suppurativa/expert-answers/hidradenitis-suppurativa-diet/faq-20182593
  
  Zobacz też film: Jak leczyć trądzik u osoby dorosłej?