DDA jest to sklasyfikowana dziedzina zaburzeń, a zarazem ruch zrzeszający osoby dorosłe, które wychowywały się w rodzinie z problemem alkoholowym. DDA jest rozwijającym się zgromadzeniem w Polsce, podobnie jak AA (anonimowi alkoholicy) lub grupy wsparcia dla osób współuzależnionych.

Kim są DDA (Dorosłe Dzieci Alkoholików)?

Człowiek, który dorastał w rodzinie, gdzie chociaż jedna osoba cierpiała na chorobę alkoholową, wchodzi w dorosłość z dużym bagażem doświadczeń. Niekiedy są to przeżycia bardzo traumatyczne, które zapisują się mocno w pamięci i rzutują na zachowanie w życiu dorosłym. Rodzina z problemem alkoholowym jest rodziną dysfunkcyjną. Dziecko w takiej sytuacji nie jest poddane właściwemu wychowaniu. Posiada wiele nieprawidłowych schematów, których uczy się, obserwując alkoholika i osoby współuzależnione. 

Wiele problemów w dorosłości objawia się właśnie poprzez wzorce wyciągnięte z domu rodzinnego. Często osoba ma problemy z zauważeniem związku swoich kłopotów z dzieciństwem. Wsparcie można uzyskać w grupach DDA, które są coraz liczniejsze w Polsce. Ruch ten powstał w latach 70. XX wieku w USA. W Polsce pojawił się dekadę później. Opiera się on głównie na programach samopomocowych w grupach wsparcia zrzeszających osoby z tym samym problemem. Można też odnaleźć wiele form pomocy tworzonych przy poradniach psychologicznych.

Zobacz także: Na czym polega terapia DDA (Dorosłych Dzieci Alkoholików)?

W jakie role społeczne wcielają się DDA?

Dorosłe Dzieci Alkoholików są to osoby, które często nie radzą sobie w życiu codziennym, ponieważ nie mają właściwych umiejętności. Dorastanie w rodzinie dysfunkcyjnej nie przygotowuje do dojrzałego życia. 

Osoby z takich rodzin zachowują się według ról społecznych, których nauczyły się w dzieciństwie. Można wyróżnić kilka generalnych postaw, które są podobne dla wszystkich dzieci alkoholików. 

Pierwsza to bohater, który przyjmuje często rolę obrońcy rodziny. Przykładowo, gdy mężczyzna jest uzależniony od alkoholu, to dziecko stara się chronić matkę przed agresją ojca i opiekuje się młodszym rodzeństwem. Zachowuje się jak dorosły, pomimo młodego wieku. Nieświadomie przejmuje rolę rodzica. Najczęściej dobrze się uczy i chce świecić przykładem dla innych dzieci. Jest odpowiedzialny i skłonny do poświęceń. 

Bohater zajmuje się innymi osobami, a nie sobą samym. Chce być najlepszy, przy tym zapominając o własnych potrzebach czy smutkach. 

Kolejną rolą społeczną jest błazen, czyli osoba, która ma na celu rozładowanie negatywnych emocji w rodzinie. Nie chce, żeby innym było smutno. Podobnie jak bohater, zamiast sobą zajmuje się członkami rodziny. Często dowcipkuje, stara się stworzyć ciepłą atmosferę. Pomimo że jest to udawane. 

Następna rola to kozioł ofiarny. Dziecko wzrasta w poczuciu, że to ono jest winne problemów w rodzinie. Inni członkowie wytykają go palcem. Często jest ofiarą agresji alkoholika. Jest obarczony odpowiedzialnością za dysfunkcje rodzinne, przez co buntuje się. Chce odegrać się na innych. 

Zobacz także: Na czym polega przemoc psychiczna w związku partnerskim i wobec dzieci?

Kolejną rolą, którą dziecko może przyjąć jest cień. Jest to osoba wycofana, nieśmiała i niepewna siebie. Z powodu lęku przed awanturami w domu, zamyka się w sobie i tworzy wewnętrzny świat. Najczęściej taka osoba wydaje się być niewidzialna, ucieka od kłopotów i od życia. 

Według powyższych schematów z dzieciństwa DDA funkcjonują również w dorosłym życiu. Są one powielane, ponieważ osoba nie potrafi inaczej. Nie wie, że są inne sposoby i drogi życiowe. Odbija się to często na relacjach interpersonalnych. Dorosły tworzy związek z drugą osobą na podobnych zasadach. Nie potrafi budować szczerych i bliskich relacji. Czuje się bezwartościowy i odmienny od reszty społeczeństwa. 

DDA ma niski poziom samoakceptacji i jest to ściśle związane z dorastaniem w rodzinie patologicznej i tworzeniem osobowości w tym okresie. Dorosłe dziecko alkoholika jest bardzo skrzywdzone. Boi się, że inni dowiedzą się, że pochodzi z rodziny problemowej. Z tego powodu czuje się bezwartościowy i objawia lęk przed odrzuceniem. W takich przypadkach dużą pomocą może być poznanie osób z podobnymi problemami w grupie wsparcia.

Na czym polega terapia DDA?

Ośrodkami, które oferują bezpłatne formy pomocy dla DDA, są Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie, poradnie zdrowia psychicznego, leczenia uzależnień i współuzależnień oraz niektóre organizacje pozarządowe (fundacje i stowarzyszenia). 

Są one często prowadzone przez psychologów oraz psychoterapeutów. Jednakże największą szansę na zmianę daje dzielenie się swoimi doświadczeniami z osobami, które przeżyły podobne traumy. Grupy wsparcia dla dorosłych dzieci alkoholików mają podobne zasady jak AA, kierują się 12 krokami prowadzącymi do zmiany. 

Poprzez uczęszczanie na mityngi DDA osoba może poczuć się zaakceptowana. Ma okazję zobaczenia, że nie jest osamotniona w swoich problemach. Terapia dorosłych dzieci alkoholików przede wszystkim prowadzi do przebaczenia oraz do uświadomienia sobie, że to nie dziecko było sprawcą problemu. 

Zobacz także: Zespół FAS (alkoholowy zespół płodowy) – konsekwencje spożywania alkoholu w ciąży

DDA buduje nową tożsamość, która oparta jest na dobrych cechach. Dorosły uczy się nowych umiejętności, m.in. w relacjach interpersonalnych i zawodowych. Odkrywa w sobie pokłady kreatywności i stara się je rozwijać. Człowiek przechodzący terapię zaczyna akceptować siebie i zauważać swoje talenty oraz mocne strony. Staje się odrębną jednostką, która sama potrafi zbudować swoje poczucie bezpieczeństwa. W grupie wsparcia DDA mają okazję zmienić dotychczasowe, dysfunkcjonalne schematy i dzięki temu poprawia się ich jakość życia.