Bilirubina to żółty barwnik, który jest produktem rozpadu hemoglobiny, hemu i innych hemoprotein, które zawarte są w czerwonych krwinkach. Początkowo znajduje się w osoczu, następnie przedostaje się do wątroby i pęcherzyka żółciowego. Dzięki badaniu jej poziomu we krwi można ocenić stan i funkcjonowanie wątroby. Jej podwyższone stężenie może objawiać się w postaci żółtych białek oczu. Przyczyną są choroby wątroby i dróg żółciowych, zatrucie i przyjmowanie niektórych leków.

O czym świadczą żółte białka oczu?

Zażółcone oczy są objawem podwyższonego stężenia bilirubiny we krwi, która odkłada się w tkankach i powoduje zmianę ich zabarwienia. Przyczyną tego stanu jest nadmierna produkcja barwnika lub jego nieprawidłowe uwalnianie i metabolizowanie w wątrobie. Normy bilirubiny całkowitej dla osoby dorosłej wynoszą 0,2–1,1 mg/dl. Żółte białka oczu pojawiają się, kiedy jej poziom przekracza 2 mg/dl. Poza zmianą zabarwienia gałki ocznej, objawy żółtaczki to także zażółcenie powłok skórnych, świąd skóry i złe samopoczucie.

Przyczyna żółtych oczu i żółtaczki to także zespół Gilberta. Jest to niegroźna choroba wrodzona, która charakteryzuje się nadmiernym gromadzeniem się bilirubiny we krwi. Schorzenie może przez wiele lat przebiegać bez żadnych dolegliwości i bywa przypadkowo diagnozowane podczas rutynowych badań kontrolnych krwi. Głównym objawem zespołu Gilberta jest zażółcenie białek oczu i skóry.

Żółte oczy i ból brzucha są oznaką chorób wątroby, które zaburzają metabolizm bilirubiny, co prowadzi do jej gromadzenia się w tkankach organizmu i pojawienia się charakterystycznych objawów. Do najczęstszych schorzeń, które powodują żółtaczkę, należą:

• marskość wątroby,
• wirusowe zapalenie wątroby typu A, B, C,
• uszkodzenie wątroby przez substancje toksyczne (leki, grzyby, narkotyki, alkohol),
• choroby nowotworowe wątroby,
• zaburzenia metaboliczne uwarunkowane genetycznie (np. choroba Wilsona).

Lekko żółte białka oczu i skóra pojawiają się także w żółtaczce spowodowanej chorobami dróg żółciowych: kamicą pęcherzyka żółciowego, zapaleniem trzustki i guzem trzustki. Schorzenia prowadzą do zastoju żółci, fachowo określanej cholestazą.

Żółte białka oczu po alkoholu

Żółte białka oczu u alkoholika świadczą o uszkodzeniu wątroby przez substancje zawarte w napojach alkoholowych. W wyniku rozkładu etanolu powstaje aldehyd i kwas octowy, które mają destrukcyjny wpływ na hepatocyty (komórki wątroby). W zależności od częstotliwości, czasu i ilości spożywanego alkoholu może dojść do:

• alkoholowego stłuszczenia wątroby,
• alkoholowego zapalenia wątroby,
• alkoholowej marskości wątroby.

Do objawów alkoholowego uszkodzenia wątroby należą zażółcone oczy, ból brzucha, dyskomfort w nadbrzuszu, powiększenie wątroby, podwyższona temperatura ciała, obrzęki kończyn dolnych, wodobrzusze, żylaki przełyku i encefalopatia wątrobowa, czyli zespół objawów neurologiczno-psychiatrycznych związanych z działaniem na tkankę nerwową substancji toksycznych, które nie uległy detoksykacji w chorej wątrobie.

Z czego składa się krew? Dowiesz się tego z filmu: 

Żółte białka u noworodka

Najczęstszą przyczyną żółtych białek oczu u noworodka jest żółtaczka fizjologiczna. Jest to niegroźny objaw spowodowany wzrostem stężenia bilirubiny we krwi dziecka na skutek niedojrzałości enzymatycznej wątroby (mniejsza zdolność wychwytywania bilirubiny przez hepatocyty). Żółtaczka fizjologiczna pojawia się w 2 dobie życia i trwa około 10 dni. Stwierdza się ją u prawie 40% noworodków urodzonych o czasie. Początkowo pojawia się zmiana zabarwienia skóry na twarzy i żółte białka oczu. Następnie zażółceniu ulega tułów, kończyny dolne i dłonie.

Żółte białka oczu u noworodka mogą świadczyć również o żółtaczce patologicznej. Rozpoznaje się ją, kiedy pojawia się już w pierwszej dobie życia lub jej czas trwania wynosi więcej niż 14 dni. Przyczyną schorzenia jest:

• choroba hemolityczna,
• talasemia,
• choroby metaboliczne,
• zapalenie wątroby,
• zapalenie dróg żółciowych.

Jak leczyć żółte białka oczu?

W przypadku pojawienia się zażółcenia oczu należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu w celu wykonania badań laboratoryjnych krwi (morfologii, poziomu stężenia bilirubiny całkowitej, aktywności enzymów wątrobowych, oznaczenia przeciwciał świadczących o chorobach wirusowych). Lekarz zwykle zleca także badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej lub tomografię komputerową. W uzasadnionych przypadkach konieczne może być wykonanie biopsji wątroby, które polega na pobraniu tkanki narządu i ocenie jej pod mikroskopem. Leczenie żółtych białek oczu polega na prowadzeniu terapii choroby podstawowej. W przypadku żółtaczki fizjologicznej u noworodka można stosować fototerapię – naświetlanie ciała specjalnymi lampami, które zmniejszają poziom bilirubiny.