Czerwone plamy na twarzy nie zawsze są oznaką choroby. Czasami stanowią odruchową reakcję naczyniową na ciepło – na przykład po gorącej kąpieli. Mogą też być skutkiem spożycia alkoholu albo towarzyszyć emocjom u osób o labilnym układzie wegetatywnym. Jeśli jednak towarzyszy im złuszczanie się naskórka, wysypka z grudkami, krostkami lub wyprysk, wymagają postępowania zgodnego z zaleceniami lekarskimi.

Jak powstają czerwone plamy na twarzy?

Czerwone plamy na twarzy są widoczną oznaką przekrwienia skóry wskutek rozszerzenia się drobnych naczyń tętniczych. Zwiększony napływ krwi powoduje przebarwienie powłok. Przyczyną może być działanie ciepła albo bezpośrednie działanie na skórę czynnika o wysokiej toksyczności. Paradoksalnie powodem może też być nadmierne wyziębienie – na przykład przy mroźnej i wietrznej pogodzie. Naczynia początkowo zwężają się, zabezpieczając organizm przed utratą ciepła, ale w późniejszej fazie – gdy twarz owiewa już cieplejsze powietrze – rozszerzają się gwałtownie, by przyspieszyć regenerację tkanek. Efektem są czerwone plamy na twarzy.

Powstawanie czerwonych plam na twarzy może być związane z przegrzaniem organizmu towarzyszącym gorączce. Mechanizmy regulacyjne doprowadzają przy znacznie podwyższonej temperaturze do rozszerzenia powierzchownych naczyń, aby większa ilość ciepła była wypromieniowywana z ciała przez powłoki.

Chwilowe zaczerwienienie może też być rezultatem silnych emocji. Normalnie nie mają one wpływu na zabarwienie twarzy, ale u osób znerwicowanych lub mających układ wegetatywny o zwiększonej reaktywności często dochodzi do wzmożenia gry naczyniowej pod wpływem wstydu, stresu czy nawet radości. Objawem są czerwone plamy na twarzy, szyi, w górnej części klatki piersiowej czy też zaczerwienienie i pieczenie uszu.

Do powstania czerwonych plam na twarzy często doprowadzają zmiany chorobowe, którym towarzyszy stan zapalny. Jeśli powierzchnia zaczerwienienia jest duża, poszczególne plamy zlewają się, a skóra jest przy tym obrzmiała, nadwrażliwa na dotyk lub bolesna i ma zwiększone ucieplenie, można mówić o intensywnym, pełnoobjawowym zapaleniu skóry. Utrzymywanie się przekrwienia i zaczerwienienia jest wtedy związane z miejscowym wydzielaniem się mediatorów zapalenia, takich jak histamina, białko CRP, kininy czy interleukiny.

Co wywołuje czerwone plamy na twarzy?

Czerwone plamy na twarzy mogą się pojawić wskutek:

• oparzenia promieniami słonecznymi lub promieniowaniem UV innego pochodzenia,
• przechłodzenia,
• stosowania niedopasowanych, zbyt agresywnych kosmetyków,
• wpływu środków chemicznych stosowanych w pracy lub w domu,
• kontaktu z kwasami lub zasadami albo innymi drażniącymi substancjami i ich oparami, np. lakierami czy farbami,
• choroby zakaźnej lub układowej.

Czerwone plamy na twarzy w przebiegu alergii

Niektóre czynniki mogą wywoływać skórne reakcje alergiczne. Przyczyną mogą być uczulenia na sierść zwierząt, roztocza, chemię gospodarczą, niektóre syntetyczne tkaniny. U kobiet częstą przyczyną podrażnienia skóry twarzy i spojówek oczu są kosmetyki, szczególnie, jeśli używane są regularnie, w dużych ilościach, a demakijaż wykonywany jest pobieżnie. Dłużej trwające działanie tuszu do rzęs, pudru czy podkładu może również doprowadzić do pojawienia się czerwonych plam wokół oczu czy zapalenia brzegów powiek.

Alergiczne czerwone plamy na twarzy są zwykle suche i swędzące, z ich powierzchni często złuszczają się drobne fragmenty naskórka. Pojedyncze, czerwone i wystające ponad powierzchnię skóry grudki zlewają się, tworząc większe skupienia.

Czerwone plamy na policzkach dziecka mogą być związane z alergią pokarmową i często są obserwowane już u niemowlaka. Nietolerancja niektórych pokarmów (laktozy, białka jaj kurzego, zbóż) może wywoływać intensywny wyprysk – czerwone, wypukłe plamy, które mogą mieć suchy lub sączący charakter. Od pierwszej ekspozycji na alergen do wystąpienia tego typu zmian nie potrzeba wiele czasu – zwykle pojawiają się one w ciągu kilku, kilkunastu dni, a przy kolejnym kontakcie – w ciągu najwyżej kilku godzin.

Plamy na twarzy w okresie ciąży

Plamy na twarzy pojawiają się często w okresie ciąży. Zmiany hormonalne wpływają na stężenie melatoniny, co jest przyczyną zwiększonej produkcji barwnika – melaniny. Podobne przebarwienia na twarzy mogą wystąpić w okresie laktacji, przy zaburzeniach miesiączkowania czy stosowaniu antykoncepcji hormonalnej.

W okresie ciąży intensyfikuje się również często produkcja sebum przez gruczoły łojowe. Może to być przyczyną intensywnego trądziku, który po wygojeniu się ropnych krost często przez dłuższy czas pozostawia czerwone plamy na twarzy.

Zobacz film: Budowa i funkcje skóry

Bibliografia:

1. R.J.G. Rycroft i inni, Dermatologia, red. pol. L. Rudnicka i inni, tł. P. Traczewski, Warszawa 2014.

2. S. Jabłońska, S. Majewski, Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, Warszawa 2005.