Wkładki domaciczne to metoda antykoncepcji, której zadaniem jest uniemożliwienie plemnikom przedostania się do komórki jajowej i zagnieżdżenia się zarodka w macicy. Dominują obecnie wkładki wygięte w literę S lub T, produkowane z elastycznego plastiku. Zalecane jest zakładanie spirali w ostatnim dniu miesiączki, kiedy wejście do jamy macicy jest fizjologicznie poszerzone. Skuteczność wkładki domacicznej przekracza 99%.

Co to jest wkładka domaciczna?

Wewnątrzmaciczne wkładki antykoncepcyjne (ang. Intra Uterine Device, IUD) określane są alternatywnie jako spiralki i wkładki domaciczne. Do powszechnego użycia zostały wprowadzone w latach 60. XX w. Jest to metoda antykoncepcji, którą można stosować przez długi czas (wymiana wkładki domacicznej w zależności od rodzaju odbywa się co 1–5 lat). Nie zakłóca współżycia w porównaniu z innymi metodami antykoncepcji, o zażywaniu których trzeba codziennie pamiętać. Cena wkładki domacicznej bez założenia jest bardzo rozbieżna i waha się od 100 do nawet 900 zł, przy czym jest to wydatek raz na kilka lat.

Skuteczność wkładki domacicznej szacowana wskaźnikiem Pearla wynosi: 0,6–0,8 w przypadku wkładki miedzianej i 0,1–0,2 dla hormonalnej.

Zobacz, jakie są metody antykoncepcji:

Jakie są rodzaje wkładki domacicznej?

Rozróżnia się 2 podstawowe rodzaje wkładki domacicznej:

• hormonalne wkładki domaciczne – wyposażone w mały zbiorniczek, z którego stopniowo uwalniany jest lewonorgestrel – hormon będący pochodną progesteronu, który zagęszcza śluz w szyjce macicy i zmniejsza ruchliwość plemników oraz zmienia grubość endometrium; wkładki domaciczne hormonalne wskazane są dla kobiet o obfitych miesiączkach, bo skraca trwanie i zmniejsza intensywność krwawienia;
  
• miedziane wkładki domaciczne – często wzbogacane w jony srebra i złota, co wzmacnia działanie plemnikobójcze, powodują gromadzenie się śluzu w szyjce macicy, który uniemożliwia przedostanie się plemników, zmienia właściwości śluzówki macicy, aby nie doszło do zagnieżdżenia zarodka – wywołuje niewielki jałowy stan zapalny; antykoncepcja w postaci miedzianej wkładki domacicznej polecana jest kobietom, które karmią piersią, mają stałego partnera, cenią wygodę i bezpieczeństwo, nie chcą bądź nie mogą stosować antykoncepcji hormonalnej.
  

Na czym polega zakładanie wkładki domacicznej?

Zanim nastąpi założenie spirali konieczne jest przeprowadzenie dokładnego wywiadu i wykonanie cytologii, USG, testu ciążowego i badania ginekologicznego. Zabieg jest bezbolesny, choć niektóre kobiety skarżą się na pewien dyskomfort. Wówczas lekarz może zaproponować leki przeciwbólowe. Czas zakładania wkładki to około 15 min. W przypadku młodych mam można go przeprowadzić po upływie 6 tygodni od porodu naturalnego i 8 tygodni po cesarskim cięciu, choć zdania na ten temat są podzielone.

Zakładanie wkładki domacicznej odbywa się podczas krwawienia menstruacyjnego, kiedy kanał szyjki macicy jest lekko rozchylony. Przed aplikacją spirali lekarz odkaża pochwę. Wprowadza się ją do dróg rodnych przy pomocy specjalnego aplikatora. Po umocowaniu sznureczki przyczepione do wkładki przycina się do długości 2–3 cm. Po około tygodniu od zabiegu ginekolog sprawdza umiejscowienie wkładki w USG.

Działanie uboczne wkładki domacicznej

Działanie uboczne wkładki domacicznej miedzianej może być następujące: upławy, plamienia, częste infekcje jajowodów, długie i obfite miesiączki, skurcze macicy. Hormonalna wkładka domaciczna może powodować takie skutki uboczne jak: obrzęki, bóle głowy i brzucha, nudności i wzrost masy ciała, plamienia z dróg rodnych. Dolegliwości te mogą występować zwłaszcza przez pierwsze miesiące używania spirali. Należy pamiętać, że wkładki domaciczne są metodą antykoncepcji, która nie chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.

Usunięcie wkładki domacicznej

Usunięcie wkładki domacicznej powinno nastąpić przed okresem ważności podanym przez producenta – środek aktywny przestaje działać, a wkładka traci elastyczność. Wyjęcie wkładki domacicznej może także nastąpić wcześniej. Wysuwa się ją z macicy po pociągnięciu za pozostałe fragmenty nitek. Jest to bardzo krótkie, ale nieprzyjemne postępowanie. W momencie usunięcia wkładki ustaje działanie antykoncepcyjne. Można tego dokonać w dowolnym dniu cyklu, ale zaleca się, aby zostało zaplanowane na ostatni dzień miesiączki o ile kobieta miesiączkuje. Przy usuwaniu wkładki w innych terminach należy powstrzymać się od współżycia na 3–4 dni wcześniej.

Zobacz, jakie są możliwości antykoncepcyjne:

Kto nie powinien korzystać z wkładek domacicznych?

Wkładki domaciczne nie powinny być stosowane przy alergii na którykolwiek z jej składników i nawracających stanach zapalnych narządów rodnych. Nie jest polecana kobietom z obciążonym wywiadem rodzinnym w kierunku nowotworów piersi i jajnika oraz o nieprawidłowej budowie macicy. Ponadto przeciwwskazania stanowią: nadżerki, mięśniaki, endometrioza, niedokrwistość, przebyte bakteryjne zapalenie wsierdzia, ciąża pozamaciczna, poronienia, AIDS, leczenie immunosupresyjne i choroby nowotworowe narządów rodnych.

Wypadnięcie wkładki domacicznej – objawy

Wkładki domaciczne zaprojektowano tak, aby utrzymywały się we wprowadzonym położeniu. Istnieje jednak ryzyko, że spirala ulegnie przemieszczeniu lub nawet całkowicie wypadnie na zewnątrz organizmu. Najczęściej odpowiadają za to skurcze mięśni macicy podczas krwawienia miesiączkowego. Wypadnięcie wkładki domacicznej objawia się krwawieniem z dróg rodnych i bólem w podbrzuszu.

Bibliografia:

1. Hasanain F., The misplaced IUD, “International Journal of Gynecology & Obstetrics”, 2002, 78, s. 251-252.

2. Gardyszewska A., Niewiadomska-Kowalczyk M., Szymańska B. i wsp., Przemieszczenia wkładek wewnątrzmacicznych poza jamę macicy, „Ginekologia Polska”, 2009, 80, s. 942-945.

Czy antykoncepcja hormonalna może leczyć? Sprawdź: