Terapia EMDR to psychoterapeutyczne podejście, które rozwinęło się w 1987 roku z inicjatywy Francine Shapiro w USA. Bazuje na modelu adaptacyjnego przetwarzania informacji – skupia się na procesie przetwarzania ich przez mózg w celu zmniejszenia poziomu negatywnych emocji, a podniesienia pozytywnych przekonań. EMDR odwołuje się do 3 płaszczyzn: pamięć traumy, obecne problemy, przyszłe działania.
Co to jest terapia EMDR?
Terapia EMDR to akronim słów jej angielskiej nazwy Eye Movement Desensitisation and Reprocessing, co w tłumaczeniu na język polski rozumie się jako „Terapia odwrażliwiania za pomocą ruchu gałek ocznych”. Wprowadzona została do środowiska naukowego w 1991 roku. Mimo że odkryta została dość niedawno, cieszy się ogromnym zainteresowaniem i stanowi przedmiot badań naukowców z całego świata. Dodatkowo terapia EMDR rekomendowana jest przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne (z ang. American Psychiatric Association, APA), które jest stowarzyszeniem o międzynarodowym charakterze, skupiającym psychiatrów czy Światową Organizację Zdrowia. Wszelkie założenia na temat terapii EMDR przedstawione zostały w książce pt. Eye Movement Desensitization and Reprocessing: Basic Principles and Procedures autorstwa Francine Shapiro.
Na czym polega terapia EMDR?
Terapia EMDR nie powoduje tego, że zapomina się przykre zdarzenie z przeszłości, lecz nadaje mu się inne znaczenie. Ludzki mózg po doświadczeniu skrajnie trudnej sytuacji staje się nadmiernie obciążony, co utrudnia mu dostęp do skutecznych sposobów radzenia sobie. Traumatyczne wydarzenie nie zostaje wystarczająco przetworzone, ulega wyizolowaniu i utrwaleniu w niezmienionej emocjonalnej formie. Dysfunkcjonalnie przechowywane wspomnienia odpowiedzialne są za nieprzystosowawcze reakcje w przyszłości. W związku z tym doświadcza się stałego przeżywania towarzyszących mu negatywnych uczuć.
Terapia EMDR opiera się na modelu adaptacyjnego przetwarzania informacji (z ang. adaptive information processing, AIP). Przetwarzanie zachodzi z udziałem połączeń neuronalnych w powiązaniu z emocjami, postrzeganiem i wspomnieniami. Następuje połączenie sieci z pojedynczymi traumatycznymi wydarzeniami z innymi sieciami pamięci. W wyniku terapii EMDR wspomnienia trudne zostają wkomponowane w większe sieci pamięci, co zapewnia redefinicję traumy, zmniejszenie lub wyeliminowanie lęku i wdrożenie nowych sposobów radzenia sobie. Umożliwia wzmacniające wzrost osobowy nowe spojrzenie na siebie, chłodną ocenę sytuacji i znalezienie konstruktywnych sposobów rozwiązania jej.
Jak wygląda sesja z użyciem terapii EMDR?
Podczas sesji z użyciem terapii EMDR w pierwszej kolejności badany wykonuje ćwiczenia rozluźniające. Następnie używa się technik, które polegają najczęściej na szybkim wodzeniu wzrokiem za palcem terapeuty – wtedy badany przypomina sobie traumatyczne zdarzenie. Zamiast ruchu gałek ocznych można stosować naprzemienne dźwięki czy dotyk. Śledzenie oczami ruchu ręki terapeuty uruchamia w mózgu reakcję podobną do fazy REM snu. Ułatwia integrację wspomnienia i zmniejsza poczucie pobudzenia. Średni czas trwania sesji wynosi 90 minut. Przepracowanie pojedynczego zdarzenia może zająć 20 sesji.
Jak wygląda leczenie psychiatryczne w Polsce? Dowiesz się tego z filmu:
Terapia obejmuje 8 faz:
- przeszłość i planowanie leczenia,
- przygotowanie,
- ocena i przetwarzanie,
- desensytyzacja,
- instalacja,
- skanowanie ciała,
- zamknięcie,
- przewartościowanie.
Terapia skupia się na trzech obszarach:
- pamięć traumy – praca nad nieprzetworzonymi emocjami, obrazami, odczuciami, myślami,
- obecne problemy – co wyzwala objawy traumy,
- przyszłe działania – wypracowanie modelu skutecznego radzenia sobie.
Kiedy stosuje się terapię EMDR?
Najczęściej terapia EMDR wykorzystywana jest w leczeniu zespołu stresu pourazowego (z ang. posttraumatic stress disorder, PTSD). To zaburzenie psychiczne powstałe jako konsekwencja traumatycznego, związanego z silnym stresem wydarzenia. Wymienia się tu ofiary wykorzystania seksualnego, napaści, uprowadzenia, tortur, konfliktów zbrojnych, kataklizmów żywiołowych, katastrof, wypadków komunikacyjnych czy osoby, u których zdiagnozowano zagrażającą życiu chorobę. EMDR znalazło też zastosowanie w terapii innych problemów natury psychicznej, w tym lękach, uzależnieniach, zaburzeniach odżywiania czy obniżonym nastroju.
EMDR – terapia w Polsce
Terapia EMDR zyskuje coraz więcej zwolenników, w tym też w Polsce. Powstała National EMDR Associations, która prowadzi szkolenia i badania oraz organizuje konferencje w zakresie EMDR. Dodatkowo funkcjonuje Europejskie Towarzystwo EMDR, które ma oddziały w kilku krajach Europy, m.in. w Polsce. Polskie Towarzystwo Terapii EMDR jest ośrodkiem skupiającym krajowych terapeutów EMDR. W 2008 roku miało miejsce pierwsze pełne szkolenie terapeutów EMDR w Polsce. Od 2015 roku wydawane jest także czasopismo „EMDR – badania i praktyka”, na którego łamach publikowane są artykuły mające na celu przybliżenie wiedzy dotyczącej terapii EMDR.
Bibliografia:
1. Groenendijk M., Gonzales A., Mosquera D., Solomon R. Dysocjacja osobowości a terapia EMDR w zaburzeniach wynikających ze złożonej traumy: możliwości zastosowania w fazie stabilizacji, Journal of EMDR Practice and Research, Volume 9, Number 2, 2015 s. E79–93.