Obrzęk Reinkego stanowi 6–10% niezłośliwych patologii występujących w krtani. Choroba w równym stopniu dotyka kobiet i mężczyzn. Początkowo objawia się chrypką, a w zaawansowanej postaci pojawią się problemy w oddychaniu. Leczenie obrzęku Reinkego jest głównie operacyjne z zastosowaniem technik mikrochirurgicznych. Istotną rolę odgrywa także ograniczenie ekspozycji na czynniki etiologiczne, odpowiadające za powstanie choroby.
Co to jest obrzęk Reinkego?
Obrzęk Reinkego (z łac. oedema Reinke) to choroba fałdów głosowych, czyli parzyście występujących fałdów zlokalizowanych na bocznych ścianach krtani, które zbudowane są z tkanki łącznej, więzadeł i mięśni głosowych, nerwów, naczyń krwionośnych. Nazwa choroby jest ściśle związana z jej umiejscowieniem. Obrzęk pojawia się w niemającej naczyń limfatycznych i gruczołów tzw. przestrzeni Reinkego, czyli ograniczonej i szczelinowatej przestrzeni podnadbłonkowej fałdów głosowych. W większości przypadków obrzęk zlokalizowany jest obustronnie, w górnej powierzchni przedniej części.
Wymienia się cztery stopnie klinicznego zaawansowania obrzęku Reinkego ze względu na rozmiar zmian na fałdach głosowych:
- stopień 1 – zmiany są minimalnie degeneracyjne i zwężają szparę głośni do 25%,
- stopień 2 – zmiany mają charakter rozrastającej się tkanki polipowatej i zwężają szparę głośni od 25 do 50%,
- stopień 3 – zmiany zwężają szparę głośni od 50 do 75%,
- stopień 4 – szparę głośni w powyżej 75% wypełnia tkanka obrzękowa.
Obrzęk krtani – przyczyny
Etiologia powstania obrzęku Reinkego nie została jak dotąd dokładnie wyjaśniona. Cześć badaczy głównej przyczyny powstania obrzęku krtani upatruje w częstym podrażnieniu śluzówki krtani. Jednym z istotniejszych, odpowiadających za to czynników jest bierne i czynne wdychanie dymu tytoniowego oraz wziewnych toksyn przemysłowych, na które narażone są w sposób szczególny osoby pracujące w niewentylowanych i zanieczyszczonych chemicznie pomieszczeniach. Szacuje się, że aż 97% chorych na obrzęk Reinkego to nałogowi palacze. Badacze donoszą także, że obrzęk krtani może być spowododowany nadwyrężaniem głosu, co dotyczy zwłaszcza nauczycieli i wykładowców akademickich, śpiewaków, aktorów, dziennikarzy radiowych, konferansjerów. Do podrażnienia śluzówki prowadzą nadmierny wysiłek wkładany w mowę i nieprawidłowa artykulacja dźwięków. Dodatkowo specjaliści podkreślają w powstaniu choroby znacznie tła alergicznego i zapalnego.
Polecamy: Choroby krtani u dorosłych i u dzieci – objawy i domowe sposoby
Objawy obrzęku krtani
Typowymi dla obrzęku krtani objawami jest chrypka, której nie towarzyszą dolegliwości bólowe, uczucie ciała obcego w gardle, obniżenie i zawężenie skali głosu. Początkowe objawy obrzęku Reinkego są często bagatelizowane przez chorych, ponieważ są bardzo podobne do dolegliwość doświadczanych podczas infekcji górnych dróg oddechowych. W dwóch ostatnich stopniach zaawansowania choroby oprócz zaburzeń fonacyjnych (głos staje się dojrzały i terkoczący) dochodzi też do nieprawidłowej wentylacji głośni. U chorych pojawiają się trudności z oddychaniem, duszność (uczucie braku powietrza), problemy w przełykaniu (ból i trudności pojawiają się nawet podczas przełykania płynnych substancji oraz śliny). Chorzy zaczynają chrapać. Struny głosowe stają się znacznie pogrubione i obrzęknięte. W skrajnych przypadkach obrzęk doprowadzić może do uduszenia. Zwykle choroba dotyczy osób w średnim i podeszłym wieku.
Polecamy: Wczesne i późne objawy raka krtani – diagnoza i leczenie choroby
Rozpoznanie obrzęku Reinkego
Rozpoznanie choroby stwierdza specjalista z zakresu otolaryngologii lub foniatrii na podstawie szczegółowego wywiadu z chorym i podczas badania laryngologicznego. W laryngoskopii (badanie krtani za pomocą lusterka krtaniowego) zauważa się zwężenie szpary głośni oraz obwisły, poduszkowaty i chwiejący obrzęk fałdów głosowych. Niekiedy konieczne jest przeprowadzenie testów alergicznych, badania foniatrycznego, stroboskopii (oświetlanie krtań światłem stroboskopowym pozwala ocenić pracę fałdów głosowych i ich ruchy w zwolnionym tempie), tomografii komputerowej w ułożeniu koronalnym. W rozpoznaniu obrzęk Reinkego różnicuje się z rakiem krtani, guzkami strun głosowych, chorobami tarczycy, refluksem żołądkowo-przełykowym, powikłaniami po operacjach szyi.
Zobacz film i sprawdź jak jest zbudowany układ oddechowy i jakie pełni funkcje:
Jak leczyć obrzęk Reinkego?
Leczenie niezaawansowanego obrzęku Reinkego opiera się na wykluczeniu czynników etiologicznych, a zwłaszcza na zaprzestaniu palenia papierosów oraz oszczędzaniu głosu. Niekiedy konieczne są wizyty u logopedy i nauka prawidłowej mowy. Pomocna w łagodzeniu uporczywych dolegliwości jest jonoforeza, zwana też terapią jonową. To forma elektroterapii, która polega na wprowadzeniu przez skórę lub śluzówkę do organizmu cząstek obdarzonych ładunkiem elektrycznym przy użyciu specjalnego urządzenia emitującego galwaniczny prąd stały. Większe obrzęki Reinkego wymagają przeprowadzenia zabiegu. W przypadku gdy obrzęk występuje na obu strunach głosowych, zabieg przeprowadzany jest dwuetapowo, żeby uniknąć zrostów przedniego spoidła. Zabieg może być wykonany z wykorzystaniem mikroskopów operacyjnych lub lasera. Preferowaną technikę operacyjną stanowi technika mikropłata, polegająca na nacięciu górnej powierzchni fałdu głosowego i wyłyżeczkowaniu śluzowej zawartości z przestrzeni Reinkego. Technika ta wyparła odsysanie nagromadzonego płynu oraz dekortykację, zwaną też strippingiem, w której usuwa się całkowicie warstwę nabłonkową fałdu głosowego. Niestety pomimo leczenia zdarzają się przypadki nawrotu choroby.
Bibliografia:
1. Ura-Sabat K., Niebudek-Bogusz E., Obrzęk Reinkego – rozpoznanie i postępowanie, „Otorynolaryngologia”, 2017, 16(4), s. 131-135.
2. Zalesska-Kręcicka M., Zarys otolaryngologii: podręcznik dla studentów i lekarzy, Wrocław, Akademia Medyczna im. Piastów Śląskich, 2008.
3. Orawska−Kochman M., Zalesska−Kręcicka M., Kręcicki T., Gawron W., Pacjenci z zaburzeniami głosu w praktyce lekarza rodzinnego, „Polska Medycyna Rodzinna”, 2004, 6(2), s. 695–700.