Kłucie w uchu jest częstym objawem zgłaszanym przez chorych w praktyce otolaryngologicznej i lekarza rodzinnego. Może towarzyszyć patologiom rozwijającym się w obrębie samego ucha, ale także wynikać ze schorzeń obszarów, które są połączone nerwowo z narządem słuchu. Pojawia się podczas zapalenia ucha środkowego i zewnętrznego, zatkania ucha czopem z woskowiny lub ciałem obcym, a także przy czyraku ucha.

Kłucie w uszach – zatkanie kanału słuchowego

Kłucie w uchu pojawia się podczas zatkania kanału słuchowego tzw. korkiem woskowinowym, który powstaje w wyniku nieprawidłowej higieny, nadmiernego wydzielania woszczyny lub obecności ciała obcego w uchu. Dochodzi wtedy do zamknięcia kanału słuchowego, co upośledza wentylację ucha. Ciała obce wkładają sobie do ucha najczęściej dzieci, m.in. koraliki, fragmenty zabawek i kawałki jedzenia. U osób dorosłych ciała obce wpadają do ucha przypadkowo, m.in. ziarna zbóż czy owady.

Płytko położone ciało obce można wyciągnąć samodzielnie. Jeśli istnieje ryzyko głębszego wepchnięcia lub zranienia podczas wyciągania, konieczna jest wizyta lekarska. Lekarz wykorzystuje najczęściej do usunięcia ciała obcego z ucha specjalną pęsetę z otoskopem, kleszcze z pętlą lub haczykiem lub ssak Fraziera z regulowanym podciśnieniem.

Nadmiar woskowiny wypłukuje się wodą, często po uprzednim zmiękczeniu korka woszczynowego płynną parafiną. Zabieg ten powinien przeprowadzić lekarz, ponieważ nieumiejętnie wykonany grozi powikłaniami, takimi jak skaleczenie przewodu słuchowego, perforacja błony bębenkowej, uszkodzenie kosteczek słuchowych i wtórne zapalenie ucha środkowego. Do czyszczenia uszu nie należy stosować patyczków kosmetycznych, które mogą powodować podrażnienia i wepchnąć głębiej zalegającą woskowinę. Na rynku dostępne są specjalne krople lub spray do uszu.

Kłucie ucha wywołane infekcją

Za kłucie ucha może odpowiadać infekcja o podłożu wirusowym (adenowirusy, rynowirusy, wirus grypy, paragrypy czy RSV tj. Respiratory Syncytial Virus) lub bakteryjnym (Streptococcus pneumoniae, Moraxella catarrhalis, Haemophilus influenzae). W wyniku infekcji rozwija się stan zapalny, który dotyczy zwłaszcza ucha:

• środkowego – bywa powikłaniem przeziębienia, grypy lub zapalenia zatok,
  
• zewnętrznego – pojawia się w przebiegu czyraka ucha, gdy przewód wyprowadzający wydzielinę z gruczołów łojowych ulegnie zaczopowaniu i zasiedleniu przez drobnoustroje. Zapalenie ucha może być konsekwencją przewiania lub długotrwałego zalegania wody w przewodzie słuchowym.
  

W zależności od czynnika infekcyjnego stosuje się leki przeciwwirusowe lub przeciwbakteryjne oraz leki przeciwzapalne i przeciwbólowe. Nieodzownym elementem leczenia są domowe sposoby. Dolegliwości łagodzą ciepłe okłady z soli morskiej. Czystą bawełnianą skarpetę wypełnia się do połowy solą morską i zawiązuje ją na mocny supeł. Następnie podgrzewa się ją z obydwu stron przez około 5 minut na suchej patelni. Ciepły kompres przykłada się do bolącego ucha 2 razy dziennie. Na kłujący ból ucha przy zapaleniu sprawdza się domowy olejek czosnkowy, który wykazuje silne działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. W pojemniku rozgniata się 4 ząbki czosnku razem z łupinami, dodaje się 20 kropli olejku z witaminą E i 200 ml oliwy z oliwek. Naczynie po przykryciu gazą lub lnianą ściereczką zabezpiecza się gumką i odstawia na 3 doby. Po tym czasie miksturę odcedza się przez gazę i odstawia na dobę. Następnego dnia ponownie przecedza się olejek. Do każdego ucha zakrapla się 1–2 krople, do 3 razy dziennie.

Grzybica przyczyną kłucia w uchu

Kłuciu w uchu sprzyja zakażenie grzybicze, które rozwija się stosunkowo łatwo ze względu na specyficzną budowę ucha i sprzyjający mikroklimat – ciepłe powietrze o wysokiej wilgotności. Grzybica ucha wywołana jest w większości przypadków przez drożdżaki z rodzaju Candida lub grzyby pleśniowe z rodzaju Aspergillus. Czynniki predysponujące do choroby to m.in.: nieprawidłowa dieta, niedożywienie, niedobory witaminowe, stany obniżonej odporności organizmu, stosowanie antybiotyków o szerokim spektrum działania, stosowanie kortykosteroidów, zapalenie łojotokowe skóry, leczenie immunosupresyjne, choroby uszu i zmniejszenie lub brak wydzielania woskowiny.

Klotrimazol jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych leków stosowanych na grzybicę ucha. Preparat dostępny jest zazwyczaj w formie płynu, zasypki lub kremu. Brak poprawy po leczeniu miejscowym jest wskazaniem do rozpoczęcia terapii ogólnoustrojowej. Rolę wspierającą pełni leczenie naturalne.

Zobacz film i dowiedz się co szkodzi uszom:

Inne przyczyny kłucia w uchu

Przyczyną kłucia w uchu może być stan zapalny zębów (zwłaszcza trzonowych) i w obrębie migdałków podniebiennych lub ślinianek (przyusznych, podżuchwowych, podjęzykowych). Wówczas kłucie w uchu nasila się przy przełykaniu. Bywa objawem podrażnienia nerwu trójdzielnego i może wynikać z ucisku na nerwy w odcinku szyjnym kręgosłupa. Kłucie w uszach może być wywołane różnicą ciśnienia. Uraz ciśnieniowy (barotrauma) jest wynikiem fali uderzeniowej, czyli podmuchu powietrza spowodowanego eksplozją i zmianami ciśnienia w otaczającym środowisku. Grupą szczególnie na niego narażoną są nurkowie i osoby latające samolotem. Kłucie i pulsowanie ucha może być spowodowane przez urazy termiczne. Oparzenie powstaje na skutek działania ciepła, substancji chemicznych i promieni słonecznych, a odmrożenie przy braku właściwej ochrony uszu w zimie. W obu przypadkach należy unikać ucisku małżowiny usznej.

Bibliografia:

1. Tretiakow D., Kuczkowski J., Ciała obce ucha, „Forum Medycyny Rodzinnej”, 2012, 6(6), s. 304–309.

2. Bartoszewicz R., Zarębska P., Bruzgielewicz A., Niemczyk K., Zapalenie ucha zewnętrznego, „Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny”, 2012, 2(1), s. 110-116.

3. Janczewki G., Otorynolaryngologia praktyczna – podręcznik dla studentów i lekarzy. Tom I, Gdańsk, Via Medica, 2005.