Choroba niedokrwienna serca jest zespołem chorobowym, który można rozpoznać po niedostatecznym ukrwieniu serca. Powodem jest wyraźne zwężenie (a nawet zamknięcie) światła tętnic wieńcowych.

Choroba wieńcowa – skąd się bierze?

Statystyki pokazują, że z chorobą wieńcową zmagają się przede wszystkim mężczyźni w wieku 40-55 lat. W grupie starszej populacji zapadalność jest podobna dla obu płci. Ponadto ryzyko zachorowania wzrasta wraz z wiekiem[1].

Jednak wiek nie jest jedynym czynnikiem, wpływającym za prawdopodobieństwo wystąpienia choroby wieńcowej. Wśród nich wymienia się:

• czynniki modyfikowalne – np. nadciśnienie tętnicze, podwyższony poziom cholesterolu LDL i trójglicerydów, cukrzyca, nadwaga i otyłość, nieprawidłowa dieta, nadmierne spożycie alkoholu, siedzący tryb życia, stres, palenie papierosów;
• czynniki niemodyfikowalne – np. płeć, uwarunkowania genetyczne[2]. W profilaktyce choroby wieńcowej szczególną rolę odgrywają czynniki modyfikowalne – zmiana stylu życia pozwala zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia tego schorzenia.

Profilaktyka choroby wieńcowej – na czym polega?

Podstawą działań prewencyjnych jest wyeliminowanie tych czynników, które odpowiadają za rozwój choroby. Koniecznością jest przyjrzenie się stylowi życia, a następnie wprowadzenie istotnych zmian.

Obniżenie poziomu cholesterolu

Choroba wieńcowa ma podłoże miażdżycowe, a podwyższony poziom cholesterolu LDL zwiększa ryzyko miażdżycy. Aby zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia choroby niedokrwiennej serca, warto dążyć do obniżenia lipoprotein frakcji LDL.

Podstawą jest zmiana nawyków żywieniowych – ograniczenie spożycia tłuszczów nasyconych na rzecz nienasyconych kwasów tłuszczowych. Dlaczego? Szacuje się, że każdy dodatkowy 1% energii pochodzący z tłuszczów nasyconych zwiększa stężenie cholesterolu LDL nawet o 1,6 mg/dl[3]. Zamień masło na dobrej jakości miękką margarynę kubkową wzbogaconą sterolami roślinnymi, np. Optima Cardio uznawaną za żywność funkcjonalną.

Do diety warto włączyć sterole roślinne, które – z uwagi na swoją budowę podobną do cholesterolu – zastępują go w micelach. Udowodniono, że spożycie 1,5-2,4 g steroli roślinnych dziennie pozwalają na obniżenie poziomu cholesterolu o 7-10% w okresie 2-3 tygodniu – w połączeniu z prawidłowo zbilansowaną dietą i zdrowym stylem życia[4].

Uregulowanie ciśnienia tętniczego

Jako że nadciśnienie sprzyja chorobie wieńcowej, należy dążyć do wyrównania ciśnienia tętniczego do optymalnych wartości. Z pomocą przychodzi dieta uboga w sód – zaleca się, aby ilość tego pierwiastka nie przekraczała 5 g w ciągu dnia. Badania pokazują, że – dzięki zastosowaniu się do powyższej zasady – pacjenci z nadciśnieniem mogą obniżyć ciśnienie tętnicze o 5,4 / 2,8 mm Hg[5].

Ograniczenie spożycia alkoholu

Nadmierne spożycie alkoholu zwiększa ryzyko choroby wieńcowej. Badania wskazują, że najmniejsze prawdopodobieństwo incydentów ze strony układ sercowo-naczyniowego występuje u abstynentów. Warto bowiem mieć świadomość, że każda ilość alkoholu przyczynia się do wzrostu ciśnienia krwi[6].

Redukcja masy ciała

Nadmierna masa ciała wpływa na funkcjonowanie całego organizmu. Wśród klinicznych konsekwencji otyłości wymienia się m.in. nadciśnienie tętnicze, miażdżycę, zaburzenia lipidowe. Są to konkretne czynniki pretendujące do rozwoju choroby wieńcowej serca.

Warto podkreślić, że wraz ze wzrostem BMI wzrasta ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego. Szczególnie niepożądana jest otyłość brzuszna[7].

W ramach działań profilaktycznych warto zmienić sposób odżywiania na zdrowszy oraz zwiększyć aktywność fizyczną. To podstawa, dzięki której można zredukować nadmierne kilogramy.

Nie lekceważ objawów choroby wieńcowej

Choroba wieńcowa stanowi poważne zagrożenie dla życia, dlatego nie można lekceważyć nawet najmniejszego symptomu. Do charakterystycznych objawów tego schorzenia zalicza się m.in.:

• bóle w klatce piersiowej, które promieniują do gardła, szyi;
• uczucie drętwienia rąk;
• wewnętrzny niepokój;
• duszność;
• kołatanie serca;
• nudności lub wymioty (sporadycznie).

Warto przy tym podkreślić, że bóle w chorobie wieńcowej najczęściej pojawiają się w trakcie wysiłku fizycznego. Ma charakter szybko ustępujący po krótkim odpoczynku albo po podjęzykowym zażyciu nitrogliceryny[8].

Jeżeli więc zauważysz niepokojące objawy, najlepiej szybko skonsultować się z lekarzem lub zgłosić się do szpitala. Wdrożenie leczenia pozwoli na ustąpienie dolegliwości i jednocześnie przyczyni się do zmniejszenia ryzyka śmierci.

Twoje zdrowie zależy przede wszystkim od ciebie. Przyjrzyj się prowadzonemu trybowi życia, aby wprowadzić ewentualne zmiany – jeszcze nie jest za późno!

Bibliografia 

[1] https://www.ikard.pl/choroba-wiencowa.html

[2] https://www.mp.pl/pacjent/chorobawiencowa/zapobieganie/62066,czynniki-ryzyka-choroby-wiencowej

[3] Wytyczne ESC/EAS dotyczące postępowania w dyslipidemiach: jak dzięki leczeniu zaburzeń lipidowych obniżyć ryzyko sercowo‑naczyniowe (2019); Zeszyty edukacyjne. Kardiologia polska 3/2020

[4] https://www.efsa.europa.eu/en/press/news/blood-cholesterol-reduction-health-claims-phytosterols-can

[5] Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym — 2019 rok; Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego; Nadciśnienie Tętnicze w Praktyce 2019, tom 5, nr 1, strony: 1–86

[6] https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/alkohol-i-choroby-ukladu-sercowo-naczyniowego/

[7] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/otylosc/115230,konsekwencje-otylosci

[8] https://www.ikard.pl/choroba-wiencowa.html