Wada refrakcji, inaczej niemiarowość gałki ocznej, to określenie wad wzroku, w których dochodzi do zaburzenia układu optycznego oka. Nie ogniskuje on prawidłowo docierającej do gałki ocznej wiązki światła. Do wad refrakcji zalicza się nadwzroczność, krótkowzroczność, a także astygmatyzm. Właściwie przeprowadzone badanie refrakcji warunkuje właściwą ocenę ostrości wzroku chorego i doboru właściwej metody korekcji poprzez zastosowanie soczewek kontaktowych czy okularów.
Jak wygląda badanie refrakcji wzroku?
Badanie refrakcji wzroku wykonuje się kilkoma sposobami. Podstawową metodą jest metoda Dondersa. Badany zakłada specjalne oprawki okularowe, w których kolejno są umieszczane szkła korekcyjne różnej mocy, i próbuje czytać litery ze specjalnie do tego przeznaczonej tablicy. Soczewki nakładane są do momentu uzyskania najostrzejszego obrazu. Najsłabsza soczewka rozpraszająca (moc ujemna) dobierana jest w krótkowzroczności. W dalekowzroczności wybiera się najmocniejszą soczewkę skupiającą (moc dodatnia). Przy silnej akomodacji oka czy w tzw. skurczu akomodacji ta metoda jest niemożliwa.
Zdecydowanie bardziej obiektywnym badanie wad refrakcji jest skiaskopia. Skiaskopia jest badaniem polegającym na rzutowaniu wiązki światła na dno oka, a następnie obserwuje się zachowanie uzyskanego odblasku. Aby wykonać to badanie, konieczne jest porażeni akomodacji, czyli uniemożliwienie mięśniowi rzęskowego skurczu i zwężenia źrenicy.
Refraktometria automatyczna
W praktyce okulistycznej wykorzystuje się do badania tzw. autorefraktometrię. Polega ona na komputerowym badaniu refrakcji. Zasada badania nie różni się od skiaskopii, jedynie badanie wykonuje komputer. Wynik badania zawiera wartość wady refrakcji oraz ocenę niezborności (astygmatyzmu).
Kiedy wykonuje się badanie wady refrakcji?
Badanie wady refrakcji może być przeprowadzone w każdej grupie wiekowej, z wyłączeniem maleńkich dzieci, które nie są w stanie współpracować. Badanie refrakcji stanowi część standardowego badania okulistycznego, jak również stanowi jedno z badań wykonywanych przy kwalifikowaniu pacjenta do zabiegów korekcji wad wzroku, czy też diagnostyce, np. zeza.
Przygotowanie do badania refrakcji
Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania, choć chwilę wcześniej konieczne jest zdjęcie soczewek kontaktowych. Jeśli lekarz chce uzyskać obiektywny wynik badania w refraktometrze, musi podać leki porażające akomodację. U dzieci przygotowanie często wymaga kilkukrotnego stosowania tego typu leków. W tej grupie pacjentów stosuje się krótkotrwale działające leki, jak tropikamid, które jednak nie porażają akomodacji całkowicie.
U dorosłych stosuje się atropinę, która poraża akomodację na dłuższy czas. Jeśli lekarz planuje obiektywnie zbadać wadę refrakcji i podać atropinę dla porażenia akomodacji, pacjent nie powinien przyjechać na badanie samochodem, ponieważ bezpośrednio po badaniu nie może prowadzić. Najlepiej również mieć przy sobie okulary przeciwsłoneczne, ponieważ poszerzone źrenice powodują nadwrażliwość na światło.
Jakie są przeciwwskazania do badania?
Badanie subiektywne nie ma żadnych przeciwwskazań poza tym, że wymaga od badanego współpracy. Przeciwwskazania do badania pojawiają się, kiedy następuje konieczność stosowania atropiny. Należą tu choroby wzroku z tzw. wąskim kątem przesączania, w których atropina może spowodować atak jaskry. Pojawiają się wtedy objawy w postaci silnego bólu oka i głowy, zaczerwienienia oka, znacznego pogorszenia widzenia. Podanie atropiny wiąże się z niewielkim ryzykiem przedawkowania. Objawy obejmują:
- uczucie niepokoju,
- suchość skóry i błon śluzowych,
- zmniejszenie ilości wydzielanego potu,