GDx to metoda badania dna oka przy użyciu zaawansowanego technologicznie urządzenia wykorzystującego technologię laserową i komputerową obróbkę danych.
Problemy diagnostyczne w rozpoznawaniu i leczeniu jaskry
Jaskra jest przewlekłym, postępującym schorzeniem oka, które nieleczone prowadzi do trwałej utraty wzroku. W przebiegu procesu chorobowego dochodzi do ubytków obwodowego pola widzenia, nieodwracalnego zaniku włókien nerwowych i tarczy nerwu wzrokowego. Objawy wiąże się z nieprawidłowym metabolizmem w obrębie włókien nerwowych. Przyczyny upatruje się w dwóch zjawiskach: pogorszeniu perfuzji naczyniowej i niedokrwieniu obszarów zawierających włókna nerwowe oraz w działaniu na komórki nerwowe podwyższonego ciśnienia wewnątrzgałkowego. Uznaje się, że wpływ na progresję choroby mają oba te czynniki, niezależnie od faktu, że w niektórych postaciach jaskry ciśnienie wewnątrzgałkowe jest prawidłowe.
Mimo że sam proces chorobowy jest dobrze poznany, postawienie jednoznacznego rozpoznania jaskry i śledzenie postępów choroby nie jest zadaniem banalnym, szczególnie z pomocą podstawowych, dostępnych każdemu okuliście technik badania pacjenta. Dlatego wykorzystuje się do tego wiele różnych nowoczesnych technologii, które pozwalają na bezwzględną, obiektywną ocenę stanu oka. Jedną z nich jest skaningowa polarymetria siatkówki (GDx), która umożliwia ocenę stanu włókien nerwowych w poszczególnych obszarach siatkówki. Jest to informacja niezwykle istotna, ponieważ od prawidłowego działania części nerwowej oka zależy jego zdolność do widzenia. Nawet najlepiej działający układ optyczny i sprawne receptory na siatkówce nie pozwolą na właściwą analizę danych, jeśli impulsy wywołane bodźcami wzrokowymi nie będą prawidłowo przenoszone do mózgu.
Polecamy: Tomografia siatkówki - OCT
Jak zbudowane jest oko? Odpowiedź znajdziesz w filmie:
Na czym polega badanie GDx?
Badanie GDx polega (w pewnym uproszczeniu) na rejestracji promieniowania laserowego odbitego od siatkówki. Wąski promień światła skanuje punkt po punkcie centralne obszary siatkówki, a specjalne czujniki odbierają światło odbite i określają jego polaryzację. Dalsza analiza odbywa się w komputerze, który ze zbadanych punktów buduje mapę siatkówki. Według specjalnych, zaawansowanych algorytmów oblicza się, jak gruba jest warstwa włókien nerwowych w punkcie, od którego odbił się promień laserowy. Następnie wyniki porównywane są z bazą danych zawierającą typowe dla danej populacji prawidłowe wyniki i określa odchylenie od normy.
Na mapie zobrazowane są z pomocą odpowiednich barw obszary o prawidłowej i zmniejszonej grubości. Ponieważ pomiar obarczony jest pewnym błędem, urządzenie odrębną barwą oznacza miejsca, gdzie wynik pomiaru był wątpliwy i nie daje podstaw do jednoznacznego określenia stanu siatkówki.
Wyniki kolejnych badań GDx wykonywanych u danego pacjenta mogą być – w nowoczesnych urządzeniach – zapisywane w bazie danych. Pozwala to na porównanie aktualnego stanu z rezultatami poprzedniego skanowania i określenie, czy od jego wykonania zaszły na siatkówce jakieś istotne zmiany strukturalne. To wielka pomoc dla lekarza, który dysponuje obiektywną informacją wskazującą na stopień agresywności procesu chorobowego i skuteczność określonego typu leczenia u chorego z jaskrą.
Polecamy: Odklejenie siatkówki – przyczyny, rozpoznanie i leczenie
Wykonanie badania GDx oka
Chory nie musi przygotowywać się do badania oka metodą GDx. Urządzenie jest sprzężone z konsolą przypominającą typowy autorefraktometr. Pacjent opiera brodę i czoło o podstawkę, a specjalny układ optyczny pozwala na właściwe usytuowanie konsoli przed okiem. Po uruchomieniu procesu odbywa się skanowanie dna oka. Procedura ta jest powtarzana automatycznie, by wyeliminować ewentualne błędy pomiaru w poszczególnych punktach. Całe badanie GDx trwa kilkanaście, kilkadziesiąt sekund, nie jest bolesne, a głowica pomiarowa nie dotyka oka.
Wyniki pomiarów i rezultaty ich analizy są zapisywane w bazie danych. Mogą być wydrukowane albo przekazane w formie elektronicznej do centralnej bazy danych. Można je również zapisać na zewnętrznych nośnikach (CD, pendrive), co ułatwia ich przeniesienie do innych, podobnych urządzeń.
Interpretacja wyników badania GDx
Po wykonaniu analizy okulista może porównać wyniki skanowania GDx z innymi rezultatami, np. sprawdzając, czy obszary, na których zaznaczono ścieńczenie warstwy włókien nerwowych, pokrywają się z miejscami, w których podczas badania pola widzenia ujawniono ubytki. Takie porównanie wszystkich dostępnych informacji jest niezwykle istotne, gdyż każda metoda diagnostyczna ma swoje ograniczenia i oderwany od reszty badań wynik nie może stanowić jedynego kryterium rozpoznania choroby.