Badanie angiograficzne po raz pierwszy zostało wykonane w 1927 r. przez Egasa Moniza na pacjentce, zmagającej się z padaczką oraz porażeniem połowicznym. Za wprowadzenie tego badania naukowiec ten był dwukrotnie nominowany do nagrody Nobla. 

Do najpopularniejszych typów angiografii należy zaliczyć: tomografię komputerową, rezonans magnetyczny oraz fluoroangiografię. 

Na czym polega angiografia?

Angiografia jest badaniem, umożliwiającym wgląd do żył i tętnic. Możliwe jest to dzięki zastosowaniu środka cieniującego, tzw. kontrastu, który najczęściej wstrzykuje się do naczyń krwionośnych. W przypadku angiografii dna oka wykorzystuje się fluoresceinę. 

Natomiast do obrazowania naczyń krwionośnych mózgu i kończyn dolnych częściej używane są związki jonowe. Podawany dożylnie kontrast w połączeniu z promieniami rentgenowskimi umożliwia uzyskanie dokładnego obrazu naczyń krwionośnych i tym samym zdiagnozowanie wielu schorzeń okulistycznych, neurologicznych oraz chorób, związanych z układem krążenia. Wśród najpopularniejszych metod badania angiograficznego należy wymienić:

• tomografię komputerową, którą wykorzystuje się, m.in. w diagnostyce niedrożności tętnic, krwotocznych udarów mózgu oraz zmian miażdżycowych;
• rezonans magnetyczny, który stosuje się w celu rozpoznania takich samych schorzeń, co przy tomografii komputerowej. Jednakże w badaniu tym nie wykorzystuje się środka kontrastującego;
• fluoroangiografię, nazywaną również angiografią fluoresceinową oraz obrazowaniem dna oka. Jest to badanie okulistyczne, polegające na wykonaniu serii fotografii, dzięki którym można zdiagnozować schorzenia w naczyniach krwionośnych oczu.

Wskazania do angiografii

Zlecanie badań angiograficznych należy do kompetencji lekarzy specjalistów. Skierowanie na tomografię komputerową oraz rezonans magnetyczny może wystawić, m.in. neurolog, hematolog, kardiolog, onkolog oraz angiolog (specjalista od naczyń krwionośnych). Natomiast skierowanie na fluoroangiografię może wystawić wyłącznie okulista. Wśród wskazań do wykonania angiografii mózgowej oraz kończyn dolnych należy zaliczyć:

•  podejrzenie tętniaka naczyń mózgowych,
•  podejrzenie zmian miażdżycowych,
•  podejrzenie guza mózgu,
•  podejrzenie uszkodzenia naczyń krwionośnych,
•  podejrzenie chorób żył i tętnic,
•  podejrzenie wad rozwojowych naczyń krwionośnych
•  podejrzenie krwiaka.
  

Szczególnym typem badania angiograficznego jest fluoroangiografia, która polega na obrazowaniu naczyń krwionośnych na dnie oka. Wskazaniem do wykonania tego badania okulistycznego są przede wszystkim: powikłania cukrzycowe, obrzęki plamek oczu, degeneracje plamki ocznej oraz podejrzenia nowotworów oka. Angiografię fluoresceinową bardzo często wykonuje się również przed planowanymi zabiegami laserowymi oraz fotokoagulacją.

Jak się przygotować do badania angiograficznego?

Proces przygotowania do badania angiograficznego uzależniony jest od jego rodzaju. Przy tomografii komputerowej i rezonansie magnetycznym bardzo ważną kwestią jest zadbanie o nawodnienie organizmu. 

Dzień przed planowanym badaniem warto wypić przynajmniej 1,5 l wody. Ponadto zarówno przed angiografią mózgu i kończyn dolnych kobiety powinny zmyć lakier z paznokci dłoni i stóp. Ważną kwestią jest również zdjęcie zegarka i biżuterii. Osoby, noszące protezy zębowe powinny pamiętać również o tym, żeby przed badaniem ich nie zakładać. Co istotne, angiografię wykonuje się na czczo, dlatego ok. 7-8 przed jej wykonaniem nie można niczego jeść.

Przygotowanie do angiografii fluoresceinowej jest mniej czasochłonne niż w przypadku tomografii komputerowej czy rezonansu magnetycznego. Tuż przed wykonaniem tego badania okulistycznego oczy zakrapia się kroplami o krótkotrwałym działaniu rozszerzającym źrenice. Co istotne, przed fluoroangiografią można zjeść posiłek, ale zaleca się, żeby był on lekkostrawny.

Przeciwskazania do wykonania angiografii

Przed angiografią lekarz specjalista ma obowiązek przeprowadzić dokładny wywiad z pacjentem. Ma to na celu uzyskanie informacji o ewentualnych przeciwwskazaniach do wykonania badania. 

Angiografii mózgu i kończyn dolnych nie można przeprowadzić wówczas, gdy pacjent: 

• ma zdiagnozowane wole tarczycy, 
  
• zmaga się z wysokim ciśnieniem tętniczym, 
  
• skazą krwotoczną, 
  
• zaburzeniami krzepnięcia krwi, 
• niewydolnością nerek. 

Przeciwwskazaniem do wykonania tego badania jest również ciąża. 

Tomografii komputerowej i rezonansu magnetycznego nie zaleca się również, gdy pacjent ma tendencje do alergii oraz gdy jest uczulony na jod. Przeciwwskazaniem do tego typu badań są również niektóre leki, dlatego należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych środkach. 

Z kolei angiografii fluoresceinowej nie można wykonywać wówczas, gdy pacjent zmaga się z uczuleniem na fluoresceinę oraz cierpiące na ciężką niewydolność nerek. Podobnie jak w przypadku tomografii i rezonansu, badania dna oka nie mogą być wykonywane przez kobiety w ciąży.