Czym jest atropina i jak działa?

Atropina wykorzystywana w lekach występuje zazwyczaj w formie siarczanu, czyli soli tego naturalnego alkaloidu. Naturalnie w środowisku można ją znaleźć w wielu roślinach z rodziny psiankowatych, np. w bieluniu dziędzierzawie. Atropina jest lekiem parasympatykolitycznym, co oznacza, że wykazuje działanie antagonistyczne do acetylocholiny. Atropina blokuje receptory muskarynowe, czyli receptory zlokalizowane w błonach komórkowych, które są pobudzane przez acetylocholinę, która z kolei aktywuje białka.

Atropina blokuje receptory umiejscowione w mięśniu sercowym, w ośrodkowym układzie nerwowym, w gruczołach ślinowych i mięśniach gładkich różnych układów. Atropina powoduje tachykardię, czyli przyspieszenie rytmu pracy serca powyżej 100 uderzeń na minutę. Do działań tej substancji należy również zmniejszenie wydzielania śliny, potu oraz śluzowatych substancji w oskrzelach, a także wydzieliny z sona, łez i kwasu solnego w żołądku. Poza tym, zmniejsza perystaltykę jelit oraz wstrzymuje oddawanie moczu. Ponad to, atropina działa lekko znieczulająco, rozszerza oskrzeli oraz ma działanie przeciwwymiotne.

Lek dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego i łatwo pokonuje barierę krew – mózg. Metabolizowany jest w wątrobie i wydalany wraz z moczem w około 50% w niezmienionej formie.

Atropina – wskazania do stosowania

Atropinę wykorzystuje się w przypadkach:

• Resuscytacji krążeniowo – oddechowej,
• Bradykardii zatokowej,
• Arytmii,
• Premedykacji (zmniejszenie napięcia),
• Zatrucia substancjami fosforoorganicznymi, grzybami zawierającymi muskarynę oraz lakami cholinomimetycznymi,
• W stanach spastycznych mięśniówki gładkiej jamy brzusznej,
• Długotrwałego rozszerzenia źrenicy i porażenia akomodacji oka, np. w celu przeprowadzenia badania wady wzroku,
• Leczenia zapalenia tęczówki i ciała rzęskowatego.

Przeciwwskazania

Przeciwwskazaniami do stosowania atropiny jest uczulenie na siarczan atropiny lub inne substancje o takim samym działaniu zwane cholinolitykami. Leku nie należy stosować również przy jaskrze, zaburzeniach drożności dróg moczowych i przewodu pokarmowego oraz ciąża. 

Artopina – skutki uboczne leku

Przy zastosowaniu mniejszych dawek może nastąpić zmniejszone wydzielanie śliny, potu i wydzieliny oskrzelowej, ponad to może wystąpić bradykardia (rytm serca spada poniżej 60 uderzeń na minutę).

Przy stosowaniu większej dawki mogą pojawić się takie skutki uboczne jak rozszerzenie źrenic, zaburzenie akomodacji oka, zahamowanie zwiększonej stymulacji nerwu błędnego i w następstwie pojawienie się tachykardii z możliwością wystąpienia migotania i trzepotania przedsionków, a także dodatkowych skurczów komorowych. Mogą wystąpić również omamy, bóle i zawroty głowy, zaburzenia smaku, nerwowość, senność i zmęczenie, nudności, wymioty, wzdęcia oraz zatrzymanie moczu.

Przy zastosowaniu atropiny na oczy może wystąpić zaburzenie widzenia, zapale nie spojówek, swędzenie, obrzęk powiek, łzawienie, nadwrażliwość na światło, miejscowe podrażnienie, przemijające pieczenie, wysypka skórna.

Atropina – interakcje

Działanie atropiny wzrasta pod wpływem:

• Leków przeciwdepresyjnych z grupy trójpierścieniowych,
• Leków neuroleptycznych pochodnych fenotiazyny,
• Leków przeciwhistaminowych (przeciwalergiczne),
• Benzodiazepin (leki przeciwlękowe, uspokajające, nasenne),
• Inhibitorów MAO (blokują rozpad neuroprzekaźników w mózgu).

• • Metoklopramidu (lek o działaniu przeciwwymiotnym, pobudzający perystaltykę jelit),
• • Inhibitorów cholinoestazy,
• • Glikozydów nasercowych.

W przypadku jednoczesnego stosowania atropiny i fizostygminy, neostygminy lub pilokarpiny (leki stosowane w leczeniu jaskry) następuje wzajemnie znoszenie działania leków.

Zobacz czy antybiotyki mają wpływ na płodność: