Depresja jest często rozpoznawaną jednostką chorobową w społeczeństwie, a kobieta w ciąży również jest na nią narażona. W razie wystąpienia choroby w ciąży należy skupić się na psychoterapii i unikać stosowania antydepresantów. Jednak nie zawsze psychoterapia jest wystarczającą formą leczenia i musi być uzupełniona leczeniem farmakologicznym.
Przyczyny depresji w ciąży
Wiele kobiet nie radzi sobie z myślą o macierzyństwie. Dotyczy to zarówno kobiet, u których ciąża nie została zaplanowana i nie do końca jest przez nie akceptowana, jak również tych, które mają ogromne wsparcie w bliskich, jednak nie radzą sobie z wewnętrznym niepokojem. Ta pierwsza grupa kobiet najczęściej jest podatna na depresję już na początku, czyli w pierwszym trymestrze. W drugiej grupie lęk najczęściej jest związany ze zbliżającą się datą porodu, a więc występuje głównie pod koniec ciąży.
Czy kobieta w ciąży może mieć depresję? Obejrzyj film i poznaj opinię ekspertów
Okazuje się, że bardzo duży odsetek kobiet z rozpoznaną przed ciążą chorobą psychiczną wykazuje złagodzenie jej objawów podczas ciąży. Badania wykazały taką zależność m.in. u kobiet z lękiem uogólnionym czy chorobą afektywną dwubiegunową. Depresja częściej rozpoznawana jest u kobiet, u których już przed ciążą wystąpił epizod depresji (leczony antydepresantami bądź nie), a ciąża jest stanem niepożądanym. Na depresję w ciąży podatne są też kobiety w ciężkiej sytuacji socjoekonomicznej. Warunki zatrudnienia i obawa przed utratą pracy często doprowadzają do pojawienia się depresji w ciąży. Nie każda kobieta wymaga jednak stosowania antydepresantów, ponieważ przyczyny te wywołują różnego rodzaju objawy o różnym nasileniu.
Antydepresanty w ciąży – korzyści i wady
Zastosowanie antydepresantów w ciąży zawsze musi być dobrze rozważone względem ryzyka dla płodu. Antydepresanty w ciąży są uzasadnione w stanach ciężkiej bądź zaburzającej funkcjonowanie depresji. Jeśli depresja ma dość łagodny przebieg i nie upośledza codziennych funkcji życiowych, należy przede wszystkim prowadzić psychoterapię. Czasem jednak depresja wymaga zastosowania u kobiety antydepresantów. Jeśli kobieta nie podejmie właściwego leczenia, depresja w ciąży pociąga za sobą następujące konsekwencje:
- zaburzenia snu i apetytu istotnie wpływające na codzienne funkcjonowanie,
- zwiększenie ryzyka depresji poporodowej,
- wzrost częstotliwości samobójstw bądź myśli samobójczych,
- brak współpracy z położną przy porodzie, jak i po nim,
Dlaczego kobiety w ciąży mają depresję? Co na to eksperci? Obejrzyj nasz film i poznaj odpowiedź
Ma to oczywiście przełożenie na gorszy rozwój płodu. Statystycznie częściej dzieci matek z nieleczoną depresją w ciąży mają mniejszą masę urodzeniową i niższą punktację w skali Apgar (podstawowej skali oceniającej dobrostan płodu po porodzie).
Możliwości włączenia antydepresantów w ciąży
Stosowanie antydepresantów w ciąży jest bardzo ograniczone. Należy więc w miarę możliwości ograniczyć podawanie leków na rzecz terapii mniej szkodliwej dla płodu. Dostępne są różne opcje psychoterapii, ale również np. elektrowstrząsy, które są wskazane w leczeniu ciężkich stanów depresyjnych ze zwiększoną tendencją do popełnienia samobójstwa.
Stosowanie antydepresantów w ciąży łączy się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia wad wrodzonych u dziecka. Jednak należy mieć na względzie, że sporo kobiet przyjmuje antydepresanty jeszcze zanim zorientuje się, że jest w ciąży. Warto więc, by kobiety przyjmujące leki z tej grupy świadomie planowały ciążę.
Ze względu na niewielką ilość, a właściwie brak badań obejmujących kobiety w ciąży stosujące antydepresanty, trudno jednoznacznie określić, które leki, w jakim stopniu i w którym trymestrze stanowią ryzyko dla dziecka. Bezsprzecznie jednak wszystkie leki tej grupy przechodzą przez łożysko, w związku z czym istnieje ryzyko działania na płód. Istotne, by stosować wyłącznie jeden preparat, a nie kilka na raz. Najczęściej w ciąży zalecane są selektywne i nieselektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny oraz trójcykliczne leki przeciwdepresyjne.
Zobacz film i dowiedz się, jak leczyć depresję u kobiet w ciąży