Alergia u dzieci może dawać różne objawy. Najczęściej są to: alergiczny nieżyt nosa, alergia skórna i alergia pokarmowa. Czasami alergie stanowią tylko przejściowy problem, szczególnie u małych dzieci i niemowląt, kiedy układ immunologiczny jest jeszcze nie do końca dojrzały. Rzadko alergia utrzymuje się już od pierwszych tygodni życia. Najczęściej rozwija się w ciągu życia dziecka, w różnym wieku. Badania wykazują, że duży udział w prewencji alergii u dzieci ma karmienie piersią przez co najmniej pierwsze 6 miesięcy życia.

Alergia pokarmowa u dzieci

Alergia pokarmowa wynika z nieprawidłowej reakcji układu immunologicznego na alergen pochodzący z pokarmu. Już niewielka ilość pokarmu może doprowadzić do powstania alergii skórnej u dzieci w postaci obrzęku, pokrzywki, ale również duszności, kaszlu czy objawów ze strony przewodu pokarmowego, jak np. wymioty. Najcięższą postacią alergii pokarmowej jest wstrząs anafilaktyczny, czyli bardzo ciężka reakcja alergiczna zagrażająca życiu dziecka. Wśród wszystkich alergii u dzieci pokarmowa najczęściej przyczynia się do wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego. Alergię pokarmową zawsze należy odróżnić od nietolerancji pokarmowej. Przy nietolerancji niewielka ilość produktu nie wywoła reakcji niepożądanej. Natomiast w wypadku alergii nawet minimalna ilość alergenu wysyła objawy.

Alergię pokarmową dzieli się na:

• zależną od przeciwciał IgE, którą cechuje szybki początek objawów, zwykle reakcja pojawia się do 2 godzin od spożycia posiłku. Alergen łączy się z przeciwciałami klasy IgS na powierzchni komórek tucznych w błonie śluzowej przewodu pokarmowego. Wynikiem tego jest wystąpienie objawów alergicznych w postaci zmian skórnych, objawów przewodu pokarmowego, układu oddechowego bądź krążenia;
  
• niezależną od przeciwciał IgE, która zależna jest od innych komórek, jak np. limfocyty. Określa się je mianem enteropatii;
  
• mieszaną, należy do niej np. atopowe zapalenie skóry.
  

Czynniki ryzyka wystąpienia alergii pokarmowej u dziecka

Istnieje wiele czynników ryzyka mogących przyczynić się do występowania reakcji alergicznej u dzieci:

• dodatni wywiad rodzinny w kierunku zmian atopowych i alergii,
  
• rozpoznanie atopowego zapalenia skóry u dziecka,
  
• reakcje alergiczne na inne alergeny, jak pyłki roślin,
  
• astma.
  

Ponadto wyróżnia się wiele czynników, które mogą wpłynąć na przebieg reakcji alergicznej u dziecka. Zalicza się tu wysiłek fizyczny, choroby przewlekłe, zaburzenia flory bakteryjnej przewodu pokarmowego, infekcje.

Jakie produkty najczęściej wywołują reakcję alergiczną?

Alergię może wywołać właściwie każdy produkt, choć oczywiście są takie, które mają wyższy potencjał alergizujący, a inne mają mniej białek, które mogłyby wywołać alergię. Do najczęstszych alergenów pokarmowych zalicza się mleko krowie, jaja, orzechy, owoce morza, ryby, soję i gluten. W przypadku alergii koniecznie należy pamiętać o tzw. reakcjach krzyżowych. Zdarza się, że np. dziecko ma alergię na sierść kota i jednocześnie prezentuje objawy alergiczne np. na wieprzowinę.

Objawy alergii u dzieci

Bez względu na to, czy alergia jest pokarmowa, wziewna czy kontaktowa, objawy mogą być bardzo zróżnicowane. Ich nasilenie również jest zmienne. Kolejny kontakt z danym alergenem może wywołać reakcję dużo szybciej i silniej, co jest bardzo niebezpieczne. Część objawów występuje natychmiast, a inne mogą pojawić się dopiero na kilka godzin po zjedzeniu pokarmu. Alergia kontaktowa u dzieci najczęściej wywołuje miejscowe zmiany skórne po kontakcie z alergenem, np. pokrzywkę kontaktową. W przypadku alergii pokarmowej może dojść do wystąpienia następujących objawów:

• pieczenie bądź swędzenie w obrębie jamy ustnej,
  
• zmiany skórne w postaci wysypki,
  
• obrzęki,
  
• duszność,
  
• trudności w połykaniu,
  
• świsty oddechowe,
  
• kichanie,
  
• wydzielina z nosa,
  
• bóle brzucha,
  
• nudności i wymioty.
  

Rozpoznanie alergii u dzieci

Rozpoznanie alergii u dzieci odbywa się na podstawie punktowych testów skórnych z użyciem najczęściej występujących alergenów. Polegają na naniesieniu wystandaryzowanych alergenów w postaci pojedynczej kropli na wewnętrzną powierzchnię przedramienia bądź pomiędzy łopatki. Wynik odczytuje się po kilkunastu minutach. Drugą metodą diagnostyczną są punktowe testy skórne z wykorzystaniem produktów prawdopodobnie wywołujących reakcję alergiczną. Alternatywą dla testów skórnych są badania krwi, w których bada się poziom swoistych przeciwciał klasy IgE.

Alergia wziewna u dzieci

Alergia u dzieci może wynikać z nieprawidłowej reakcji układu immunologicznego na pyłki roślin, roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt czy pleśń. Alergia wziewna występuje zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Konieczne jest szybkie rozpoznanie alergii wziewnej, ponieważ może generować rozwój astmy. Objawy to najczęściej zapalenie spojówek, kaszel, a przede wszystkim alergiczny nieżyt nosa. Katar alergiczny jest przezroczysty, łączy się często z kichaniem.

Najczęściej w diagnostyce alergii wziewnych wykorzystuje się testy skórne i prowokacyjne. Tu częściej wdraża się leczenie farmakologiczne bądź odczulanie ze względu na trudność w eliminacji czynników stymulujących odpowiedź alergiczną organizmu. Z powodu ryzyka astmy czy też znacznego nasilenia objawów przy kolejnych kontaktach z alergenem, łącznie z wystąpieniem duszności, warto pomyśleć o metodach odczulania.