Alantoina występuje naturalnie w przyrodzie, w korzeniach wielu roślin żyjących w symbiozie z bakteriami brodawkowymi, przede wszystkim żywokostu lekarskiego, fasoli, soi czy kasztanowca.

W przemyśle kosmetycznym i farmaceutycznym wykorzystywana jest alantoina syntetyczna, otrzymywana na drodze syntezy chemicznej z mocznika, substancji chemicznej powstającej naturalnie w organizmie jako produkt uboczny przemian metabolicznych białek i innych związków azotowych. W 1828 r. został on wyizolowany laboratoryjnie przez niemieckiego naukowca Friedricha Wöhlera, poprzez ogrzewanie cyjanianu amonu. Dziś syntetyczny mocznik jest produkowany na skalę masową, a jedną z jego najpopularniejszych pochodnych jest właśnie alantoina.

Alantoina – działanie

Działanie alantoiny jest bardzo szerokie, ceni się ją m.in. za właściwości przyspieszające proliferację, czyli namnażanie i odbudowę komórek nabłonka. To sprawia, że skóra znacznie łatwiej zachowuje większą ilość wody oraz skutecznie odtwarza ochronny płaszcz hydrolipidowy, zabezpieczający przed rozmaitymi czynnikami zewnętrznymi, w tym szkodliwymi drobnoustrojami, promieniowaniem ultrafioletowym, wahaniami temperatury czy innymi niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi.

Dzięki zawartości alantoiny produkty kosmetyczne i farmaceutyczne pozwalają ograniczyć subiektywne objawy towarzyszące suchości skóry, zwłaszcza napięcie i pieczenie.

Alantoina wspomaga leczenie przewlekłych stanów zapalnych skóry, przebiegających z nadmiernym złuszczaniem i rogowaceniem (atopowe zapalenie skóry, wyprysk alergiczny, łuszczyca i inne choroby skóry). Poprzez stymulowanie podziałów komórkowych i epitelizacji przyspiesza odnowę uszkodzonego procesem zapalnym naskórka, a w efekcie ułatwia gojenie się ran i blizn.

Alantoina potrafi skutecznie łagodzić podrażnienia błony śluzowej nosa, a także przyspiesza jej regenerację. To sprawia, że jest powszechnie stosowana przez producentów preparatów zalecanych w przypadku nieżytu nosa, uczuleń albo nadmiernego wysuszenia śluzówki, do którego często dochodzi w konsekwencji długotrwałego przebywania w klimatyzowanych lub nadmiernie ogrzewanych pomieszczeniach.

Alantoina w kosmetyce

We współczesnej kosmetyce alantoina jest stosowana powszechnie. Można ją znaleźć w składzie wielu preparatów przeznaczonych dla skóry suchej, trądzikowej lub alergicznej. Tę substancję wykorzystują producenci kremów po opalaniu, dezodorantów, szamponów czy płynów do kąpieli. Alantoina jest też w kosmetykach męskich, przede wszystkich przeznaczonych do pielęgnacji podrażnionej skóry po goleniu, działających nawilżająco i łagodząco, zachowujących również prawidłowe pH.

Alantoinę uznaje się za bezpieczny składnik preparatów kosmetycznych, choć zdarzają się przypadki uczulenia na ten związek. Jeśli w następstwie używania produktu wystąpią jakiekolwiek objawy nadwrażliwości (zaczerwienienie czy uczucie swędzenia), należy przerwać stosowanie i zwrócić się do lekarza lub farmaceuty. Także kobieta w ciąży czy karmiąca piersią powinna zasięgnąć porady specjalisty przed sięgnięciem po preparaty z alantoiną, choć brak jest danych na temat ewentualnej ich szkodliwości.

Kremy z alantoiną

Kremy i maści z alantoiną przyspieszają proces złuszczania się martwych komórek naskórka, sprawiając, że skóra staje się gładsza. Poprawiają również jej nawilżenie oraz wspomagają leczenie ran przez pobudzenie wzrostu nowej tkanki. Alantoina stosowana regularnie w przypadku nadmiernego rogowacenia skóry zapobiega odkładaniu się keratyny, czyli nierozpuszczalnego w wodzie białka wytwarzanego w komórkach nabłonkowych. Białko nadaje skórze dużą elastyczność i wytrzymałość, jednak w nadmiarze powoduje problemy.

Krem z alantoiną często jest wzbogacany innymi związkami czynnymi, np. dekspantenolem – organicznym związkiem chemicznym z grupy alkoholi wielowodorotlenowych. Głęboko wnika on w skórę, gdzie przekształca się w kwas pantotenowy, potrzebny w przypadku uszkodzeń i różnych chorób skóry.

Wskazaniami do stosowania tego typu preparatów są m.in. pielęgnacja skóry podrażnionej i wysuszonej, leczenie różnego rodzaju ran (otarć, niewielkich skaleczeń czy pęknięć skóry), oparzeń słonecznych oraz oparzeń po radioterapii i fototerapii, a także zapobieganie odparzeniom u niemowląt i nadmiernemu rogowaceniu skóry dłoni i stóp.