Nowotwory Neuroendokrynne NET rozwijają się z komórek neuroendokrynnych obecnych w całym organizmie. Najczęściej zmiany pojawiają się w jelicie cienkim (ok. 30% przypadków), jelicie grubym, odbytnicy, wyrostku robaczkowym, trzustce i żołądku. Niestety tego typu nowotwory latami mogą nie dawać charakterystycznych objawów. Szacuje się, że ponad połowa nowotworów NET wykrywana jest przypadkowo, podczas badań endoskopowych np. gastroskopii, kolonoskopii czy w trakcie przeprowadzanego zabiegu operacyjnego. 

Ok. 70% nowotworów NET występuje w obrębie przewodu pokarmowego, ale ich lokalizacja może być bardzo różna, dlatego warto poszerzać wiedzę na ich temat i uwrażliwiać na problem nie tylko pacjentów, ale także lekarzy różnych specjalizacji. Prawidłowo postawiona diagnoza na wczesnym etapie rozwoju choroby i wdrożenie odpowiedniego leczenia dają szansę na całkowite wyleczenie - mówi dr hab. Anna Sowa-Staszczak z Kliniki Endokrynologii Collegium Medicum UJ.

Nowotwory neuroendokrynne są rzadkością, zachorowalność wynosi od 2 do 5 przypadków na 100 tys. osób. Tak przynajmniej mówią statystyki, natomiast z sekcji zwłok wykrywa się guzy neuroendokrynne u 84 pacjentów na 100 000 mieszkańców. Oznacza to, że wiele osób nie leczy się z powodu nowotworów NET. Ryzyko wystąpienia choroby istnieje i trzeba się badać, zwłaszcza, gdy zaobserwujemy niecharakterystyczne objawy. Czyli jakie?

Nowotwory neuroendokrynne NET mogą dawać objawy przypominające schorzenia układu pokarmowego - np. wrzody żołądka, zespół jelita drażliwego, a nawet astmę oskrzelową. Bardzo długo pozostają w ukryciu, średnio czas ich wykrycia wynosi od 5 do 7 lat. 

Zebra i Światowy Dzień Świadomości Nowotworów Neuroendokrynnych

10 listopada przypada Światowy Dzień Świadomości Nowotworów Neuroendokrynnych. Z tej okazji już po raz 3. Klinika Endokrynologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie we współpracy z Miastem Kraków organizuje koncert charytatywny „Black or White?”, którego celem jest zwiększenie społecznej świadomości i pogłębienie wiedzy dotyczącej nowotworów NET. Obchodom święta towarzyszy znak zebry. Dlaczego właśnie zebry? Myśląc o zebrze ciężko nam jednoznacznie stwierdzić, czy jest czarna w białe pasy, czy może biała w czarne, tak samo trudno rozpoznać specyfikę nowotworu o podłożu neuroendokrynnym. 

Warto wiedzieć: Markery nowotworowe – rodzaje, normy. Kiedy oznaczyć markery nowotworowe?

Koncert „Black or White?” odbędzie się na gościnnej scenie krakowskiego Teatru Variété, już w sobotę 10 listopada o godz. 18.00. W trakcie jednego wieczoru przed publicznością zaprezentuje się szeroka gama artystów, m. in. aktorzy Teatru Muzycznego Roma, zespół Colour Voices, Akustyczna OpeRacja, tancerze Krakowskiej Akademii Tańca, Szkoły Tanga Argentyńskiego TangoVirri oraz Szkoły Tańca Pasja.

Koncert jest wydarzeniem charytatywnym. Całkowity dochód ze sprzedaży biletów zasili konto Fundacji na Rzecz Endokrynologii i Endokrynologii Onkologicznej „Pro Endocrinologia” Kliniki Endokrynologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie, wspierającej pacjentów cierpiących na nowotwory endokrynne. 

Rodzaje nowotworów neuroendokrynnych

• Rakowiaki - to najczęściej występujące guzy żołądkowo-jelitowo-trzustkowe. Najczęściej są nowotworami wyrostka robaczkowego, a ich wykrycie jest przypadkowe - najczęściej podczas zabiegu operacyjnego wykonywanego z innego powodu. Objawy tego nowotworu pojawiają się dopiero w jego zaawansowanej postaci (a jest to nowotwór złośliwy, dający przerzuty) i są to: zaczerwienienie skóry, biegunki, trudności w oddychaniu, astma lub świszczący oddech, zastoinowa niewydolność serca, kołatanie serca, bóle brzucha, obrzęki.
  
• Insulinoma (wyspiak) występuje u 17 proc. pacjentów. Wytwarza on w niekontrolowany sposób insulinę i może spowodować wystąpienie hipoglikemii. Jego objawy to najczęściej: bóle i zawroty głowy, zaburzenia koncentracji, widzenia, mowy, senność, silne uczucie głodu, wzmożona potliwość, niepokój i drażliwość.
  
• Gastrinoma to guz, który produkuje gastrynę prowadzącą do choroby wrzodowej. Najczęściej występuje w postaci wielu guzków w ścianie dwunastnicy lub jako jeden guz w trzustce. Jest to nowotwór złośliwy, dający przerzuty. O jego występowaniu może świadczyć uporczywa biegunka. Nierzadko występują także owrzodzenia w przełyku czy jelicie.
  
• Glukagonoma jest bardzo rzadkim nowotworem neuroendokrynnym (zaledwie 2 proc. pacjentów) występującym w trzustce. Pierwszym objawem choroby może być hiperglikemia. Poza tym może powodować: rumień martwiczy na skórze, bóle brzucha, nudności, biegunkę, szybką utratę masy ciała, anemię, zakrzepowe zapalenia żył głębokich i zatory tętnicy płucnej.
  
• VIP-oma występuje u 1 proc. chorych. Zmiana lokalizuje się w trzustce lub tkance zaotrzewnowej. Bardzo trudno ją wykryć, gdyż jedynym objawem jest uporczywa biegunka połączona z utratą potasu i dwuwęglanów. Może także dawać objawy w postaci braku wydzielania kwasu solnego lub zbyt małej ilości potasu we krwi.  
  
• Somatostatinoma to pojedynczy guz zlokalizowany w trzustce. Wydziela on hormon hamujący wydzielanie enzymów trawiennych. Tutaj również głównym objawem jest biegunka, a dodatkowo można wyróżnić: powiększenie pęcherzyka żółciowego i zaburzenia wchłaniania wapnia. Nazwa pochodzi od somatostatyny, czyli hormonu odpowiedzialnego za enzymy trawienne.