Zmiany na języku na ogół mają postać nalotu w jego środkowych i końcowych częściach, rzadziej plam. Poważniejsze dolegliwości związane są z nadżerkami, bólem bądź opuchlizną. Często zdarzają się również pleśniawki, afty oraz grzybice. Zmiana na języku wyglądająca jak wrzodziejący guz może świadczyć o raku języka.

Rodzaje zmian na języku

Wygląd ludzkiego języka mówi bardzo dużo o stanie organizmu. Zdrowa dieta, unikanie używek (głównie papierosów) oraz odpowiednia higiena jamy ustnej sprawia, że język jest różowy i lśniący. Zmiany na języku u dziecka w postaci czerwonych plam zazwyczaj wskazują na zakażenie grzybami z rodzaju Candida – szczególnie gdy dziecko przeszło przez długi okres antybiotykoterapii. Tego rodzaju zakażenie grzybicze przebiega z dużą bolesnością języka, a czasem ich jego twardnieniem. Plamy w kolorze truskawki mogą dodatkowo świadczyć o płonicy – atakującym dzieci najczęściej między 4 a 11 rokiem życia. Do zarażenia dochodzi drogą kropelkową przez paciorkowce Streptococcus pyogenes po kontakcie z osobą chorą na anginę.

Zarówno u maluchów jak i dorosłych zmiana na języku to pokłosie braku mikroelementów oraz witamin w diecie, a w szczególności kwasu foliowego, witamin z grupy B i żelaza. Z niedoborem żelaza związana jest anemia, która poza drobnymi, czerwonymi kropkami na języku, objawia się osłabieniem, wypadaniem włosów, bladą skórą, kołataniem serca, brakiem apetytu czy też zawrotami głowy. Kiedy zauważymy zmiany na języku do jakiego lekarza należy się udać? Najlepszym wyborem jest lekarz pierwszego kontaktu, który po rozpoznaniu może skierować pacjenta na dalsze badania.

Nalot na powierzchni języka zazwyczaj nie jest objawem groźnych chorób, a jedynie wynika z zaniedbania higieny jamy ustnej – zbyt krótkiego szczotkowania zębów, pojawienia się próchnicy, zalegania resztek pokarmowych lub zapominaniu o czyszczeniu języka. Typowy żółto-mleczny nalot przyczynia się do wydzielania nieprzyjemnego zapachu z ust, ponieważ kolonizują się na nim bakterie.

W sezonie jesienno-zimowym, gdy odporność organizmu drastycznie się obniża dochodzi do pojawienia się na języku pleśniawek i aft. Nalot w kolorze białym, któremu towarzyszy uczucie silnego pieczenia oraz bólu (przez co traci się apetyt) to pleśniawki. Cechą charakterystyczną jest delikatne krwawienie po każdej próbie starcia nalotu. Kiedy na języku lub na błonach śluzowych jamy ustnej pojawiają się niewielkie owrzodzenia z małym, białawym nalotem to znak utworzenia się afty. Są one najczęstszą i niegroźną dolegliwością, która pojawia się u człowieka. W niektórych przypadkach powstawaniu aft towarzyszy powiększenie węzłów chłonnych, obrzęk języka, co sprawia trudności w jedzeniu i mówieniu. Ich dokładna przyczyna nie została jak dotąd poznana. Wygląd języka mówi wiele o stanie całego organizmu. Gdy jest suchy i popękany wraz z mlecznym nalotem to prawdopodobnie jego właściciel jest odwodniony i powinien jak najszybciej uzupełnić niedobór elektrolitów we krwi. Nadżerki oraz pęcherzyki na języku mówią o infekcjach wirusowych, również tych przenoszonych drogą płciową. Najpoważniejszą zmianą na języku jest narośl w postaci guza, z której może wydobywać się ropa i nieprzyjemny zapach. Mowa o raku języka, którego większe prawdopodobieństwo pojawienia obserwuje się u alkoholików, palaczy oraz mężczyzn po 60 roku życia. Znamiona tego typu doprowadzić mogą do szczękościsku, problemów z przełykaniem oraz spadku masy ciała.

Jak dbać o zęby? Dowiesz się tego z filmu:

Leczenie zmian na języku

Po pojawieniu się jakikolwiek zmian na języku należy udać się na wizytę do lekarza ogólnego. Kiedy narośle, naloty i plamy wzbudzają zaniepokojenie lekarza, kieruje on swojego pacjenta na szczegółowe badania, w tym pobieranie wymazu z języka na posiew – badania mikrobiologiczne oraz biochemiczne. Ponadto należy wykonać pełną morfologię, aby wykluczyć choroby ogólnoustrojowe w tym cukrzycę, anemię oraz glikemię. Wyniki krwi mówią także wiele o niedoborze witamin oraz mikroskładników, co może wskazywać np. na kiłę lub niedobór witamin z grupy B.

W zależności od diagnozy zmiany na języku dziecka lub osoby dorosłej leczy się za pomocą antybiotyków, leków przeciwwirusowych oraz przeciwgrzybicznych. Profilaktyczne zaleca się częste płukanie jamy ustnej naparami ziołowymi np. z szałwii lub rumianku. Groźniejsze schorzenia mogą być leczone dermatologicznie oraz onkologicznie. Niekiedy leczenie przewlekłej choroby ogólnoustrojowej, zmiana diety bądź pozbycie się szkodliwych nawyków (palenie tytoniu) pomaga pozbyć się dokuczliwych i nieestetycznych zmian na powierzchni języka.