Ciśnienie jest wyższe w chwili, w której serce się kurczy i napełnia krwią tętnice. Wtedy mamy do czynienia z ciśnieniem skurczowym lub górnym. Z kolei kiedy serce rozkurcza się i obniża ciśnienie, jest to nazywane ciśnieniem rozkurczowym lub dolnym. Lekarz przeprowadzający pomiar ciśnienia najczęściej wykonuje go przy pomocy stetoskopu i ciśnieniomierza. Jeżeli jest ono zbyt wysokie, wskazuje to na nadciśnienie. Jest to choroba, która nieleczona może nieść ze sobą poważne konsekwencje dla układu sercowo-naczyniowego.

Zobacz także: Miażdżyca

Przyrządy do wykonania prawidłowego pomiaru ciśnienia

Skład ciśnieniomierza to: mankiet, który jest pompowany powietrzem, manometr (rtęciowy, sprężynowy lub elektroniczny) oraz ręczna pompka (poza ciśnieniomierzem elektronicznym). Wszystkie te elementy są połączone ze sobą gumowymi przewodami. Pomiar ciśnienia powietrza w mankiecie, który uciska tętnicę pozwala na uzyskanie wiarygodnej wartości ciśnienia krwi w organizmie.

Za pomocą stetoskopu lekarz obserwuje także wartość tętna podczas wypuszczania powietrza z mankietu. W momencie pierwszego dźwięku na manometrze pojawia się liczba odpowiadająca ciśnieniu skurczowemu, natomiast ostatni dźwięk oznacza ciśnienie rozkurczowe.

Nowoczesne ciśnieniomierze nie wymagają już jednak używania stetoskopu; są to przyrządy elektroniczne, które wykorzystują metodę oscylometryczną pomiaru. Jest to sposób polegający na pomiarze zmian ciśnienia w pompowanym mankiecie - są to zmiany wyczuwalne dzięki strumieniowi krwi pod mankietem, który powoduje jego drgania. Pulsujące falowanie tętnicy jest zatem podstawą pomiaru w ciśnieniomierzu elektronicznym.

Przebieg pomiaru ciśnienia

Mankiet ciśnieniomierza powinien zostać założony około 2-3 cm nad zgięciem łokcia. Poza tym powinny wchodzić pod niego dwa palce, jeżeli jest to niewykonalne, oznacza to, że opaska została zaciśnięta zbyt mocno.

Pomiar jest wykonywany w pozycji siedzącej, ręka jest lekko zgięta w łokciu i spoczywa na stole lub innym stałym podłożu mniej więcej na wysokości serca (nie może pozostawać w powietrzu). Sama opaska musi być założona bezpośrednio na skórę ramienia - pomiędzy ręką a opaską nie może być żadnego materiału, dlatego należy pamiętać o podwinięciu rękawa ubrania, które ma się na sobie. Podwinięty rękaw nie powinien również uciskać miejsca bezpośrednio nad opaską.

Po założeniu mankietu nie należy zmieniać pozycji ręki ani ruszać dłonią. Powinno się wygodnie usiąść, zrelaksować i nie rozmawiać w czasie pomiaru. Mankiet zostaje napompowany do wartości o 30 mmHg (milimetrów słupa rtęci) wyższej od spodziewanej wartości ciśnienia (prawidłowej lub dotychczas stwierdzanej). Jeżeli jest to trudne lub niemożliwe, wartość na słupku rtęci powinna wynosić ok. 210 mmHg.

W przypadku pierwszego pomiaru ciśnienia powinien on zostać wykonany na obu kończynach - zapisywany jest wyższa uzyskana wartość.

Warunki pomiaru ciśnienia

Pomiar ciśnienia nie może zostać wykonany w każdych okolicznościach. Należy pamiętać o następujących zasadach:

• pomiar powinien być wykonywany zawsze o tych samych porach i identycznych warunkach;
  
• przed pomiarem należy pozostać w spoczynku przez ok. 5-10 minut;
  
• nie należy mierzyć ciśnienia bezpośrednio po spożyciu posiłku, te dwie czynności musi dzielić co najmniej godzina;
  
• nie należy mierzyć ciśnienia zaraz po wypaleniu papierosa; należy odczekać co najmniej 30 minut;
  
• jeżeli regularnie zażywamy leki, pomiar powinien zostać wykonany przed ich zażyciem (najlepiej na czczo o poranku);
  
• pomiar zawsze powinien być wykonywany na tej samej ręce;
  
• należy wykonywać pomiar w cichym i spokojnym pomieszczeniu - unikać głośnej muzyki, włączonego telewizora itd., gdyż dźwięki mogą spowodować niespodziewany wzrost ciśnienia
  
• nie należy przed pomiarem spożywać herbaty ani kawy, gdyż są to oczywiście czynniki podwyższające ciśnienie krwi.

Prawidłowe wyniki pomiaru ciśnienia

Prawidłowe wyniki pomiaru ciśnienia są zależne od wieku badanej osoby, u osoby dorosłej idealna wartość to 120 mmHg (ciśnienie skurczowe) na 80 mmHg (ciśnienie rozkurczowe). U noworodka jest to 102/55 mmHg, z kolei u dziecka pomiędzy pierwszym a ósmym rokiem życia 110/75 mmHg.

Zobacz nasz film i dowiedz się jakie jest prawidłowe ciśnienie krwi

Nadciśnienie jest stwierdzane, kiedy wynik pomiaru przekracza 139/89 mmHg. Wyróżnia się trzy stopnie nadciśnienia:

• I stopień (łagodny) - 140-159/9-99 mmHg
  
• II stopień (umiarkowany) - 160-179/10-109 mmHg
  
• III stopień (ciężki) - 180/100 mmHg
  

Regularne pomiary ciśnienia krwi są ważne dla wczesnego rozpoznania nadciśnienia, które nieleczone może prowadzić do niewydolności serca, zawału, udaru oraz niewydolności nerek. Dzięki szybkiemu zdiagnozowaniu problemu lekarz będzie w stanie rozpocząć wskazaną terapię i dietę.

Poza tym regularne zażywanie leków może powodować hipotensję (zbyt niskie ciśnienie krwi). Jest to wynik poniżej wartości 100/60 mmHg. Szybkie rozpoznanie niedociśnienia również ma kluczowe znaczenie, ponieważ zbyt duże spadki ciśnienia mogą zaburzać krążenie mózgowe, powodować złe samopoczucie, a nawet zagrażać życiu.

No co zwrócić uwagę przy wyborze ciśnieniomierza? Dowiesz się tego z filmu: