U dzieci w pierwszych trzech miesiącach życia zapalenie płuc występuje zwykle po zarażeniu bakteriami od matki podczas porodu (zwykle gronkowcem, paciorkowcem, w tym pneumokokami). U dzieci do 5. roku życia najczęstszą przyczyną zapalenia płuc jest infekcja wirusowa. Inne powody wystąpienia zapalenia płuc to m.in. zachłyśnięcie, infekcja układu oddechowego, np. oskrzeli, wady wrodzone układu oddechowego i układu krążenia oraz bierne palenie i mukowiscydoza.

Objawy zapalenia płuc u dzieci i zapalenie płuc bezobjawowe

Objawy zapalenia płuc u dzieci zależą od przyczyny stanu zapalnego. Wirusowe zapalenie płuc u dzieci (przeważnie do 5. roku życia) może powodować:

• suchy kaszel,
  
• trudności w oddychaniu,
  
• ból w klatce piersiowej,
  
• brak apetytu,
  
• apatię,
  
• osłabienie,
  
• niepokój.
  

To zapalenie płuc bez gorączki, za to z możliwością wystąpienia sinicy (wywołanej niedotlenieniem organizmu przez trudności w oddychaniu), a także nagłych ataków duszności i bezdechów.

Wirusowe zapalenie płuc najczęściej wywołują rynowirusy, wirus grypy, adenowirusy, RSV (należący do rodziny Paramyxoviridae, rodzaju Pneumovirus) i koronawirusy.

Bakteryjne zapalenie płuc u dzieci daje bardziej wyraziste objawy, możliwa jest ostra reakcja organizmu na zakażenie bakteriami i wywołany przez nie stan zapalny. Mogą pojawić się dolegliwości, takie jak:

• gorączka – wzrost temperatury ciała powyżej 38 stopni Celsjusza,
  
• dreszcze i pocenie – związane z gorączką,
  
• suchy kaszel, który może przechodzić w kaszel mokry, gdy pojawia się wydzielina zalegająca w drogach oddechowych i jest odkrztuszana,
  
• duszność,
  
• ból w klatce piersiowej,
  
• osłabienie,
  
• brak apetytu,
  
• szmery w płucach.
  

Zachłystowe zapalenie płuc to także odmiana bakteryjnego zapalenia płuc u dzieci. Stan zapalny wywołują bakterie tlenowe lub beztlenowe, które rozwijają się w drogach oddechowych, w których na skutek zachłyśnięcia znalazły się fragmenty treści żołądkowej. U dzieci zachłystowe zapalenie płuc może być spowodowane m.in. porażeniem mózgowym, refluksem żołądkowo-przełykowym i upośledzeniem odruchu kaszlowego (częste u wcześniaków). Poza wymienionymi objawami mogą wystąpić też chrypka i świszczący oddech.

Objawy zapalenia płuc u niemowlaka w infekcji grzybiczej są podobne do symptomów zapalenia bakteryjnego. Mogą występować dolegliwości, takie jak:

• przyspieszenie oddechu,
  
• narastająca duszność,
  
• brak apetytu,
  
• osłabienie,
  
• apatia,
  
• podwyższone ciśnienie krwi,
  
• gorączka,
  
• suchy kaszel,
  
• czasem niedotlenienie objawiające się zasinieniem w okolicach ust i paluszków.
  

Za wystąpienie grzybiczego zapalenia płuc u niemowlaka najczęściej odpowiedzialny jest Pneumocystis jiroveci.

Atypowe zapalenie płuc u dzieci i młodzieży wywołuje bakteria Mycoplasma pneumoniae. Objawy mogą powoli narastać, a zwykle są to:

• suchy kaszel,
  
• podwyższenie temperatury ciała,
  
• ból gardła,
  
• bóle głowy,
  
• nudności i wymioty,
  
• czasem powiększenie węzłów chłonnych i bóle stawów,
  
• niekiedy wysypka skórna.
  

W przebiegu choroby występuje też świszczący oddech.

Zapalenie płuc u dzieci: leczenie szpitalne i domowe

Leczenie szpitalne zapalenia płuc u dzieci standardowo stosuje się u noworodków, niemowląt, a także u starszych dzieci, jeśli choroba ma ciążki przebieg lub występują trudności w oddychaniu. Leczenie opiera się na eliminacji przyczyn i łagodzeniu objawów.

Bakteryjne i zachłystowe zapalenie płuc leczy się antybiotykami. W tym drugim rodzaju konieczne jest także usunięcie treści żołądka z oskrzelików. Wirusowe zapalenie płuc polega głównie na łagodzeniu objawów – obniżaniu gorączki i ułatwianiu odksztuszania zalegającej w drogach oddechowych wydzieliny, we wczesnym stadium można zastosować również leki przeciwwirusowe.

Leczenie w domu zapalenia płuc u dziecka polega przede wszystkim na stosowaniu zaleconych przez lekarza środków, zapewnianiu dziecku komfortu i umożliwienie mu rekonwalescencji. Warto zadbać o regularne wietrzenie pokoju dziecka, nawilżanie powietrza w tym pomieszczeniu, a także o lekkostrawną dietę malca i odpowiednie nawadnianie.

Podczas domowego leczenia zalecana jest pozycja półleżąca dla dziecka, ponieważ pozwala ona na łatwiejszą ewakuację zalegającej w drogach oddechowych wydzieliny.