Zajady u dziecka mają formę bolesnej nadżerki, zlokalizowane są w kącikach ust. Powstają w wyniku działania bakterii lub grzybów. Powodują przede wszystkim ból podczas otwierania ust, w tym w czasie jedzenia. Czynników sprzyjających rozwojowi zajadów jest wiele, jednak głównym jest spadek odporności.

Czym są zajady?

Zajady stanowią stan zapalny kącika lub obu kącików ust. Mają formę sączącej się oraz bolesnej nadżerki. W miejscu zmiany chory odczuwa ból, mrowienie lub pieczenie. Na początku uszkodzona śluzówka krwawi, a następnie po kilku dniach pojawia się strup. Zajady powstają na tle grzybiczym, znacznie rzadziej bakteryjnym. Często pojawiają się u dzieci korzystających ze smoczka lub mających nawyk wkładania palców oraz różnych przedmiotów do buzi. Jeśli zajady u dziecka regularnie nawracają, należy udać się z nim do pediatry w celu rozpoznania przyczyny i wdrożenia leczenia. Po nieleczonych zmianach często zostają nieestetyczne blizny.

Zajady u dziecka – przyczyny

Przyczyn oraz czynników sprzyjających rozwojowi zajadów jest wiele. Do najważniejszych należą:

• nieprawidłowa higiena jamy ustnej,
• próchnica zębów,
• nieprawidłowa dieta,
• niedobory witamin A, C, E i B,
• niedobory pierwiastków, takich jak żelazo, cynk,
• nadmierne spożywanie słodyczy oraz słodkich produktów spożywczych,
• aparat ortodontyczny podrażniający błonę śluzową,
• nabyte lub wrodzone niedobory odporności,
• antybiotykoterapia (obniżająca odporność),
• stosowanie leków immunosupresyjnych,
• choroby zakaźne, np. świnka, cukrzyca,
• otyłość,
• alergia na nikiel,
• nadmierna aktywność fizyczna,
• przemęczenie,
• bezsenność,
• stres.

Co sprawdzi się na zajady u dziecka?

Zajady zazwyczaj znikają samoistnie po kilku dniach. Jeśli jednak tak się nie stanie, należy rozpocząć leczenie. W przeciwnym razie może zacząć sączyć się z nich krew, a niekiedy pozostają po nich nieestetyczne blizny. Jeśli u dziecka zmiany zapalne w kącikach ust często nawracają, konieczna jest konsultacja pediatryczna i wykonanie badań diagnostycznych.

Metoda leczenia zajadów u dzieci dobierana jest w zależności od przyczyny ich wystąpienia. Na rynku farmaceutycznym istnieje wiele preparatów dostępnych bez recepty, jednak w przypadku dziecka zawsze należy najpierw skonsultować się z lekarzem prowadzącym. Do najpopularniejszych i najskuteczniejszych środków na zajady należą maści zawierające wyciąg z kasztanowca, wąkroty azjatyckiej czy pantenol. W bardzo zaawansowanych stadiach lekarz zaleca stosowanie maści wykonanych na bazie sterydów. Jednak należy wówczas zachować szczególną ostrożność i być pod stałą kontrolą dermatologa. Do pozostałych środków farmaceutycznych stosowanych w leczeniu zajadów należą: maści z witaminą A, E oraz B2, maści o działaniu złuszczającym (np. z cynkiem), środki na bazie tranu o działaniu natłuszczającym, umożliwiającym regenerację błony śluzowej, preparaty zawierające kwas mlekowy lub kwas acetylosalicylowy.

Do domowych sposobów zwalczania zajadów zaliczamy: ograniczenie spożywania cukru oraz kawy (picie kawy przez dzieci nie jest zalecane przez lekarzy, gdyż może ona negatywnie wpłynąć na ogólny ich rozwój, w szczególności na układ krążenia), wzbogacenie diety w produkty bogate w witaminy A, E i B2, unikanie stresujących sytuacji, zaprzestanie korzystania ze wspólnych sztućców, ograniczenie nadmiernego wysiłku, wykonywanie okładów z miodu, ogórka, czosnku, aloesu, wody i octu, wyciągu z drzewa herbacianego oraz olejku lawendowego. Wszystkie te produkty mają działanie bakterio- i grzybobójcze oraz nawilżające, dzięki czemu przyspieszają proces regeneracyjny naruszonej błony śluzowej. Niekiedy zaleca się nakładanie na zajady pasty do zębów. Niektóre wymienione okłady, np. na bazie czosnku lub wody z octem, mogą powodować dyskomfort w postaci pieczenia, a dodatkowo podrażniają śluzówkę w jamie ustnej, dlatego każdy wykonywany okład winien być skonsultowany z lekarzem.

Zobacz film: Co na zajady?

Co na zajady u niemowląt?

Niemowlęta wymagają szczególnej pielęgnacji, dotyczy to również zajadów. Pierwszym krokiem podczas leczenia jest wyeliminowanie czynników sprzyjającym ich rozwojowi. Przykładowo odstawienie smoczka w celu zmniejszenia ślinienia się dziecka. Ważne również jest, aby uniemożliwić dziecku wkładanie zabawek do buzi, gdyż stanowią one źródło wielu bakterii oraz grzybów. Bezpieczną metodą leczenia farmakologicznego jest stosowanie maści, które zawierają takie substancje czynne, jak: ekstrakt z szałwii lekarskiej, cynk (działanie wysuszające oraz ściągające), witamina B2 oraz chlorheksydyna (działanie odkażające). Większość gotowych preparatów w aptekach przeznaczonych jest dla osób dorosłych lub dzieci powyżej 3 roku życia, dlatego przed zastosowaniem należy skonsultować się z pediatrą. Wówczas najczęściej zalecane jest zakupienie specjalnie przygotowanej maści.

Bibliografia

1. Jankowska G.L.: Zapalenie kącików ust. Specjalista radzi. Warszawa, 2017.

2. Zdrojewicz Z., Majewski J., Pająk J., Sycz R.: Język prawdę Ci powie, czyli język jako narzędzie diagnostyczne wielu chorób. Medycyna Rodzinna. Wrocław, 2017.