Przede wszystkim należy wiedzieć, że personel szpitalny jest prawnie zobligowany do informowania rodziców o wszystkich interwencjach medycznych, które są wykonywane u dziecka. Zapisy dotyczące zakresu tych czynności reguluje art. 21 ust. 2 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Zgodnie z nimi rodzic ma m. in. prawdo podjąć decyzję o tym, w którym tygodniu życia maluch może być szczepiony. Należy również pamiętać o prawach rodzących kobiet, które oparte są o Standardy Opieki Okołoporodowej.

Jakie zabiegi są wykonywane rutynowo tuż po urodzeniu dziecka?

Tuż po urodzeniu, oprócz mierzenia i ważenia, inwazyjnymi rutynowymi zabiegami – niebędącymi szczepieniami – są:

• podanie witaminy K w formie zastrzyku – jest to działanie profilaktyczne w celu ochrony dziecka przed HDN – chorobą hemolityczną noworodków, która może doprowadzić do krwotoku i zagrożenia życia lub śmierci w wyniku zakrztuszenia się własną krwią.
  
• Zabieg Credego – zakropienie oczu dziecka roztworem azotanu srebra; wykonywane jest m. in. w celu ochrony przed częstym u noworodków zapaleniem spojówek.
  

Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia w ciągu pierwszych chwil po urodzeniu w przypadku nie stwierdzenia przeciwwskazań, dziecko powinno zostać poddane szczepieniu przeciwko gruźlicy oraz wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW-B).

Jeżeli dziecko urodziło się chore lub poród przebiegał z komplikacjami, tuż po nim konieczne jest wykonanie dodatkowych badań, które uzależnione są od stanu zdrowia maleństwa, należą do nich m. in. badanie krwi czy echo serca.

Lekarz może namawiać do szczepień, ale nie ma prawa do nich zmuszać. Ponadto bardzo ważne jest, by pamiętać, aby w każdym przypadku pytać, w jakim celu personel medyczny zabiera dziecko matce.

Konsekwencje niepoddania dziecka zabiegom

Rezultatem niewyrażenia zgody na podstawowe zabiegi jest przede wszystkim narażenie dziecka na – zagrażające zdrowiu, prawidłowemu rozwojowi, a nawet życiu – choroby. Innym aspektem takiej sytuacji są również konsekwencje prawne. Zgodnie z prawem rodzice muszą wyrazić zgodę na szczepienie dziecka. W przypadku odmowy na wniosek inspekcji sanitarnej wojewoda może zastosować wobec nich grzywnę lub naganę. Jeżeli rodzice nie zaszczepią dziecka w terminie (zgodnym z kalendarzem szczepień) w ciągu 7. dni od tej daty otrzymują upomnienie i wezwanie do wykonania szczepień. Niezastosowanie się do tej procedury może spowodować nałożenie grzywny w wysokości 200-700 zł. Jej wysokość jest uzależniona m. in. od liczby niewykonanych szczepień.

Ponadto warto wiedzieć, że istnieją propozycje zmian prawnych zgłaszanych m. in. przez lekarzy, aby nieszczepione dzieci nie mogły uczęszczać do publicznych żłobków oraz przedszkoli.