Suplementacja witamin przez kobietę w ciąży powinna być zawsze konsultowana z lekarzem. Najważniejszą witaminą jest oczywiście kwas foliowy, który powinien być przyjmowany na co najmniej 3 miesiące przed planowaną ciążą. Jednak to nie wszystko, ponieważ przyszła mama potrzebuje również witaminy D, A, jodu i innych mikroelementów. Dieta powinna stanowić podstawowe źródło witamin w ciąży, jednak ze względu na zwiększone zapotrzebowanie w tym okresie, a często też współistniejące nudności i wymioty, suplementacja w ciąży jest bardzo istotna
Jakie witaminy przyjmować w ciąży?
Witamina D w ciąży odpowiada za prawidłową budowę i wzrost kości. Ma wpływ na przewodzenie impulsów nerwowych oraz kondycję mięśni. Odpowiada za rozwój układu odpornościowego u dziecka. Niedobór witaminy D powoduje słabą mineralizację kości i krzywicę, a także zwiększa ryzyko wystąpienia chorób autoimmunologicznych, cukrzycy typu I i nowotworów. W Polsce niedobór witaminy D jest powszechny wśród kobiet ciężarnych oraz noworodków. Dzienna dawka witaminy D3 w ciąży wynosi 800–1000 j.m. Suplementacja zalecana jest od początku drugiego trymestru aż do końca ciąży.
Kwas dokozaheksaenowy (DHA) w ciąży ma pozytywny wpływ na rozwój narządu wzroku oraz układu nerwowego u dziecka. To ważny składnik budulcowy komórek nerwowych, siatkówki oraz mózgu u płodu. W Polsce spożycie ryb jest na tyle niskie, że zalecana dzienna dawka DHA dla kobiet ciężarnych wynosi 500 mg. U ciężarnych zagrożonych przedwczesnym porodem zalecana jest suplementacja 1000 mg DHA dziennie.
Wśród witamin, jakie powinna suplementować każda kobieta w ciąży, jest kwas foliowy (folacyna, folina lub witamina B9). Ludzki organizm nie potrafi go wytwarzać, dlatego musi być dostarczany z produktami spożywczymi lub w formie suplementów diety. Odpowiada za prawidłowy rozwój komórek nerwowych oraz funkcjonowanie układu nerwowego, pokarmowego i płciowego. Jest niezbędny w syntezie DNA, dlatego jest szczególnie zalecany w pierwszych tygodniach ciąży, kiedy tworzą się nowe tkanki i organy. Suplementacja kwasu foliowego na 3 miesiące przed ciążą oraz przez cały pierwszy trymestr zmniejsza aż o 50–70% ryzyko wystąpienia wad wrodzonych, a zwłaszcza wad cewy nerwowej, czyli bezmózgowia i rozszczepu kręgosłupa. Dzienna dawka zapobiegająca wynosi 0,4 mg kwasu foliowego, a dla kobiet z rodzin, w których wystąpiły wady cewy nerwowej, dzienna dawka to 4 mg.
W ciąży ważne są nie tylko witaminy, ale także inne mikroelementy, takie jak jod. Zależy od niego prawidłowe funkcjonowanie tarczycy, która wytwarza hormony odpowiedzialne za rozwój mózgu i kości dziecka. Skrajny niedobór tych hormonów, wywołany brakiem jodu, może spowodować wady układu kostnego, ciężkie upośledzenie umysłowe płodu (kretynizm), przedwczesne odklejenie łożyska, a nawet poronienie. Najważniejsze jest dostarczanie odpowiedniej ilości jodu w pierwszych 13 tygodniach od zapłodnienia, kiedy płód nie ma własnej tarczycy i korzysta z hormonów dostarczanych przez organizm matki. Dzienna dawka jodu dla kobiety ciężarnej wynosi 200 mg.
Decyzję o tym, czy brać witaminy w ciąży, zawsze powinien podjąć lekarz. W przypadku gdy przyszła mama cierpi na anemię, może on przepisać żelazo oraz witaminy z grupy B. Na skurcze i skołatane nerwy pomoże magnez, a na obniżoną odporność – witamina C.
Suplementacja witamin przed zajście w ciążę
Już na kilka miesięcy przed ciążą należy rozpocząć suplementację kwasem foliowym. Do witamin, które należy stosować przez planowanym poczęciem, należy też witamina A. W ciąży nie powinna być ona suplementowana, ponieważ łatwo może zostać przedawkowana. Nadmiar witaminy A jest toksyczny dla płodu, powoduje rozwój chorób układu krążenia, wodogłowia, małogłowia i innych wrodzonych wad twarzoczaszki. Witamina A ma właściwości antyoksydacyjne i chroni przed rozwojem nowotworów. Odpowiada za prawidłowość procesów widzenia i jest niezbędna do wzrostu kości oraz powstawania zawiązków zębów u płodu. Powinien ją suplementować także przyszły tata, gdyż u mężczyzn witamina A usprawnia produkcję plemników.
Do witamin zalecanych dla planujących ciążę zalicza się również witaminę E, nazywaną witaminą płodności. Opóźnia ona procesy starzenia organizmu, w tym także komórek jajowych. Ma pozytywny wpływ na owulację i odpowiada za prawidłową budowę endometrium, czyli błony wyściełającej macicę. Witamina E wpływa na wydzielanie hormonu gonadotropowego stymulującego jajniki do produkcji hormonów i pełni ważną rolę w funkcjonowaniu układu płciowego kobiety.