Dzieci są szczególnie narażone na wirusowe zapalenie gardła ze względu na jeszcze nie do końca dojrzały układ immunologiczny, stąd niektóre z nich przechodzą je kilka, a nawet kilkanaście razy w ciągu roku. Dorosłe osoby tzw. przeziębienie atakuje głównie w okresie jesienno-zimowym.

Wirusowe zapalenie gardła – przyczyny

Wirusowe zapalenie gardła zwykle rozprzestrzenia się drogą kropelkową. Możliwe jest zarażenie się przez kontakt z wydzielinami innej chorej osoby. Dlatego też choroba bardzo szybko rozprzestrzenia się w skupiskach ludzi – zwłaszcza wśród dzieci np. w przedszkolach, w których bawią się tymi samymi zabawkami, często wkładając je do ust.

Mechanizm wirusowego zapalenia gardła polega na tym, że drobnoustroje najpierw wnikają do nabłonka znajdującego się w jamie nosowo-gardłowej, prowadząc do jego uszkodzenia. Błona śluzowa gardła jest szczególnie narażona na kontakt ze szkodliwymi patogenami. Wówczas układ immunologiczny organizmu produkuje tzw. mediatory zapalenia, których zadaniem jest walka z wirusami. Są to substancje, które powodują rozszerzenie naczyń krwionośnych i zwiększenie ich przepuszczalności. Jednocześnie to właśnie one odpowiadają za objawy stanu zapalnego, czyli: obrzęk, zaczerwienienie, bolesność i wydzielinę.

Wirusowe zapalenie gardła oznacza stan zapalny błony śluzowej gardła, ale infekcja może rozprzestrzenić się także na migdałki podniebienne.

Wirusowe zapalenie gardła – objawy

Niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z wirusowym zapaleniem gardła u dzieci czy u dorosłych, objawy są charakterystyczne dla samego stanu zapalnego. Najczęściej obejmują:

• ból gardła, któremu towarzyszy uczucie drapania,
  
• katar, który utrudnia oddychanie przez nos,
  
• suchy kaszel,
  
• powiększenie węzłów chłonnych,
  
• ból przy przełykaniu,
  
• brak apetytu,
  
• złe samopoczucie – ogólny stan osłabienia i zmęczenia,
  
• stany podgorączkowe i gorączka,
  
• zaczerwienienie i opuchlizna błony śluzowej gardła, którą pokrywa dodatkowo wydzielina.

Zazwyczaj infekcja rozwija się szybko, bezpośrednio po zakażeniu. Zdarza się jednak, że objawy mogą wystąpić dopiero po około sześciu dniach.

Jak leczyć wirusowe zapalenie gardła?

Choroba zazwyczaj trwa około tygodnia – jest to infekcja tzw. samoograniczająca się. Wirusowe zapalenia gardła u dzieci może mieć dłuższy przebieg, ponieważ ich układ immunologiczny nie jest w stanie sobie tak szybko z nią poradzić, jak w pełni wykształcony układ dorosłego człowieka.

Leczenie polega głównie na łagodzeniu objawów. Powszechne zastosowanie mają leki przeciwgorączkowe i przeciwzapalne o działaniu przeciwbólowym, np.: paracetamol czy ibuprofen (należy pamiętać o uważnym czytaniu ulotek dołączonych do leków). W leczeniu dorosłych można stosować także leki zawierające kwas salicylowy, ale nie należy podawać ich dzieciom. Na dolegliwości ze strony gardła wskazane są tabletki do ssania, które łagodzą ból i drapanie, zmniejszają podrażnienia i przyspieszają regenerację uszkodzonego nabłonka. 

Odkażające działanie mają też różnego rodzaju spraye, które stosuje się miejscowo na podrażnione gardło (można je nabyć w aptece bez recepty). Leczenie wirusowego zapalenia gardła można wspomóc też domowymi sposobami – zalecane jest płukanie gardła mieszankami ziołowymi o działaniu antybakteryjnym i przyspieszającym regenerację. Zamiast ziół można użyć dostępnych w aptece płynów odkażających. Sprawdzonym rozwiązaniem są też inhalacje parowe, np. wodą nasyconą solami mineralnymi lub wyciągiem z szałwii, rumianku bądź tymianku.

Jeżeli chodzi o zwiększone dawki witaminy C, które do tej pory traktowane były jako konieczne, w przypadku rozwijającej się infekcji, wśród specjalistów zdania są podzielone. Obecnie wiadomo, że witamina C u osób, które nie cierpią na jej niedobory, nie ma żadnego znaczenia dla długości infekcji i jej przebiegu.

Ostre wirusowe zapalenie gardła – czy stosować antybiotyk?

Jak wiadomo antybiotyk jest skutecznym lekiem w walce z bakteriami, a nie z wirusami, stąd też nie ma uzasadnionego powodu, aby stosować go w przypadku wirusowego zapalenia gardła. Zdarza się jednak, że niektóre osoby, nie będąc pewnymi podłoża infekcji, zażywają go profilaktycznie. Niestety antybiotyk stosowany bez konsultacji z lekarzem, a zwłaszcza jeżeli nie występuje taka konieczność, czyni więcej szkód niż pożytku. Przede wszystkim zaburza florę bakteryjną jamy ustnej, przyczyniając się do jej osłabienia i może doprowadzić do zakażenia grzybami. Antybiotyk należy stosować jedynie przy zapaleniu gardła o podłożu bakteryjnym.