Ultrasonografia (USG) tarczycy, umożliwia ocenę gruczołu pod kątem wielkości, położenia, kształtu i miąższu. Badanie USG tarczycy, dzięki zaawansowanym technologiom, wykrywa zmiany zapalne i ogniskowe, umożliwiając dokonanie pomiarów, a także ocenę (przy pomocy biopsji), czy zmiany te są łagodne, czy złośliwe. Krajowy Rejestr Nowotworów w Polsce informuje, że zmiany guzkowe występują u połowy populacji. Odnotowane zmiany są częste, jednak w większości mają charakter łagodny. Zatem, aby dowiedzieć się, w jakiej kondycji jest tarczyca, warto wykonać badanie USG tego gruczołu.

Badanie USG tarczycy – kto powinien je wykonać i dlaczego?

Najczęściej badanie USG tarczycy wykonywane jest u osób, u których na podstawie badań laboratoryjnych stwierdzono podejrzenie chorób tarczycy – niedoczynność, nadczynność, zapalenia. Ponadto czasami zdarza się tak, że zmiana ogniskowa zostaje wykryta przypadkowo podczas innych badań, np. tomografii komputerowej bądź rezonansu magnetycznego, wykonywanych w innym celu. Wtedy zadaniem USG tarczycy jest potwierdzenie, czy taka zmiana rzeczywiście znajduje się w gruczole. Wskazaniem do wykonania tego badania jest także powiększenie gruczołu bądź węzłów chłonnych. Skierowanie na badanie otrzyma także osoba, która wyczuwa guzek bądź wole guzkowe.

Ultrasonografia tarczycy wykonywana jest także u osób będących w grupie podwyższonego ryzyka zachorowania na nowotwór tarczycy, a także u poddawanych biopsji. Badanie pełni także funkcję kontrolną – łagodnych zmian ogniskowych i guzów, stanu po usunięciu tarczycy, a także podczas leczenia wola miąższowego.

USG tarczycy – przygotowanie do badania

Warto podkreślić, że najczęściej badanie USG tarczycy poprzedzone jest wywiadem i badaniami diagnostycznymi, np. sprawdzeniem poziomu hormonów tarczycy (TSH, T3 i T4). Jeśli zlecono już wykonanie badania USG tarczycy, warto na nie zabrać wcześniejsze wyniki innych badań, np. laboratoryjnych czy wcześniejszej USG tarczycy. W oparciu o poprzednie wyniki badań specjalista będzie mógł postawić dokładną diagnozę.

Badanie USG tarczycy samo w sobie nie wymaga specjalnego przygotowania.

Badanie USG tarczycy – na czym polega?

Badanie USG tarczycy jest badaniem bezbolesnym i bezinwazyjnym. Odbywa się w pozycji leżącej i polega na obrazowej ocenie gruczołu. Do posmarowanej specjalnym żelem szyi (do jej przedniej części) badający przykłada głowicę aparatu – dzięki temu na monitorze pojawia się pełen obraz tarczycy. W czasie badania specjalista ocenia, czy tarczyca ma odpowiednie położenie, wielkość płatów (długość, szerokość i grubość), echogeniczność i unaczynienie miąższu, a także echostrukturę. Analizuje się także, czy w obrazie widoczne są zwapnienia, oraz sprawdza się stan węzłów chłonnych.

Ile kosztuje badanie?

Ultrasonografia tarczycy to badanie, w którym dużą rolę odgrywa sprzęt specjalistyczny. Warto dowiedzieć się, czy w pracowni, w której wykonywane jest badanie, używane jest nowe urządzenie. To także od niego zależy, czy po badaniu osoba otrzyma precyzyjny wynik. Oczywiście cena badania zależna jest także od umiejętności i kwalifikacji specjalisty, który je wykonuje. Jeśli jednak komuś zależy na rzetelnie wykonanym badaniu, nie warto w tej kwestii oszczędzać. Dlatego przy podjęciu decyzji o miejscu wykonania USG tarczycy nie należy kierować się tylko ceną – lepiej sprawdzić rok produkcji i markę aparatu, a także kwalifikacje lekarza. Warto tak zrobić dla swojego zdrowia. Dobre badanie umożliwia podjęcie szybkiego leczenia.

Wyniki USG tarczycy

Jak podaje Polskie Towarzystwo Ultrasonograficzne, prawidłowe wyniki USG tarczycy stwierdzane są, gdy położenie, wymiary płatów, echogeniczność miąższu, echostruktura, unaczynienie miąższu, a także wielkość, liczba, kształt i echostruktura węzłów chłonnych są prawidłowe (źródło). Ponadto prawidłowy wynik badania wykazuje równe granice, brak zmian ogniskowych i zwapnień. Dodatkowo objętość tarczycy ma swoje normy: u kobiet nie powinna przekraczać 20 ml, a u mężczyzn – 25 ml.

Nieprawidłowy obraz (wynik) badania USG sugeruje zmiany towarzyszące większości chorób tarczycy, np. powiększenie gruczołu ponad wskazane normy umożliwia postawienie diagnozy, w której stwierdza się wystąpienie wola. Dodatkowo, jeśli miąższ tarczycy jest niejednorodny bądź hipoechogeniczny, świadczy to o zapaleniu tarczycy. Natomiast jeśli podczas badania USG któraś część tarczycy jest obszarem bezechowym, może to sugerować torbiel bądź cystę tego gruczołu. Zmiany mające charakter rozsiany występują głównie w autoimmunologicznych chorobach tarczycy, takich jak: choroba Hashimoto czy Gravesa-Basedowa.

Odbiegające od normy wyniki badania USG tarczycy to takie, w których występują zmiany ogniskowe i guzki. Warto podkreślić, że badanie może wykryć zmiany w strukturze, jednak na podstawie widzianego na monitorze obrazu nie można w 100% określić, czy zmiana jest łagodna, czy złośliwa. Monitorując złośliwe zmiany, na USG tarczycy widoczne będą nieregularne krawędzie guza, przerzuty, nacieki na sąsiadujące tkanki, a także – jeśli to nowotwór rdzeniasty bądź brodawkowaty – uwidocznią się zwapnienia (chociaż obecność zwapnień nie oznacza pewnej obecności nowotworu). W takich przypadkach podczas badania USG tarczycy wykonuje się dodatkowo biopsję celowaną, która ma za zadanie ocenić charakter zmiany.