Trądzik zaskórnikowo-grudkowy powstaje z zaskórników, czyli zmian skórnych wynikających z zatkania ujścia gruczołów łojowych i zatrzymania wewnątrz nadmiaru łoju. Ujście sebum blokuje też zrogowaciały naskórek. Trądzik zaskórnikowo-grudkowy to białe lub brązowe malutkie grudki, guzki lub krostki występujące zwłaszcza na twarzy.
Przyczyny trądziku zaskórnikowo-grudkowego bezpośrednie i pośrednie
Zaskórniki najczęściej mają postać małych białych grudek – gdy są zamknięte, lub grudek brązowych lub czarnych – zaskórniki otwarte. W powstałych zmianach skórnych rozwija się często stan zapalny, ulegają one otorbieniu i stają się ropne.
Bezpośrednią przyczyną powstawania zaskórników i rozwoju z nich trądziku grudkowo-zakórnikowego jest zbyt duże wydzielanie łoju przez skórę i nadmierne złuszczanie naskórka. Pory zostają zablokowane i kumulują się w nich sebum i martwy naskórek, sprzyjając rozwojowi bakterii.
Zaskórniki mogą przybrać postać grudek i krostek, a skóra w miejscu ich występowania często jest zaczerwieniona. Zaskórniki zamknięte to takie, w których ujścia gruczołów łojowych są niewidoczne. W nich także rozwija się stan zapalny, tworząc trądzik zaskórnikowy zamknięty. Zaskórniki otwarte wyglądają jak małe brązowe lub czarne punkty na skórze.
Pośrednio przyczyny trądziku zaskórnikowego to czynniki powodujące nadmierne wydzielanie łoju i rogowacenie naskórka. Najczęściej są to zaburzenia hormonalne, występujące przeważnie u osób w okresie dojrzewania (częściej u mężczyzn niż u kobiet), a czasem też u dorosłych.
Uważa się, że wydzielanie sebum mogą zwiększać niektóre produkty, takie jak ostre przyprawy, czekolada, orzeszki ziemne, dania tłuste oraz słodycze. Jeśli objawy trądziku nasilają się po zjedzeniu któregoś z produktów z tej grupy, należy wykluczyć te produkty z jadłospisu.
Trądzik zaskórnikowy: domowe sposoby i pielęgnacja skóry trądzikowej
W leczeniu trądziku zaskórnikowego kluczowa jest pielęgnacja cery. Właściwe oczyszczanie, złuszczanie i nawilżanie skóry twarzy przyspiesza leczenie trądziku zaskórnikowego i zmniejsza ryzyko powstania blizn i przebarwień.
Oczyszczanie i złuszczanie skóry powinno być wykonywane przy użyciu dedykowanych skórze problematycznej kosmetyków i preparatów aptecznych. Zamiast peelingów z drobinkami, które mogą zaostrzać stan zapalny i powodować powstawanie kolejnych pryszczy, lepiej używać peelingów enzymatycznych, które nie wymagają pocierania twarzy. Należy też używać żelu do mycia twarzy lub pianki o właściwościach antybakteryjnych, ściągających i regulujących wydzielanie sebum. Bardzo ważne jest także stosowanie toników, które przywracają skórze naturalne pH i także mogą zawierać składniki normalizujące wydzielanie łoju.
Domowe sposoby na trądzik zaskórnikowy polegają na stosowaniu w pielęgnacji naparów ziołowych i olejków, m.in. olejku z drzewa herbacianego czy olejku lawendowego – mają one właściwości antybakteryjne, przeciwzapalne i ściągające. Napary można wykonywać m.in. z rumianku, szałwii, nagietka, skrzypu czy kory brzozy. Ostudzonym naparem należy przemywać twarz dwa razy dziennie, przygotowując co rano świeżą porcję płynu.
Kremy i maści na trądzik zaskórnikowy najlepiej kupować w aptece, ponieważ zwykle są bardziej skuteczne niż produkty drogeryjne. Miejscowo przeważnie stosuje się także kosmetyki zalecone przez dermatologa.
Mimo że skóra z trądzikiem zaskórnikowym wydziela duże ilości łoju, potrzebuje także nawilżenia. Notorycznie przesuszana może wydzielać sebum jeszcze bardziej.
Trądzik zaskórnikowy: leczenie u dermatologa i kosmetyczki
Regularne złuszczanie martwego naskórka i oczyszczanie twarzy można bezpiecznie wykonywać u wykwalifikowanej kosmetyczki. Najpierw usuwa ona zaskórniki otwarte, potem zamknięte, a następnie prosaki i zmiany ropne. Zabieg oczyszczania twarzy powinien być wykonywany sterylnymi narzędziami i z zachowaniem zasad higieny. W gabinecie kosmetycznym na trądzik grudkowo-zaskórnikowy można wykonać peelingi chemiczne, zabiegi dotleniające skórę i ją odżywiające (np. oksybrazję), a także zabiegi regulujące pracę gruczołów łojowych (maseczki na twarz z dodatkiem glinki zielonej, białej lub alg morskich).
Trądzik zaskórnikowy u dermatologa leczy się miejscowo, a w niektórych przypadkach także ogólnie. Do stosowania miejscowego zazwyczaj używa się preparatów z kwasem salicylowym i nadtlenkiem benzoilu, które mają działanie przeciwzapalne, złuszczające i ściągające, a także retinoidów, czyli pochodnych witaminy A. Na zmiany skórne można nanosić także pastę cynkową i kremy lub maści z łagodzącymi składnikami takimi jak d-pantenol czy alantoina. Na stany zapalne miejscowo można stosować antybiotyki, jeśli lekarz tak zaleci.
W ciężkich przypadkach lekarz może zalecić kurację izotretynoiną, substancją zmniejszającą aktywność gruczołów łojowych i działającą przeciwzapalnie. Tak jak podczas leczenia innymi pochodnymi witaminy A, tak podczas zażywania izotretynoiny nie należy wystawiać skóry na działanie promieni słonecznych.
U młodych kobiet trądzik zaskórnikowy bywa leczony przy pomocy tabletek antykoncepcyjnych.