Szyjka macicy jest niemal całkowicie zamknięta. Umożliwia wypływanie krwi menstruacyjnej na zewnątrz i daje możliwość przedostania się nasienia do wewnątrz, przez co dochodzi do zapłodnienia. Przyszłe matki doświadczają różnych zmian w organizmie, które wpływają także na kształt szyjki macicy w ciąży.

Szyjka macicy w ciąży – jaką odgrywa rolę?

Szyjka macicy stanowi odcinek łączący pochwę z macicą. Jej funkcje, poza możliwością dostania się do macicy spermy i ujścia dla krwi menstruacyjnej, skupiają się na ochronie płodu w trakcie ciąży. Kształt szyjki ma zapobiegać ryzyku przedwczesnego wydalenia płodu. U kobiety, która nie jest w ciąży, szyjka macicy ma długość od 3 do 5 cm, ale jej kształt i twardość zmieniają się w zależności od dnia cyklu miesięcznego, w trakcie którego może stać się bardziej miękka, a nawet nieco obrzmiała. Szyjka macicy może być całkowicie zamknięta lub delikatnie otwarta. Cykl reguluje również wydzielany przez nią śluz. Zmiany w obrębie szyjki macicy związane z cyklem można zaobserwować, stosując badanie palpacyjne (dotykowe), które wykonuje się samodzielnie.

Szyjka macicy we wczesnej ciąży

Jeżeli dojdzie do zapłodnienia, organizm kobiety zaczyna się zmieniać, przygotowując się do porodu. Zmiany są widoczne również w obrębie szyjki macicy, która po zapłodnieniu zasklepia się i zaczyna ją wypełniać śluz, który stanowi ochronę płodu przed ewentualnym wtargnięciem niepożądanych bakterii. Zamknięcie szyjki jest niezbędne również jako przeciwdziałanie niechcianemu wydaleniu płodu przez organizm.

Jeżeli ciąża przebiega prawidłowo, szyjka macicy niemal do końca jest twarda i długa. Po zasklepieniu jej ujścia tzw. czopem śluzowym kolejne zmiany w jej obrębie pojawiają się dopiero w okolicy trzeciego trymestru.

Długość szyjki macicy w ciąży – normy

Za normę długości szyjki macicy uznaje się wartość około 3 cm (prawidłowa szyjka macicy powinna mieć minimalnie 2,5 cm). Również w ciąży powinna się ona zamykać w przedziale od 3 do 5 cm. Krótsza szyjka macicy oznacza jej niewydolność w ciąży i konieczność przywrócenia jej długości odpowiednimi zabiegami.

Długość szyjki macicy zawsze powinien badać ginekolog podczas wizyty. Można ją dokładnie określić w trakcie badania USG. Kontrola jest niezbędna, ponieważ, jeśli do skrócenia szyjki macicy dochodzi w drugim lub trzecim trymestrze, zwiększa się ryzyko przedwczesnego porodu i poronienia. Jeżeli kobieta w ciąży ma już za sobą poronienia bądź przedwczesny poród, wówczas powinna dbać o regularne badania.

Poza długością ważne kryterium stanowi także twardość mięśni szyjki macicy oraz jej szczelność. Lekarz zleca zazwyczaj jej badanie około 23 tygodnia, ponieważ jest to okres, w którym może dojść do pierwszych poważnych odkształceń. Jeżeli wielkość szyjki macicy i jej stan były prawidłowe w 20 tygodniu ciąży, nie oznacza to, że tak samo będzie w 23 tygodniu, dlatego niezbędna jest kontrola. Zmiany w drogach rodnych w okresie między 27 a 40 tygodniem są normalne. Może się zdarzyć, że na przykład w 34 tygodniu długość szyjki macicy będzie mniejsza niż 2,5 cm i nie musi być to stan alarmujący. Na jej kształt wpływają również czynniki osobnicze, dlatego decyzja o dalszym postępowaniu należy od lekarza.

Miękka szyjka macicy w ciąży

W prawidłowej ciąży szyjka macicy powinna zacząć się skracać i spulchniać w trzecim trymestrze. Ostatnim etapem jest jej rozwarcie, które skutkuje wydaleniem czopu śluzowego. Jest to etap, w którym ciało kobiety zaczyna przygotowania do porodu, który rozpocznie się w krótkim czasie lub już się rozpoczął. W ten sposób zostanie udrożniona droga przyjścia dziecka na świat.

Skracanie szyjki macicy w ciąży jako ryzyko przedwczesnego porodu

W drugim i trzecim trymestrze ciąży może dojść do przedwczesnego skracania się szyjki macicy pod wpływem rosnącego i napierającego płodu. Staje się ona jednocześnie miękka, a przez to słabsza. Stan ten można łatwo rozpoznać, ponieważ zazwyczaj pojawiają się wtedy również skurcze, bóle kręgosłupa i plamienia.

Jeżeli do takiej sytuacji dojdzie przed 32 tygodniem ciąży, ryzyko przedwczesnego porodu stanowi niebezpieczeństwo dla dziecka, którego narządy nie są jeszcze do końca rozwinięte. Wczesne wykrycie skrócenia szyjki macicy często pomaga wdrożyć działania zapobiegające przedwczesnemu porodowi.

Na skrócenie szyjki macicy, poza wielkością i wagą dziecka, wpływają także jej urazy, wady wrodzone czy zmiany hormonalne. Może do niego dojść, jeżeli w przeszłości przeprowadzany był zabieg łyżeczkowania.