Śródmiąższowe zapalenia płuc charakteryzują się tym, że prowadzą do uszkodzenia struktury pęcherzyków płucnych i budowy tkanki płucnej. Dochodzi wówczas do zaburzeń wentylacji i wymiany gazowej. Chorobie towarzyszy upośledzenie wymiany gazowej, efektem czego w niektórych sytuacjach konieczne jest zastosowanie wentylacji mechanicznej.

Przyczyny i objawy śródmiąższowego zapalenia płuc

Do zachorowań na śródmiąższowe zapalenie płuc przyczyniają się:

• obniżenie odporności, spowodowane np. stosowaniem leków hamujących układ immunologiczny lub wirusem HIV,
  
• choroby ziarniniakowe,
  
• choroby kości, np. reumatoidalne zapalenie stawów,
  
• układowe zapalenia naczyń,
  
• narażenie na kontakt z toksycznymi substancjami,
  
• palenie tytoniu,
  
• zakażenia wirusowe,
  
• infekcje bakteryjne.
  

Śródmiąższowe zapalenie płuc może też mieć charakter idiopatyczny, co oznacza, że jego przyczyny nie da się ustalić Przyczyną tego typu zapaleń płuc u dzieci mogą być infekcje.

Objawy śródmiąższowego zapalenia płuc towarzyszą także innym chorobom, przez co często dochodzi do pomyłek w diagnozie.

Do objawów śródmiąższowego zapalenia płuc należą:

• suchy, męczący kaszel,
  
• nagromadzenie płynu w płucach,
  
• zmiany osłuchowe
  
• duszności – początkowo tylko podczas wysiłku, później także w trakcie spoczynku,
  
• przyspieszony, świszczący oddech,
  
• utrata apetytu,
  
• osłabienie organizmu.
  

Rodzaje śródmiąższowego zapalenia płuc

Wyróżnia się kilka postaci śródmiąższowego zapalenia płuc. Ich objawy mogą się różnić, ale we wszystkich występuje suchy kaszel i duszności.

Pierwszą z nich jest idiopatyczne włóknienie płuc. Polega ono na patologicznym gromadzeniu się w płucach komórek tkanki łącznej. Średni wiek rozpoznania tego rodzaju schorzenia to 66 lat, częściej dotyka mężczyzn niż kobiet. Czasami przy idiopatycznym włóknieniu płuc występują utrata masy ciała, osłabienie i palce pałeczkowate. Choroba objawia się też przyspieszonym, płytkim oddechem. W niektórych przypadkach jej przebieg jest stabilny, w innych schorzenie powoduje nagłą utratę czynności płuc. Występujące niekiedy ostre zaostrzenia mogą skończyć się śmiercią. Słyszalne są zmiany osłuchowe

Niespecyficzne śródmiąższowe zapalenie płuc dotyka w równym stopniu obu płci, może pojawiać się także u dzieci. Oprócz kaszlu i duszności może mu towarzyszyć wysoka temperatura. Rokowania przy niespecyficznym śródmiąższowym zapaleniu płuc są lepsze niż przy idiopatycznym włóknieniu płuc.

Przebieg kryptogennego organizującego się zapalenia płuc przypomina grypę, pojawia się też wzrost temperatury, osłabienie organizmu, utrata apetytu i masy ciała.

Objawy ostrego śródmiąższowego zapalenia płuc również przypominają grypę, ale mają one znacznie gwałtowniejszy przebieg. Oprócz tego chory ma przyspieszony oddech i czynność serca, pojawia się też sinica. Przy szybko postępującej niewydolności płuc może być konieczne wspomaganie oddychania.

Diagnostyka i leczenie śródmiąższowego zapalenia płuc

By postawić diagnozę, na początku konieczne jest przeprowadzenie wywiadu lekarskiego oraz badania fizykalnego. Dla lekarza istotne są przyjmowane wcześniej leki, narażenie na kontakt z pyłami i alergenami oraz objawy dodatkowe, takie jak zaczerwienienie skóry, zapalenia stawów czy suchość śluzówek. Następnie wykonuje się szereg badań: zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej (RTG), tomografię komputerową (TK). Często jednak bywają one niejednoznaczne, dlatego dla potwierdzenia diagnozy wykonuje się biopsję – czyli pobranie fragmentu tkanki płucnej do badania histopatologicznego. Dodatkowo można przeprowadzić badania czynnościowe układu oddechowego, gazometrię krwi tętniczej, badanie popłuczyn oskrzelowo płucnych (BAL). Ze względu na duże podobieństwa do innych chorób, konieczne jest wykluczenie atypowego zapalenia płuc (którego przyczyną mogą być bakterie i grzyby), mukowiscydozy, gruźlicy oraz refluksu żołądkowo-przełykowego.

W leczeniu idiopatycznego włóknienia płuc stosuje się pirfenidon i nintedanib. Oba leki wykazują właściwości hamujące wzrost patologicznych tkanek. W pozostałych postaciach śródmiąższowego zapalenia płuc stosuje się m.in. glikokortykosteroidy. Gdy istnieje ryzyko nadkażenia bakteryjnego, podaje się choremu antybiotyki. Istotne jest także leczenie objawowe choroby, w którym wykorzystuje się tlenoterapię oraz rehabilitację, m.in. ćwiczenia oddechowe.