Sauna służy łagodzeniu drobnych dolegliwości, a przede wszystkim jest skuteczną metodą profilaktyki wielu chorób. Zasadniczo przeznaczona jest dla osób zdrowych (bez aktywnych objawów chorobowych). Wykorzystanie sauny w celach leczniczych warto skonsultować z lekarzem.

Rodzaje sauny

Sauny różnią się między sobą panującą w nich temperaturą i wilgotnością powietrza.

Najpopularniejsze rodzaje saun to:

• sauna sucha (sauna fińska) – panuje w niej najwyższa temperatura (85–110°C) i najniższa wilgotność powietrza (5–15%); zbudowana jest z drewna, a ogrzewana elektrycznym piecem wyłożonym kamieniami,
  
• sauna parowa (łaźnia rzymska) – stosunkowo niskiej temperaturze (40–60°C) towarzyszy wilgotność powietrza, która osiąga nawet 100%; pomieszczenie wyłożone jest płytkami ceramicznymi, tworzywem sztucznym lub hartowanym szkłem; temperatura i wilgotność powietrza regulowane są z użyciem generatora pary umieszczonego przy podłodze,
  
• sauna na podczerwień (infrared) – źródło ciepła stanowią promienniki podczerwone, które nagrzewają pomieszczenie do 50–60°C przy wilgotności ok. 25%,
  
• bania (sauna rosyjska) – tradycyjny piec opalany drewnem ogrzewa kamienie, więc w pomieszczeniu przypominającym drewnianą chatę panuje temperatura 80–120°C; kamienie polewa się wodą, a wilgotność powietrza osiąga około 60%.
  

Sauny znajdują się zwykle przy pływalniach, siłowniach, centrach sportowych i rekreacyjnych, spa, hotelach, ośrodkach wczasowych. Ostatnio dużą popularność zyskują sauny ogrodowe, czyli wolnostojące drewniane domki saunowe. Jest to praktyczne rozwiązanie dla osób, które chcą mieć własną saunę, ale nie dysponują pomieszczeniem na nią.

Jak korzystać z sauny?

Z sauny najlepiej korzystać 2 razy w tygodniu (maksymalnie – 3). Nie należy wchodzić do sauny z pustym żołądkiem (ze względu na niebezpieczeństwo omdlenia) ani po obfitym posiłku. Tuż przed i po zabiegu niewskazany jest wysiłek fizyczny oraz spożywanie alkoholu. Dobrze jest za to wypić przed wejściem do sauny dużo wody, by organizm miał co wypocić.

Przed zabiegiem należy się umyć i wytrzeć do sucha, co ułatwia pracę gruczołom potowym. Do sauny wchodzi się bez obuwia i, o ile to możliwe, nago. Kostium czy ręcznik zakłócają proces wymiany ciepła. Należy także zdjąć biżuterię – rozgrzana może spowodować poparzenia skóry.

Pobyt w saunie suchej powinien trwać około 10–15 minut, w parowej – około 15–20 minut, infrared – do 30 minut. By przyzwyczajać ciało do wysokiej temperatury, sesję rozpoczyna się na najniższym poziomie. Z czasem można przesiadać się na wyższe ławki. Warto przyjąć wygodną, relaksującą pozycję – siedzącą lub leżącą. By pot nie wsiąkał w drewno, w saunie suchej pod ciało podkłada się ręcznik.

Podczas zabiegu najlepiej jest oddychać przez nos. Jeśli inni użytkownicy wyrażają na to zgodę, w suchej saunie kamienie można polać wodą z dodatkiem olejków aromatycznych, które służą inhalacji i działają odprężająco.

Saunę należy opuścić po upływie wskazanego czasu (lub wcześniej, w przypadku wystąpienia objawów przegrzania – nasilonego bicia serca, zawrotów głowy, osłabienia). Warto wyjść na chłodne, świeże powietrze. Zaleca się przy tym nieforsowne ćwiczenia, np. trucht. Następnie ciało należy schłodzić wodą o temperaturze 12–20°C. Dobrze jest także zastosować naprzemiennie zimny i gorący prysznic. Należy uzupełnić wypocone płyny (w saunie traci się ich około 0,5–1,5 l), najlepiej wodą lub świeżymi sokami.

Sesję można powtórzyć do 3 razy pod rząd. Po ostatnim zabiegu warto nawilżyć i odżywić skórę, która w tym momencie bardzo dobrze wchłania kosmetyki. Po saunie zalecany jest co najmniej półgodzinny odpoczynek. Biologiczną odnowę organizmu doskonale wspomaga sen.

Zalety sauny

Seans w saunie rozgrzewa skórę i podnosi temperaturę ciała. Następuje intensywne pocenie się. Proces ten przerywa się wychłodzeniem organizmu. Procedura ta wywołuje wiele efektów prozdrowotnych:

• lekka hipertermia przyspiesza produkcję leukocytów, które niszczą wirusy i bakterie,
  
• z potem z organizmu wydalane są toksyny,
  
• odblokowanie gruczołów łojowych sprzyja usunięciu nadmiaru sebum,
  
• zmiany temperatury powodują poprawę ukrwienia i regulacji naczyniowej,
  
• ciepło rozluźnia mięśnie, działa korzystnie na bóle reumatyczne i nerwobóle,
  
• zabieg pobudza przemianę materii i pomaga pozbyć się nadmiaru wody z organizmu,
  
• rozgrzanie sprzyja produkcji endorfin odpowiedzialnych za dobre samopoczucie.
  

Po konsultacji lekarskiej z sauny korzyści czerpać mogą osoby cierpiące na astmę oskrzelową, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc i nawracające infekcje górnych dróg oddechowych.

Przeciwwskazania do korzystania z sauny

Korzystanie z sauny jest niewskazane w objawowej fazie infekcji i innych chorób górnych dróg oddechowych. Zabieg może wtedy pogorszyć stan zdrowia. Sauna jest za to pomocna w okresie rekonwalescencji.

Z sauny nie mogą korzystać osoby z niewydolnością krążenia, chorobami serca, żylakami i cerą naczynkową. Przeciwwskazaniem są również nowotwory, cukrzyca, nadczynność tarczycy, schorzenia nerek, wątroby, padaczka, a także przebyte niedawno zabiegi chirurgiczne. Zarówno ze względów zdrowotnych, jak i higienicznych do sauny nie powinny chodzić osoby z chorobami zakaźnymi i chorobami skóry.

Odradza się saunę kobietom w czasie menstruacji, kobietom w ciąży, matkom karmiącym oraz dzieciom poniżej 3. roku życia.