Rybia łuska - choroba

Istnieje, co najmniej 20 różnych rodzajów rybiej łuski. Najczęściej spotykane odmiany to: zwykła rybia łuska (występująca głównie u dzieci), rybia łuska o dziedziczeniu recesywnym (nasilająca się z wiekiem i współistniejąca między innymi z zaburzeniami wzroku, narządu ruchu, słuchu), a także erytrodemia ichtiotyczna z odmiana pęcherzową oraz rybia łuska jeżasta. Rybia łuska może mieć również ciężki przebieg, zwłaszcza u dzieci, np. rybia łuska lamelarna (to przykład rybiej łuski wrodzonej, gdzie objawy choroby widoczne są już w pierwszych miesiącach życia i nie mają skłonności do samoistnego ustępowania) oraz rybia łuska płodowa (dziecko rodzi się z nasilonymi nawarstwieniami naskórka wraz ze współtowarzyszącymi zaburzeniami ze strony innych układów oraz kończyn, często dzieci umierają zaraz po urodzeniu).

Niektóre typy rybiej łuski są dziedziczone, a inne -nabywane w okresie dorosłości. Większość przypadków ma podłoże genetyczne i trwa całe życie. Pomimo że stosowanie leków działających miejscowo i codzienna pielęgnacja są ważnym elementem leczenia objawów rybiej łuski, nie można jej skutecznie zapobiec.

Rybia łuska często rozwija się w przebiegu następujących chorób:

• niedoczynność tarczycy,
  
• choroba nerek,
  
• sarkoidoza,
  
• ziarnica złośliwa - rzadkie typy nowotworów,
  
• zakażenia HIV.
  

Niektóre leki mogą powodować objawy rybiej łuski, w tym grupa leków podawanych w terapii nowotworowej, takich jak inhibitory kinaz białkowych czy inhibitory proteazy (grupa leków wykorzystywanych w leczeniu zakażeń HIV), oraz kwas nikotynowy stosowany w leczeniu wysokiego poziomu cholesterolu.

Objawy charakterystyczne zależą od konkretnej postaci rybiej łuski. Najczęstsze to sucha, łuszcząca się skóra (barwy białej, żółtej lub brązowej), zaczerwienienia, pęcherze lub nadmierne rogowacenie skóry. Ponadto mogą wystąpić: swędzenie, wyprysk czy wysypka.

• brzuch,
  
• klatka piersiowa,
  
• plecy,
  
• pośladki,
  
• dłonie i stopy,
  
• stawy łokciowe i kolanowe,
  
• twarz i skóra głowy.

• przegrzanie organizmu - nadmierne zrogowacenie na skórze może zaburzyć normalny proces termoregulacji organizmu. Grube łuski mogą blokować pory, powodując pocenie się i zwiększając ryzyko przegrzania,
  
• ograniczone ruchy ciała - w wyniku odwodnienia skóra w niektórych miejscach staje się sucha, zrogowaciała i nieelastyczna. Może dojść do bolesnego pękania skóry na piętach czy podeszwach stóp, powodującego trudności w poruszaniu się,
  
• zakażenia skóry - w wyniku pękania skóra staje się otwartymi wrotami do różnego rodzaju zakażeń,
  
• zaburzenia słuchu lub wzroku - jeśli zrogowaciała skóra gromadzi się nad uszami lub oczami, może powodować np. kłopoty z całkowitym zamknięciem oka, które nieleczone może doprowadzić do zaburzeń widzenia.

Leczenie rybiej łuski

Rybia łuska jest chorobą przewlekłą i nie jest w pełni uleczalna. Stosowana terapia ma wyłącznie charakter objawowy. Leczenie wszystkich typów rybiej łuski polega na przywróceniu skórze nawilżenia i zapobieganiu nawarstwianiu się martwych komórek skóry. W celu uzyskania jak najlepszych wyników leczenia należy regularnie (kilka razy dziennie) stosować miejscowe środki nawilżające. Pomocne mogą okazać się kremy lub maści, które zachowują nawilżenie i natłuszczenie na powierzchni skóry, np. po kąpieli lub prysznicu. Bardzo dobrze działają również preparaty zawierające wazelinę, lanolinę lub mocznik w stężeniu 10%. Warto wykorzystywać także preparaty kosmetyczne (płyny lub kremy) zawierające kwas mlekowy lub hydroksykwasy (kwasy owocowe), których działanie polega na regulacji procesu rogowacenia skóry, tzn. narastania szorstkiej, łuszczącej się skóry. W sytuacji, gdy stan rybiej łuski pogarsza się, powodując większą suchość skóry, jej zakażenia lub jeśli zapach ciała staje się poważnym problemem, można zastosować antybiotyki bądź antyseptyki. Leczenie sterydowe nie jest skuteczne w leczeniu rybiej łuski.

Ważne jest, aby skontaktować się z lekarzem dermatologiem, jeśli wystąpi gorączka lub zaczerwienienie skóry spowodowane jej zakażeniem. Zleci on odpowiednie zabiegi nawilżające (emolienty), które mogą mieć postać kremu, maści, lotionu lub oleju do kąpieli.

Inne rekomendowane produkty złuszczające lub nawilżające obejmują kremy lanolinowe czy preparaty na bazie 2% kwasu salicylowego. U niektórych osób mogą one jednak drażnić skórę bardziej niż inne produkty.

W ciężkich przypadkach dermatolog może przepisać retinoidy (pochodne witaminy A), które zmniejszają wzrost nadmiernie łuszczącej się skóry. Poprawiają wygląd skóry, ale nie poprawiają stanu zapalnego ani zaczerwienienia. Może również zostać przepisana suplementacja witaminą D.