Leczenie rozszczepu kręgosłupa może nie wymagać żadnych zabiegów lub może być konieczne przeprowadzenie operacji, wprowadzenie fizjoterapii oraz użycie przyrządów pomocnych w poruszaniu się, np. lasek ortopedycznych czy chodzików rehabilitacyjnych. W niektórych przypadkach może powodować ciężką niepełnosprawność fizyczną.

Zapobieganie rozszczepowi kręgosłupa

Najlepszym sposobem zapobiegania rozszczepowi kręgosłupa jest przyjmowanie suplementów kwasu foliowego przez kobietę na co najmniej 3 miesiące przed ciążą i w ciągu pierwszych 12 tygodni ciąży oraz spożywanie pokarmów bogatych w ten składnik. 

Kwas foliowy to witamina występująca naturalnie w niektórych produktach żywnościowych, takich jak ciemnozielone warzywa, np. brokuły, groszek, oraz żółtka jaj czy brązowy ryż. Jest również dodawany do produktów żywnościowych, np. niektórych płatków śniadaniowych. 

Przyjmowanie przez kobietę kwasu foliowego przed zajściem w ciążę i podczas ciąży może zapobiec 7 na 10 przypadków rozszczepu kręgosłupa. Zaleca się, aby wszystkie kobiety, które planują zajść w ciążę, przyjmowały codziennie kwas foliowy.

Rozszczep kręgosłupa - przyczyny jego powstawania

W 1. miesiącu ciąży rozwijające się dziecko (embrion) tworzy szczególną tkankę zwaną cewą nerwową, która zamyka się i przekształca w mózg i rdzeń kręgowy rozwijającego się dziecka. W przypadku rozszczepu kręgosłupa tkanka, która otacza i chroni nerwy (kręgosłupa), nie jest w pełni zamknięta.

Niektóre typy leków, przyjmowane przez kobiety planujące ciążę, wiążą się ze zwiększonym ryzykiem rozszczepu kręgosłupa lub innych wad wrodzonych dzieci. Leki te wykorzystywane są w leczeniu epilepsji i innych zaburzeń, takich jak zaburzenie afektywne dwubiegunowe. Stosowanie jakiegokolwiek leku, zwłaszcza w czasie planowania ciąży, powinno odbywać się po konsultacji z lekarzem pierwszego kontaktu. 

Cukrzyca oraz otyłość (BMI powyżej 30) u kobiet również zwiększają ryzyko urodzenia dziecka z rozszczepem kręgosłupa. Im większa otyłość, tym większe ryzyko.

Rozszczep kręgosłupa - objawy

Objawy u dziecka zależą od tego, jak poważna jest wada kręgosłupa. Większość dzieci z łagodną formą rozszczepu kręgosłupa nie ma żadnych objawów. Dzieci z najgroźniejszą formą rozszczepu kręgosłupa często mają problemy w obszarach kręgosłupa i mózgu, które powodują poważne problemy zdrowotne, takie jak:

• niewielkie, częściowe lub całkowite niedowłady w nogach czy ramionach, które mogą powodować niemożność poruszania tymi częściami ciała,
  
• problemy z pęcherzem moczowym lub jelitami,
• wodogłowie - nawet wtedy, gdy jest leczone, może powodować napady padaczkowe, problemy z nauką, koncentracją lub ze wzrokiem,
• problemy emocjonalne i psychospołeczne,
  
• wada postawy - skolioza.
  

Objawy u dorosłych po przeprowadzonej operacji rozszczepu kręgosłupa dotyczą między innymi:

• osłabienia mięśni lub całkowitego paraliżu nóg,
  
• nietrzymania moczu lub zakażenia układu moczowego,
  
• problemów z poruszaniem się,
  
• problemów z pęcherzem moczowym i zwieraczem odbytu.

Jak można leczyć rozszczep kręgosłupa?

Celem leczenia rozszczepu kręgosłupa jest umożliwienie osobie osiągnięcia jak najwyższego poziomu niezależności.

Leczenie objawów lub stanów związanych z rozszczepem kręgosłupa obejmuje głównie:

• zabieg chirurgiczny przeprowadzany wkrótce po urodzeniu w celu leczenia przepukliny w kręgosłupie i wodogłowia,
  
• terapie ułatwiające codzienne życie i poprawiające niezależność pacjenta, takie jak fizykoterapia i terapia zajęciowa,
  
• zabiegi związane z problemami z przewodem pokarmowym i drogami moczowymi.

Do leczenia objawów lub stanów związanych z rozszczepem kręgosłupa można zastosować wiele różnych metod terapeutycznych.

Nie ma skutecznego lekarstwa na rozszczep kręgosłupa. Uszkodzona tkanka nerwowa nie może być ponownie naprawiona. Leczenie zależy od rodzaju i stopnia nasilenia objawów schorzenia. 

Dzieci z najlżejszą formą rozszczepu kręgosłupa nie wymagają leczenia, ale u niektórych może być konieczna operacja w wieku dorosłym. 

Dziecko urodzone z rozszczepem kręgosłupa zazwyczaj poddawane jest operacji chirurgicznej w celu zamknięcia przepukliny i zmniejszenia ryzyka infekcji lub wystąpienia dalszego urazu w ciągu pierwszych kilku dni życia. Niektóre dzieci będą potrzebowały innych terapii do rozwiązania problemów, m.in.: z mózgiem, nogami, biodrami lub kręgosłupem. Z czasem mogą wymagać fizykoterapii, terapii zajęciowych czy związanych z mową. Mogą również być potrzebne urządzenia, np. pomocne w poruszaniu się czy wózki inwalidzkie.

Leczenie zależy od rodzaju rozszczepu kręgosłupa i wszelkich trwałych uszkodzeń rdzenia kręgowego lub mózgu. Niektóre osoby z rozszczepem kręgosłupa mają dużą niepełnosprawność fizyczną i trudności w uczeniu się. Wiele dzieci i wielu dorosłych z rozszczepem kręgosłupa może jednak prowadzić aktywne życie.