Jednoczesny ból głowy i oczu obejmuje zwykle oczodoły lub gałki oczne oraz okolice sklepienia czaszki. Może pojawiać się jednostronnie (nie przechodząc z prawej połowy ciała na lewą lub odwrotnie) albo mieć charakter rozlany, trudniejszy do jednoznacznego określenia lokalizacji.

Najczęstsze przyczyny bólu głowy i oczu

Najczęstszymi przyczynami jednoczesnego bólu głowy i oczu są powszechnie spotykane infekcje. Powodem może być nawet banalne zapalenie górnych dróg oddechowych, w którym przyczyną dolegliwości są zmiany zapalne błon śluzowych jamy nosowej, gardła i spojówek. Pogrubiona obrzękiem śluzówka często blokuje ujścia zatok przynosowych. W związku z tym rośnie w nich ciśnienie, co staje się przyczyną bólu.

Pojawiający się ból głowy, oka, łzawienie czy kłujący ból w uchu przy połykaniu mogą świadczyć o silnym obrzęku błony śluzowej jamy nosowej i zamknięciu kanalików nosowo-łzowych albo tzw. trąbki słuchowej (Eustachiusza) łączącej jamę nosową z uchem środkowym. Dolegliwości te można leczyć preparatami zwężającymi naczynia krwionośne w śluzówkach i zmniejszającymi ich obrzęk. Przywrócenie przepływu powietrza do zatok i ucha środkowego powoduje przynajmniej częściowe ustąpienie bólu.

Ból głowy i oczu u dziecka

Ból głowy i oczu u dziecka ma najczęściej podłoże infekcyjne. Powodują go schorzenia takie jak: zapalenie zatok przynosowych, ucha środkowego, gardła i inne infekcje wirusowe lub bakteryjne.

Specyficzną przyczyną jednoczesnego bólu głowy i oczu jest wada wzroku. Zaburzenia refrakcji oka (np. krótkowzroczność, nadwzroczność czy nierozpoznany wcześniej astygmatyzm) albo problemy z fiksacją oka na obserwowanym przedmiocie i zezowanie mogą spowodować bóle nawracające po dłuższym okresie pisania czy czytania. Z tej przyczyny często kieruje się dzieci do poradni okulistycznej. Specjalistyczne badanie jest niezbędne w każdym przypadku. W szczególności dotyczy to małych dzieci, które nie współpracują i mogą nawet niekiedy wymagać zastosowania znieczulenia w celu przeprowadzenia pełnej diagnostyki okulistycznej.

Okulistyczne przyczyny jednoczesnego bólu głowy i oczu

Najczęstszą związaną z narządem wzroku przyczyną bólów głowy i oczu są nieskorygowane wady ostrości wzroku lub stosowanie nieprawidłowych okularów. Pierwszy problem dotyczy głównie dzieci i osób, u których wada rozwija się stopniowo. Powolne narastanie dyskomfortu powoduje, że osoby dotknięte wadą refrakcji (np. rozwijającą się starczowzrocznością) przez długi czas nie zdają sobie sprawy, że czytanie czy praca przy komputerze wymagają coraz większego wysiłku. Dopiero założenie okularów korekcyjnych podczas badania u okulisty uświadamia im, że ich oczy nie działały w optymalnych warunkach.

Ich wysiłek związany z próbą akomodacji (czyli zogniskowania spojrzenia na przedmiotach znajdujących się w jakiejś konkretnej odległości) może trwać często wiele godzin i powodować powstawanie nasilonych bólów głowy. Problem taki dotyka często ludzi starszych z rozwijającą się prezbiopią (starczowzrocznością), którzy nie konsultują swych zaburzeń widzenia z lekarzem i dobierają okulary do czytania w drogeriach albo korzystają z pożyczonych szkieł korekcyjnych.

Poza wadami wzroku jednoczesny ból głowy i oczu może świadczyć o poważniejszej chorobie, szczególnie jeśli rozwija się ona gwałtownie i towarzyszy jej nagłe pogorszenie widzenia. Przyczyną może być zapalenie tkanek oczodołów, tęczówki, ciała rzęskowego, naczyniówki czy nerwu wzrokowego. Wiele takich dolegliwości wiąże się też z jaskrą – częstą chorobą oczu, w trakcie której może dochodzić do szybkiego wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego. Jej nieleczony ostry napad może prowadzić do szybkiej utraty wzroku.

Co może wywołać ból głowy? Odpowiedź znajdziesz w filmie:

Inne przyczyny bólu głowy i oczu

Wśród innych przyczyn bólu głowy i oczu trzeba wymienić następujące stany chorobowe:

• migreny (dla których charakterystyczny jest ból głowy i oka po jednej stronie),
• klasterowe lub napięciowe bóle głowy,
• nerwobóle (np. nerwu twarzowego lub trójdzielnego),
• zwyrodnienia kręgosłupa (ból głowy i oczu od kręgosłupa związany jest ze zmianami w odcinku szyjnym),
• choroby stawów skroniowo-żuchwowych,
• schorzenia stomatologiczne (bóle promieniujące od zębów lub przyzębia),
• zapalenia błędnika,
• choroby skóry głowy,
• skutki urazów głowy,
• krwawienia śródczaszkowe,
• zapalenia mózgu lub opon mózgowo-rdzeniowych,
• nowotwory.

Poszczególnym zespołom chorobowym mogą towarzyszyć dodatkowe objawy takie jak nudności, wymioty, światłowstręt, zawroty głowy i zaburzenia równowagi, zaburzenia widzenia lub słuchu, ogniskowe objawy neurologiczne i zaburzenia świadomości.

Bibliografia:

1. A. Prusiński, Neurologia praktyczna, Warszawa 2011.
2. H.M. Niżankowska, Podstawy okulistyki, Wrocław 2000.